JUS standardizacija
273
je u skladu sa odredbama Zakona o standar-
dizaciji, a prema postupku predviđenom za
sprovođenje sistema atestiranja.
Ovo podrazumeva potrebu za postojanjem Oos-
novnih preduslova za njenu realizaciju:
— ratifikovan (prihvaćen) pravilnik za odredeni deo, opremu il uređaj motornog VOzila, — ovlašćena organizacija udruženog rada za obavljanje propisanih homologac'onih ispitivanja, — Savezna organizacija (Jugoslovenski zavod za standardizaciju) koja izdaje ovlašćenja za homologaciona ispitivanja i izdaje homologacioni list.
Ovde treba naglasiti da se propisi Jugoslo-
venskog zavoda za standardizaciju za SproOvoO-
đdenje homologacije donose uz saglasnost Saveznog komiteta za energetiku i industriju
i Saveznog Komiteta za saobraćaj i veze.
Način rada i postupak izdavanja homologacio-
nog lista je isti kao ; kod izdavanja atesta, s
tim što u ovom slučaju [s obzirom da se radi
o međunarodnoj obavezi SFR Jugoslavije) ho-
mologacioni list izdaje Jugoslovenski zavod
za standardizaciju.
Ovalšćivanje i nadzor nad radom ovlašćenih
organizacija za homologaciona ispitivanja Ju-
goslovenski zavod za standardizaciju vrši preko svoje komisije za homologaciju.
Znak kvaliteta »JUS« je sistem koji uvodi Zakon o standardizaciji prvenstveno u cilju zaštite potrošača i podsticanja proizvodnje visokovalitetnih proizvoda.
Osnovna svrna znaka kvaliteta u Jugoslaviji
jeste da se kroz određeni sistem, koji obu-
nvata nepristransu kontrolu i nadgledanje, garantuje potrošačima da znakom kvaliteta JUS označeni proizvodi odgovaraju zahtevima posebnih jugoslovenskih standarda sa neobaveznom primenom.
Za proizvode koji podležu obaveznom atestirenju mora, a kod neobaveznog atestiranja može, da se koristi atestni znak kojim se označava da je proizvod podvrgnut ispitvanju i da ispunjava propisane uslove. Znak kvaliteta JUS, međutim, označava da proizvod ima bitne karakteristike kvaliteta za odgovarajuću vrstu „li tip, na nivou utvrđenom posebnim jugoslovenskim standardima sa neobaveznom primenom za viši kvalitet.
Znak kvaliteta je pod kontrolom Juaoslovenskog zavoda za standardizaciju, koji vodi si-
stem, nadgleda sprovođenje postupka i izda-
je odobrenje za korišćenje istog. Za funkcionisanje sistema znaka kvaliteta potrebni su sledeći uslovi:
— proizvođač koji izrađuje proizvode [{sefijski, masovno, kontinualno) i želi da koristi zakon kvaliteta;
— standardi za proizvod i posebni standardi sa neobaveznom primenom koji propisuju određene karakteristike a viši nivo kvaliteta; — savezna organizacija ili institucija koja upravlja sistemom (Jugoslovenski zavod za standardizaciju);
— ovlašćena organizacija za ispitivanje koja ima mogućnost da sprovede sva potrebna ispitivanja predviđena posebnim standardima; — standardi o postupcima za odobravanje i sprovođenje sistema znaka kvaliteta JUS;
— propisani oblik znaka kvaliteta i način njegove upotrebe pri označavanju proizvoda itd.
Jugoslovenski zavod za standardizaciju, upra-
vlja sistemom znaka kvaliteta pri čemu:
— propisuje postupke i metode za izdavanje ili oduzimanje odobrenja za korišćenje znaka; — donosi posebne standarde sa neobaveznom primenom za proizvode;
— organizuje proveravanje kvaliteta proizvoda i podobnosti proizvođačkih organizacija . u cilju odobravanja znaka kvaliteta;
— organizuje kontinua!no nadgledanje kvaliteta proizvoda i održavanja uslova podobnosti proizvođačkih organizacija, kao i podobnosti proizvođačkih organizacija, kao i podobnosti ovlašćenih organizacija za ispitivanje; — izdaje i povlači odobrenje za korišćenje znaka kvalitsta;
— vodi i povremeno objavljuje registar znakova kvalitea po proizvodima, njihovim korisnicima, kao i registar ovlašćenih organizacija za ispitivanje.
Osnovi organizovanja i delovanja sistema zna-
ka kvaliteta dati su slikom 2. Glavne delatno-
sti, pri ovome, orijentisane su na proizvođače
i Jugoslovenski zavod za standardizaciju, ko-
ji je nosilac sistema i ovlašćene organizaci-
je za ispitivanje.
Kada želi da koristi znak kvaliteta za neki
proizvod, proizvođač upućuje molbu Jugoslo-
venskom zavodu za standardizaciju, pri čemu treba da: podnese potvrdu da je njegova OTganizacija registrovana za izradu određenih proizvoda, da za kontakte sa Zavodom odredi jednog ili više predstavnika od svojih stručnjaka, koji su dobro upoznati sa određenim
tipom proizvoda sa gledišta proizvodnje i
kontrolisanja istog da da potpise, i izjavu
da prihvata sve propise i standarde koji su