JUS standardizacija
Jugoslovenski zavod za standardizaciju može da odabere, izuzetno, saglasno „jugoslovenskim propisima, i stranu organizaciju koja vrši delatnost ispitivanja za slučaj da se u Jugoslaviji ne može na propisan način izvršiti atestiranje nekog proizvoda.
Pod odgovarajućim obimom atestiranja podrazumeva se udovoljenje svim podnetim zahtevima za atestiranje proizvoda u razumnom roku.
Nadzor i kontrolu rada kao i vođenje registra ovlašćenih organizacija za atestiranje vrši Jugoslovenski zavod za standardizaciju.
Spisak ovlašćenih organizacija za atestiranje objavljivaće se u »Službenom listu SFRJ«. Sistem atestiranja proizvoda, radova i usluga reguliše se standardima i peropisima [pravi-
Inik, naredba i uputstvo). U zavisnosti od zna- ·
čaja, hitnosti i potrebe za svaki pojedinačni proizvod ili gnupe proizvoda, primenjivaće se odgovarajući najpogodniji regulativni akt. Postupak atestiranja određenog proizvoda počinje od organizacije udruženog rada, čiji proizvod podleže obavezi atestiranja ili koja želi neobavezno da atestira svoje proizvode, podnošenjem zahteva za atestiranje proizvoda ovlašćenoj organizaciji za atestiranje. Zahtev za atestiranje proizvoda, pored uobičajenih podataka o organizaciji koja podnosi zahtev i proizvodu koji želi da atestira, obavezno sadrži: obim proizvodnje i poreklo odgovarajućeg proizvoda [sopstvena proizvodnja, uvoz, licencna proizvodnja i sl.), ukoliko se proizvodi u našoj zemlji, ili obim uvoza (ako je stranog porekla), dinamiku proizvodnje ili uvoza, standard ili propis po kome se traži atestiranje, vrstu atestiranja (obavezno, neobavezno) i druge podatke koji su od značaja za proizvod. Uz zahtev treba dostaviti i crtež, sliku ili konstrukciju proizvoda kao i ostalu dokumentaciju o proizvodu koja može biti od značaja prilikom atestiranja. Ovlašćena organizacija za atestiranje je dužna da u određenom roku izvrši uvid u dobijenu dokumentaciju, prouči zahtev i sa podnosiocem zahteva sklopi ugovor o atestiranju proizvoda. Obaveza ovlašćene organizacije je da sva potrebna „ispitivanja za atestiranje jednog proizvoda obavi u najkraćem mogućem roku.
Posle obavljenih (svih potrebnih) ispitivanja ovlašćena organizacija sastavlja izveštaj o ispitivanju koji, pored zaglavlja sa nazivom ovlašćene organizacije, ima i broj izdatog ovlašćenja od strane Jugoslovenskog zavoda za standardizaciju. Izveštaj o ispitivanju obavezno sadrži još i:
— podatke o proizvodu,
— podatke o proizvođaču,
se koristi specijalna
269
— datum proizvodnje, — postupak ispitivanja prema standardu JUS A.K2.003, — propis ili standard prema kome se vrši ispitivanje. Sadržaj ispitvanja obuhvata rezultate ispitivanja, zaključak i potpis ovlašćenog lica. Postupak ispitivanja prema standardu JUS A.K2.003 omogućuje preciznost utvrđivanja i overavanja kvaliteta u skladu sa specifičnostima pojedinih proizvoda za koje se propisuju obaveza atestiranja standardom za proizvod, uređaj, oprema ili postrojenje. Najjednostavniji način je dat postupkom | »Ispitivanje tipa proizvoda«, po kome se Uzorak proizvoda ispituje prema propisanom metodu u cilju utvrđivanja da li odgovara propisanim uslovima. Ovde je važno najpre utvrditi standarde ili propise ko kojima će se obaviti provera, zatim izraditi pravila koja predvidaju proceduru atestiranja. Uzorci za ispitivanje se uzimaju bilo samo iz proizvodnje bilo sa skladišta proizvođača. Na bazi ovog postupka ispitivanja izdaje se atest. Postupak atestiranja II se zasniva na postupku | ali daljim proverama putem komntinualnih kontrolnih ispitivanja proizvoda sa tržišta, skladišta distributera il maloprodaje, uzimanjem nasumičnih uzoraka. Postupak prema tipu |I se kompletno primenjuje. Na tržištu metoda provere koja obuhvata određivanje učestalosti organizacija za atestiranje. Atestni znak se koristi za označavanje sprovođenja atestiranja.
Postupak III se zasniva na kompletnom postupku ispitvanja prema postupku Il, ali sa daljim kontinualnim kontrolisanjima uzoraka u preduzeću ili sa skladišta proizvođača, pre otpreme proizvoda. Određuje se učestalost
kontrolnih ispitivanja i veličina uzorka. Kon-
trolna ispitivanja se sprovode na premi ovlaš ćene organizacije ili na opremi proizvođača uz nadzor ovlašćene organizacije. Potrebno je označavanje atestnim znakom.
Postupak IV se bazira na kompletnom postup ku ispitivanja prema postupku Il, ali sa daljim kontinualnim kontrolisanjima uzoraka u preduzeću i sa tržišta (iz prometa). Određuju se učestalost kontrolnih ispitivanja i veličina
uzorka. Sva ispitivanja sprovodi ovlašćena or-
ganizacija na svojoj opremi il delimčno na opremi proizvođača, uz nadzor. Obim ispitivanja uzoraka sa tržišta zavisi od ispitivanja koja se obavljaju u preduzeću. Potrebno je označavanje atestnim znakom.
Postupak V je najkompleksniji i obuhvata kompletan postupak ispitivanja prema tipu Il, kontinualno proveravanje uzorka iz preduze-