JUS standardizacija

standardizacija u hemijskoj industriji

Slavoljub Đorđević, dipl. ing.

Objektivna ocena uloge i pomoći standardizacije hemijskoj industriji, u proteklih trideset godina, može se doneti samo ukoliko se potpunije mogu objasniti faktori koji su u tom vremenskom intervalu direktno ili indirektno uticali ne samo na razvoj hemijske industrije kao posebne privredne grane, nego i na razvoj same nacionalne standardizacije kao tehničko-ekonomsko pravne discipline.

Međutim, obrada ovako koncipiranog zadatka zahtevala bi ı više vremena i prostora pa se u našim razmatranjima moramo ograničiti samo na neke momente koje smatramo bitnim za objektivnost prikaza.

U prvim posleratnim godinama razvoj hemijske industrijske proizvodnje u nas odvijao se sa mnogo teškoća koje su iskrsavale ne samo u vezi sa obnovom malobrojnih preostalih i najčešće zastarelih kapaciteta, nego ı sa teškoćama koje su se pojavljivale u vezi sa vrlo intenzivnom izgradnjom novih.

Mlada jugoslovenska institucija za standardizaciju koju je vlada FNRJ svojom Uredbom o standardizaciji formirala 25. IX 1946. godine tek je započela svoju materijalno-finansijsku i kadrovsku konsolidaciju, pa se od nje nije ni mogla očekivati neka veća pomoć.

Tako su se prilično neujednačeno i pod različitim uslovima, u tim prvim posleratnim. godinama,

razvijale hemijska industrijska proizvodnja i nacionalna standardizacija. Shvatanja o tome šta od standardizacije može da očekuje hemijska industrija i šta standardizacija može da pruži takvoj proizvodnji, bila su takođe, veoma različita i neujednačena. Međutim, za hemijsku industriju se već 1950. godine moglo konstatovati da se izdvojila iz konteksa privrede kao specifična privredna grana i da je sebe nametnula drugim privrednim granama kao stalno rastući skup heterogenih proizvodnji u kojima hemijsko-tehnloški procesi predstavljaju njihovo zajedničko obeležje i u svakoj od njih zauzimaju najveći deo među procesima koji se odigravaju.

Takva industrijska proizvodnja zahtevala je već tada od standardizacije najširu intervenciju i pomoć u oblasti regulisanja tehničkih uslova proizvodnje hemijskih proizvoda, donošenja standardnih metoda za kontrolu kvaliteta sirovina, polusirovina i gotovih proizvoda, pomoć oko tipizacije i specifikacije opreme i uređaja ı dr.

Međutim, tek formirana Savezna komisija za standardizaciju nije, bar što se hemijske industrije tiče, mogla da utiče na stvaranje jedinstvene koncepcije nacionalnog sistema standardizacije, što će se i kasnije, u znatnoj meri, odraziti na pripremanje i donošenje adekvatnih programa i usvajanje ı obrađivanje prioritetnih zadataka.