JUS standardizacija

STANDARDIZACIJA ~

skog sistema označavanja knjiga koja se praktično već primenjuje u Evropi i Severnoj Americi. Predlozi su proučeni i prihvaćeni od većine nacionalnih organizacija za standardizaciju zemalja članica ISO. Samo je Japan glasao protiv predloga ISO obrazlažući svoj stav time da se ISO predlog ne poklapa sa nacionalnim sistemom koji se u Japanu primenjuje već sedam godina. Sekretarijat ISO komiteta (ISO /TC 46 — DOKUMENTACIJA), odgovoran za novi standard, izrazio je nadu da će se članovi japanskog komiteta na kraju uveriti u potrebu napuštanja svoga u korist jednog univerzalnog sistema označavanja.

Sigurno je da bi se danas mnogi izdavači rado odrekli svojih sistema označavanja zasnovanih na nacionalnim listama u korist jednog istinski internacionalnog sistema koji bi bio pristupačan svima.

Sistem ISO smanjuje štete koje nastaju usled mnogobrojnih neujednačenih listi, smanjuje teškoće koje nastaju u vezi sa ispisivanjem i označavanjem naziva na stranim jezicima. Cifre su uostalom, jedan vid međunarodnog sporazumeva– nja i danas se pomoću cifara, već vrlo dobro, može sporazumevati u Francuskoj, Japanu, Danskoj, Kini, Kanadi, ili Turskoj, Italiji, ili Rumuniji.

Prvi deo brojeva ISBN kodeksa nazvan »brojem za označavanje grupe« već je od strane Međunarodne agencije ISBN uveden u praktičnu primenu, u administraciji gradske biblioteke u Berlinu. Tako je za neobično važnu grupu zemalja koje govore engleskim jezikom uključujući Australiju, Kanadu, Veliku Britaniju i SAD uveden kao broj za označavanje grupe O i 1. Danska, Holandija i Švedska zatražile su da se za njih rezervišu brojevi 87, 90 i 91.

Drugi deo brojeva ISBN kodeksa označava »broj za obeležavanje izdavača« i njegova se dužina menja prema izdavaču, zavisno od broja naslova publikacıija koje daje izdavač. Svaki izdavač ima svoj sopstveni blok brojeva za označavanje i može ga upotrebiti ne samo za nova dela posle njihovog objavljivanja, nego isto tako i za spisak starih knjiga štampanih u ranijim godinama.

Iza broja za označavanje izdavača dolazi broj za označavanje naslova. Dužina ovoga broja određena je dužinom brojeva za označavanje grupe i izdavača, jer mu ovi brojevi prethode, a i činjenicom da ukupan broj cifara mora biti deset.

Najzad dolazi »kontrolni broj«, matematički obrazac, koji omogućuje da se utvrde eventualne greške cifara. Utvrđeno je da veliki deo grešaka nastaje usled pogrešnog prepisivanja cifara. Obično dolazi do izvrtanja pravih cifara. Sistemom ovakve kontrole otkriće se skoro sve greške koje bi mogle nastati premeštanjem kao i sve druge greške koje bi mogle doprineti da dođe do greške celokupnog broja. Ovakvim sistemom kontrole sa sigurnošću se mogu otkriti greške do 90%. Treba međutim, voditi računa da ne dođe do stavljanja istih brojeva na dve različite knjige. Sistem je zamišljen tako da najveći broj izdavača može koristiti i do milion brojeva. Brojevi bi se tokom vremena usvojili i postali bi sastavni deo svake knjige, kao što je to danas slučaj sa imenom autora i naslovom. Međunarodni standardni broj knjige po ISBN kodeksu štampaće se na poleđini naslovne strane, a nalaziće se i u katalozima i listama knjiga.

Na kraju treba dodati da je ovaj izvanredan sistem označavanja knjiga i publikacija potekao od prof. F. G Foster-a na zahtev firme W. H. Smith (najveće knjižare u Velikoj Britaniji) i Saveta britanskih izdavačkih društava.

Service d'information ISO 24. maj 1972.

ISO I MEĐUNARODNA AKCIJA POTROŠAČA

Kakva je otpornost na cepanje krevetskih pokrivača? Kakva je otpornost bicikla na udare i vibracije? Da li je nova roba iz oblasti proizvodnje noževa otporna na koroziju i da li se oštrice noževa brzo otupljuju? Kojom se brzinom snižava temperatura u unutrašnjosti nekog hladnjaka kada dođe do prekida struje? Ovo su samo neka od pitanja koja interesuju obične potrošače, a koja se danas proučavaju u okviru Međunarodne organizacije za standardizaciju ISO sa ciljem da se aktivnost ove organizacije usmeri u pravcu izrade standardnih metoda ispitivanja koje bi se mogle koristiti na međunarodnom planu.

Na IV zasedanju Orijentacionog komiteta za međunarodnu standardizaciju koji radi u okviru centralnog sekretarijata ISO u Ženevi, a na osnovu zahteva i pitanja potrošača, predstavnici za sprovođenje međunarodne akcije potrošača proučili su izveštaj O stanju dosadašnjih radova započetih od strane ISO-a i organizacije slične ISO-u, Međunarodne elektrotehničke komisije, (IEC). Delegati su jednoglasno usvojili način rada na koji su ISO i IEC odgovarale na inicijative i sugestije Orijentacionog komiteta za međunarodnu standardizaciju iz oblasti široke potrošnje (ISCA).

Veliki broj pitanja za proučavanje je prenet na već DOStOjeći komitet, a u slučaju potrebe biće formirani novi tehnički komiteti kao i potkomiteti u okviru već postojećih tehničkih komiteta koji su bili formirani sa ciljem da brzo odgovaraju na zahteve i molbe ISCA, organizacije osnovane 1968. godine.

Napred pomenutim sastankom rukovodio je g. Lennart Elfstrom iz Švedske, a sa strane ISO-a i IEC-a, kao predstavnici, prisustvovali su delegati sledećih organizacija: — Međunarodni centar za poboljšanje kvaliteta

— Međunarodna federacija za ishranu

— Međunarodna zajednica za kooperaciju

— Međunarodni centar za etiketiranje

— Međunarodna organizacija unija potrošača

ISO kao specijalizovana međunarodna organizacija za standardizaciju objedinjuje rad oko 70 nacionalnih organizacija za standardizaciju. U okviru ove organizacije uticaji država ostvaruju se preko predstavnika industrije, istraživačkih instituta, univerziteta i akcija potrošača; tako se održavaju sastanci svih zainteresovanih, a tehnički poslovi u okviru ISO se na taj način izvršavaju sigurno i oOdgOvOrno. Celokupna tehnička aktivnost ISO raspodeljena je na 1 200 radnih tela u čijem radu uzima učešće preko 50 000 stručnjaka svih profesija. Do danas je objavljeno i štampano 2 000 međunarodnih standarda, a preko 2 500 nalazi se u pripremi. Međunarodna organizacija za standardizaciju osnovana je 1947. godine.

(Service d'information ISO 28. juni 1972.)