JUS standardizacija
90
atestiranje proizvodnje i znak kvaliteta
Opšte napomene
U jedinstvenom sistemu državnog, granskog i fabričkog atestiranja proizvodnje, predviđeno je sistematsko praćenje i ocenjivanje nivoa kvaliteta proizvodnje. Na osnovu takvih praćenja, donose se mere u cilju povećanja kvaliteta proizvoda koji odlaze na tržište, blagovremene zabrane proizvodnje u zastarelim pogonima i razrade nove proizvodnje po savremenim tehnološkim postupcima. Atestiranju podleže celokupna produkcija preduzeća. Kategorije kvaliteta u proizvodnji
Celokupna proizvodnja preduzeća može se atestiranjem svrstati u tri kategorije:
— višu kategoriju,
— prvu kategoriju,
— drugu kategoriju.
Viša kategorija kvaliteta
Višoj kategoriji kvaliteta pripadaju proizvodi koji po svojim tehničko-ekonomskim pokazateljima odgovaraju ili prevazilaze viša dostignuća domaće ili strane (svetske) nauke i tehnologije. Prema postojećim propisima, takvi proizvodi mogu koristiti državni znak kvaliteta.
Prva kategorija kvaliteta
Prvoj kategoriji kvaliteta pripadaju proizvodi koji po svojim tehničko-ekonomskim pokazateljima odgovaraju savremenim „zahtevima u postojećim standardima i tehničkim propisima.
Da bi se ovi proizvodi preveli u višu kategoriju u cilju sticanja prava na korišćenje državnog znaka kvaliteta, potrebno je poboljšati njihov kvalitet.
Druga kategorija kvaliteta
Drugoj kategoriji kvaliteta pripadaju proizvodi koji po svojim tehničko-ecekonomskim pokazateljima
ne odgovaraju savremenim potrebama. Ovde se ima u vidu zastarela proizvodnja koju, ili treba modernizovati, ili isključiti. Standarde i tehničke propise za takve proizvode treba revidirati po postupku koji je za ove slučajeve propisan (odnosi se na standarde i tehničke propise čija je važnost dejstva strogo ograničena na 1 do 3 godine).
Rok važnosti stečenog prava na znak kvaliteta
Rok važnosti stečenog prava na korišćenje znaka kvaliteta (proizvodi više kategorije) kao i korišćenje prava na svrstavanje u prvu kategoriju, je:
1 do 2 godine, za proizvode široke potrošnje,
3 godine najviše, za tehničke proizvode i proizvode tehničkog značaja.
Rok važnosti za proizvode iz druge kategorije utvrđuje se najviše na 1 godinu.
Po isteku važnosti stečenog prava za proizvode više ı prve kategorije, postupak atestiranja ponavlja se istim redosledom.
Primer određivanja nivoa kvaliteta proizvoda
Da bi se odredio nivo kvaliteta proizvoda i pristupilo razvrstavanju proizvoda u odgovarajuću kategoriju, potrebno je poznavati, između ostalog, i vrednosti najvažnijih elemenata kvaliteta proizvoda koje imaju isti proizvodi vodećih svetskih ili domaćih proizvođača. Upoređivanjem ovih vrednosti kvaliteta, ocenjuje se i kategorija kvaliteta kojoj pripada ispitivani proizvod.
U proizvodnji poliestarskih sečenih (štapl) vlakana, između ostalih, visok nivo kvaliteta postigli su i neki evropski proizvođači. U sovjetskom. standardu GOST 10435—70 propisani su uslovi kvaliteta za ovo vlakno. U narednoj tabeli dati su podaci o najvažnijim elementima kvaliteta za ovu vrstu vlakana i to:
— kvalitet koji je propisan u GOST-standardu, — kvalitet ispitivanog vlakna koje je predmet ocenjivanja, — kvalitet vlakna strane proizvodnje.
(Tabela na sledećoj strani)