JUS standardizacija

90

atestiranje proizvodnje i znak kvaliteta

Opšte napomene

U jedinstvenom sistemu državnog, granskog i fabričkog atestiranja proizvodnje, predviđeno je sistematsko praćenje i ocenjivanje nivoa kvaliteta proizvodnje. Na osnovu takvih praćenja, donose se mere u cilju povećanja kvaliteta proizvoda koji odlaze na tržište, blagovremene zabrane proizvodnje u zastarelim pogonima i razrade nove proizvodnje po savremenim tehnološkim postupcima. Atestiranju podleže celokupna produkcija preduzeća. Kategorije kvaliteta u proizvodnji

Celokupna proizvodnja preduzeća može se atestiranjem svrstati u tri kategorije:

— višu kategoriju,

— prvu kategoriju,

— drugu kategoriju.

Viša kategorija kvaliteta

Višoj kategoriji kvaliteta pripadaju proizvodi koji po svojim tehničko-ekonomskim pokazateljima odgovaraju ili prevazilaze viša dostignuća domaće ili strane (svetske) nauke i tehnologije. Prema postojećim propisima, takvi proizvodi mogu koristiti državni znak kvaliteta.

Prva kategorija kvaliteta

Prvoj kategoriji kvaliteta pripadaju proizvodi koji po svojim tehničko-ekonomskim pokazateljima odgovaraju savremenim „zahtevima u postojećim standardima i tehničkim propisima.

Da bi se ovi proizvodi preveli u višu kategoriju u cilju sticanja prava na korišćenje državnog znaka kvaliteta, potrebno je poboljšati njihov kvalitet.

Druga kategorija kvaliteta

Drugoj kategoriji kvaliteta pripadaju proizvodi koji po svojim tehničko-ecekonomskim pokazateljima

ne odgovaraju savremenim potrebama. Ovde se ima u vidu zastarela proizvodnja koju, ili treba modernizovati, ili isključiti. Standarde i tehničke propise za takve proizvode treba revidirati po postupku koji je za ove slučajeve propisan (odnosi se na standarde i tehničke propise čija je važnost dejstva strogo ograničena na 1 do 3 godine).

Rok važnosti stečenog prava na znak kvaliteta

Rok važnosti stečenog prava na korišćenje znaka kvaliteta (proizvodi više kategorije) kao i korišćenje prava na svrstavanje u prvu kategoriju, je:

1 do 2 godine, za proizvode široke potrošnje,

3 godine najviše, za tehničke proizvode i proizvode tehničkog značaja.

Rok važnosti za proizvode iz druge kategorije utvrđuje se najviše na 1 godinu.

Po isteku važnosti stečenog prava za proizvode više ı prve kategorije, postupak atestiranja ponavlja se istim redosledom.

Primer određivanja nivoa kvaliteta proizvoda

Da bi se odredio nivo kvaliteta proizvoda i pristupilo razvrstavanju proizvoda u odgovarajuću kategoriju, potrebno je poznavati, između ostalog, i vrednosti najvažnijih elemenata kvaliteta proizvoda koje imaju isti proizvodi vodećih svetskih ili domaćih proizvođača. Upoređivanjem ovih vrednosti kvaliteta, ocenjuje se i kategorija kvaliteta kojoj pripada ispitivani proizvod.

U proizvodnji poliestarskih sečenih (štapl) vlakana, između ostalih, visok nivo kvaliteta postigli su i neki evropski proizvođači. U sovjetskom. standardu GOST 10435—70 propisani su uslovi kvaliteta za ovo vlakno. U narednoj tabeli dati su podaci o najvažnijim elementima kvaliteta za ovu vrstu vlakana i to:

— kvalitet koji je propisan u GOST-standardu, — kvalitet ispitivanog vlakna koje je predmet ocenjivanja, — kvalitet vlakna strane proizvodnje.

(Tabela na sledećoj strani)