JUS standardizacija

STANDARDIZACIJA 91 DK 389. 6:025. 49

Jugoslovenski standard KLASIFIKACIJA I OZNAČAVANJE Predlog br. 9530 JUGOSLOVENSKIH STANDARDA

Classification and designation of Yugoslav standards

Krajnji rok za dostavljanje primedbi: 1. septembar 1971.

Predmet standarda

Ovaj standard utvrđuje klasifikaciju i način označavanja jugoslovenskih standarda (u daljem tekstu »standardi«).

Načela klasifikacije standarda

Osnovno načelo klasifikacije je da se svaki standard uvrsti u jednu od 20 grana. Prema tome, grane predstavljaju najkrupnije grupacije standarda.

Svi stanđardi jedne grane razvrstavaju se na manji ili veći broj glavnih grupa, s tim da u jednoj grani može da bude najviše 20 glavnih grupa.

Svi standarđi jedne glavne grupe razvrstavaju se na manji ili veći broj grupa, s tim da u jednoj glavnoj grupi može da bude najviše 10 grupa.

Svaka grupa može da obuhvati 999 standarda koji se po potrebi mogu grupisati u izvestan broj manjih grupa, npr. po 100 standarda. Kriteriji za ovo grupisanje utvrđuju se od slučaja do slučaja.

Kao kriterij za razvrstavanje standarda u grane, odnosno glavne grupe, odnosno grupe, služi karakter materije koju standard obrađuje. Pri tome, 19 grana obuhvataju standarde koji se odnose na konkretne proizvode, ostvarene bilo kojom delatnošću čoveka, odnosno radove (tehnološke procese), primenjene pri dobijanju tih proizvoda. Pod proizvodima se podrazumevaju kako proizvodi dobiveni preradom osnovnih sirovina koje se nalaze u prirodi (npr. ruda), tako i same te osnovne sirovine.

Standardi svake od tih 19 grana odnose se na po jednu oblast privredne delatnosti.

Jedna grana sadrži standarde koji se ne odnose na konkretne proizvode, ni na jednu određenu privrednu delatnost, nego sadrže načela ili propise opšte prirode koji se mogu primeniti na koju bilo ili na sve delatnosti čoveka. Standardi te grane grupisani su pod nazivom »Osnovni i opšti standardi«.

Pri razvrstavanju standarda u grane na bazi karaktera materije koju oni obrađuju primenjena su sledeća dva principa:

a) princip razvrstavanja prema sirovini ili mestu proizvodnje proizvoda,

b) princip razvrstavanja prema mestu primene ili potrošnje proizvoda.

Zbog velike složenosti materije neophodno je u usvojenom sistemu klasifikacije u izvesnim slučajevima prilikom razvrstavanja standarda primeniti i kombinaciju principa navedenih pod a) i b). Tako npr. elementi za zaptivanje ulaze u grupu mašinskih elemenata, te imaju oznaku grupe M.C4, ali zaptivači od gume i plastičnih masa, kao značajan proizvod industrije gume, ušli su u glavnu granu G.E — Proizvodi od gume i plastičnih masa za tehničke i sanitarne svrhe.

Načela označavanja standarda

Standardi se označavaju oznakom, sastavljenom iz skraćenice »JUS« i oznake u užem smislu, koja sadrži dva velika slova latinice i četiri brojke. Pri tome se koriste sledeća slova:

A, B, C, D, E, F, G, H, J, K, L, M, N, P, R, S, T, U, V, Zi brojke od 0 do 9. Tih 6 znakova grupišu se na sledeći način: X.X X.XXX npr. M.B 1.045

slova brojke slova brojke

Prvo slovo u užoj oznaci standarda označava granu standardizacije, drugo slovo glavnu grupu standarda, prva brojka grupu standarda, a poslednje tri brojke konkretni standard u grupi.

Iza prvog slova stavlja se tačka; drugo slovo i prva brojka ne razdvajaju se, a iza njih se stavlja opet tačka; poslednje tri brojke kombinuju se tako da se dobiju brojevi od 001 do 999.