JUS standardizacija
12
riste postojeća poštanska kućišta. Sistemi su otporni prema uticaju vode i koroziji.
Maksimalna dužina kablovske linije i broj linijskih pojačavača zavisi od slabljenja kablova. Obično se pojačavači stavljaju na odstojanje od 0,4 do 2 km. Danas se već izvode sistemi sa dužinom glavnog voda do 25 km sa 50 relejnih punktova i oko 35000 korisnika, sa po 20 TV i UKT kanala. Ukoliko se frekvencijsko područje proširi primenom pojačavača čije pojačanje raste sa frekvencijom, broj radnih kanala se može povećati. Broj kanala, se takođe, može povećati ukoliko se pređe na rad sa dva posebna voda.
Pojačanje širokopojasnih pojačavača kreće se od 13 do 40dB. dok je pojačanje kanalnih pojačavača do 60 dB. Pojačavači se često izvode i u puš-pul vezi radi smanjenja izobličenja.
U izvođenju kablovskih distribucionih sistema najviše su napredovali USA i Kanada Koji imaju već 20-to godišnje iskustvo. U Švajcarskoj, državama Beneluksa, Engleskoj, Nemačkoj ı Japanu ovi se sistemi nalaze u eksperimentalnoj fazi, a u Francuskoj sve više raste interesovanje za njih.
U Hamburgu, u gradskoj četvrti Barmbeck, napravljen je jednosmerni sistem za 3 radna, 9 rezervnih TV ı 12 UKT programa. Postavljena su tri glavna voda (2,9/19,4mm, 4,3 dB/100m na 300 MHz). Najduži glavni vod iznosi 4,5 km. Ovaj vod ima u kaskadi 19 linijskih pojačavača. Ukupna dužina ugrađenih kablova iznosi oko 25 km. Sličan sistem izgrađen je u Nirnbergu ı Tibingenu.
Dosadašnji troškovi na izgradnji mreže u Hamburgu iznose oko 1,45 miliona DM, do krajnje faze iznosiće oko 40 miliona DM. Za čitavo gradsko područje Hamburga potrebno je 20 ovakvih sistema što iziskuje oko 800 miliona DM. Za potpuno kabliranje SR Nemačke, bez troškova kabliranja unutar pojedinih zgrada, predviđa se ukupno ulaganje od 22 milijardi DM.
U Bremenu je 1972. godine postavljen sistem na površini od 30 km? za 18000 stanova, 60000 stanovnika, 6 TV programa i za sve postojeće UKT stereo programe, sa mogućnošću jednog lokalnog programa. Na svakih 0,6 do 0,7 km postavljen je pojačavač od 24 dB. Maksimalni radni nivo je 95 dBu.V. Zračenje neželjenih signala je 1.10 192 W do frekvencije od 860 MHz. VHF ı UHF nivo je 40 dBuV, dok UKT 38 dBu.V.
U našoj zemlji su do sada izvedeni manji sistemi u nastavne svrhe. Tako je u školi »20. oktobar« u Beogradu izveden 1974. godine kablovski distribucioni sistem za 18 učionica sa dva lokalna studija i antenskim sistemom. Svi programi JR-T se direktno, bez pretvaranja preko studija uz odgovarajuće pojačanje, prenose do učionica. Programi se mogu u studiju snimiti na video-rekorderima radi kasnije reprodukcije. Studio raspolaže režijskim stolom, kamerama, video rekorderima, film multipleks sistemom, modulatorima ı demodulato-
rom za proizvodnju lokalnog programa. Postoji i studio-učionica sa daljinskim komandovanim kamerama za snimanje nastavne jedinice. Sistem istovremeno prenosi sve programe JRT kao ı 3 lokalna programa. Pošto sistem radi na frekvencijskom području od 40 — 860 MHz bez pretvaranja broj mogućih radnih kanala je veliki. Sada se radi na povezivanju ove škole sa susednom školom »Braća Ribar« sa kablom dužine oko 1 km radi prenosa programa.
U toku je realizacija sličnog kablovskog distribucionog sistema za novosadski Poljoprivredni fakultet za 4 zgrade na međusobnom odstojanju od po 500 m, sa ukupno 60 korisnika (učionica). Blok šema sistema data je na sl. 4. Govorne komunika= cije u oba smera kod ovih sistema se ostvaruju interfonom.
sistemi koji rade na frekvencijama iznad 1 GHz
Međusobno povezivanje dva ili više kablovskih distribucionih sistema na odstojanjima većim od 5 km ekonomičnije je obaviti sa jednosmernim ili dvosmernim mikrotalasnim sistemima. Mikrotalasni sistemi za ovu namenu rade u frekvencijskom opsegu od 12,7—13,2 GHz. Izlazna snaga predajnika je oko 50 mW, a za antenu koriste se paraboloidi prečnika 1,2 m ili 0,6 m.
dvosmerni sistemi
Bitan tehnički napredak kablovskih distribucionih sistema predstavlja dvosmeran rad, tj. mogućnost da se informacije šalju ne samo u jednom smeru od centra ka korisnicima, nego ı u povratnom smeru od korisnika ka centru, a po potrebi i između korisnika.
Dvosmerni sistemi mogu biti sa dva posebna voda sa posebnim pojačavačima, postavljeni za rad u odgovarajućem smeru za svaki vod, ili sa jednim vodom koji za svaki smer koristi posebne pojačavače. Pojačavači su povezani međusobno preko dupleks filtera (visokopropusnih i niskopropusnih) za prenosni vod. Korisnik je slično vezan za priključak preko odgovarajućih filtera za dvosmerni rad. Električne karakteristike ovih filtera treba da budu vrlo dobre. Za povratni pravac primenjuju se niže frekvencije, te zbog povećanog pojačanja na ovim frekvencijama treba manji broj pojačavača. Svi pasivni elementi su napravljeni za dvosmerni rad.
Sistemi mogu biti i kombinovano izvedeni, s tim da glavni vod bude sa dva voda, a vodovi grananja ili vodovi korisnika da budu sa jednim vodom ili