JUS standardizacija

i

STANDARDIZACIJA

2.12

2.121

2:122.

2.13

352,

3.3

3.4

4.2

4.3

Mreža sa uzemljenom neutralnom tačkom je mreža u kojoj je neutralna tačka spojena sa zemljom direktno ili preko omskog otpora, odnosno reaktanse male vrednosti, kako bi se smanjile prelazne oscilacije i stvorila struja zemljospoja dovoljna za selektivan rad zemljospojne zaštite.

Mreža sa direktno uzemljenom neutralnom tačkom na određenom mestu je mreža čiji koeficijent uzemljenja na tom mestu ne prelazi 80 "7.

Napomena: Ovaj uslov obično je ispunjen, kada je za sve konf iguracije mreže odnos između reaktanse nultog i direkt-

nog sistema manji od 3, a odnos između omskog otpora nultog sistema i reaktanse direktnog sistema manji od 1. |

Mreža sa indirektno uzemljenom neutralnom tačkom na određenom mestu je mreža čiji koeficijent uzemljenja na tom mestu može preći 80%.

Koeficijent uzemljenia trofazne mreže na određenom mestu (obično je to tačka mreže gde je montirana predmetna oprema) i za određenu konfiguraciju mreže je u procentima izražen odnos najvišeg efektivnog napona industrijske frekvencije prema zemlji ispravne faze na tom mestu mreže za vreme zemljospoja Jedne ili više faza, prema efektivnom linijskom naponu industrijske frekvencije, koji bi nastao na tom mestu nakon nestanka greške.

Napomena: 1. Koeficijent uzemljenja je jednostavan brojčani odnos koji općenito karakteriše mrežu s obzirom na način uzemijenja ncutralne tačke, gledano sa određenog mesta, nezavisno od visine pogonskog napona na tom mestu.

2. Koeficijenti uzemljenja mreže računati su kao funkcija impedansi mreže gledane sa odabrane tačke u mreži, uzimajući za generatore subtransijentalne reaktanse. Praktično uputstvo u napomeni pod tač. 2.121 zasnovano je na ovakvom proračunu.

3. Ovaj koeficijent upotrebljen je kao osnova za izbor stupnja izolacije uređaja namenjen za upotrebu na odabranoj lokaciji mreže, naročito u mrežama sa najvišim pogonskim naponom jednakim ili višim od 100 kV (tač. 4.52).

Osnovna načela koordinacije izolacije

Pod koordinacijom izolacije podrazumevaju se mere preduzete sa ciljem sprečavanja štete od prenapona na električkim postrojenjima kao i lokalizovanje proboja, odnosno preskoka (ukoliko se ne mogu ekonomičnim sredstvima sasvim ukloniti) na mesta na kojima neće naneti štetu. Ovo se postiže usklađivanjem izolacione moći električnih uređaja sa karakteristikama zaštitnih uređaja protiv prenapona, što u osnovi predstavlja usklađivanje podnosivih udarnih napona izolacije i udarnih zaštitnih nivoa kako je u nastavku opisano.

Prenaponi mogu biti atmosferskog porekla ili mogu nastati u samoj mreži. Prenapone atmosferskog porekla prouzrokuje grom pa mogu postići veoma visoke vrednosti. Amplituda ovih prenapona može se ograničiti podesno odabranim zaštitnim uređajima.

Prenaponi koji nastaju u samoj mreži mogu se načelno ograničiti podesno konstruisanim prekidačima, pogodnim konfigurisanjem mreže ili odgovarajućim zaštitnim uređajima.

Izolaciona moć uređaja koji se upotrebljavaju u visokonaponskim postrojenjima u izloženom položaju, u smislu ovog standarda, izražena je temenom vrednošću podnosivog udarnog napona i efektivnom vrednošću Jednominutnog podnosivog napona industrijske frekvencije koje uređaj, pod određenim uslovima, može u toku ispitivanja da podnese.

Zaštitni uređaj od atmosferskih prenapona okarakterisan je zaštitnim udarnim nivoom, tj. najvišim naponom (temena vrednost) koji se pod određenim uslovima pojavljuje na njegovim stezaljkama. Radi postizanja potrebne koordinacije izolacije, podnosivi naponi prema ovom standardu utvrđeni su s obzirom na zaštitne nivoe prenaponskih zaštitnih uređaja koji se danas proizvode.

Standardni stupnjevi izolacije

Stupanj izolacije nekog uređaja određen je kombinacijom vrednosti podnosivih napona (industrijske frekvencije i uđarnog) koji karakterišu izolaciju tog uređaja s obzirom na njenu dielektričku čvrstoću.

Standardni stupnjevi izolacije nalaze se u tabeli. Svaki stupanj izolacije odnosi se na određen najviši pogonski napon mreže (druga kolona u tabeli) prema definiciji tačke 2.01. Stupanj izolacije označuje se slovima »Si« i najvišim pogonskim naponom u kV. Za dopunske oznake dato je objašnjenje u tač. 4.5.

Podnosivi udarni naponi prema tabeli, za određen najviši pogonski napon mreže, dati su za mreže koje rade pod normalnim uslovima. Ukoliko se smatra, da je zbog posebnih uslova rada (uređaj više ili manje izložen gromovima, nečistoći ili više ili manje efikasno zaštićen), potrebno izabrati druge vrednosti napona, onda treba birati Jednu od standardnih vrednosti navedenih u tabeli.

Ispitivanje podnosivim udarnim naponom vrši se samo u suvom, bez obzira da li je uređaj za unutrašnje prostorije ili otvorene prostore.