JUS standardizacija

Svojstva

Kinematička viskoznost u cSt na:

37,892c, 500%c, 98,99C Prividna viskoznost u cP Indeks viskoznosti Temperatura stinjavanja, e

Temperatura paljenja, CG

Sklonost pjenjenju i stabilnost

pjene

Korozivnost 35

Sadržaj vode

Sadržaj mehaničkih nečistoća Sadržaj sulfatnog pepela Sadržaj cinka

Antioksidacione osobine Detergentne osobine Disperzivne osobine PostoJanost uljnog filma (PZG) Smična stabilnost

Kompatibilnost i homogenost

Da bi slika bila potpunija trebalo bi uz

ove podatke prikazati i cijene pojeđinih

analiza. Dovoljan je već pođatak za raz-

mišlJanje da cijene ispitivanja, koje je

vezano za točku 1 standarda koja propisuJe da ulje odgovara SE klasifikaciji, iznosi u inozemstvu oko 20.000 US dolara.

Nedorečnost standarda u vezi sa zahtjevom provjere kvalitete dovodi ovaj zahtjev

do apsurda,ako se uzme u obzir Zakon o standardizaciji, član 8.,stavak 2.,gdje

se propisuje da proizvodjač, odnosno UVOZnik mora provjeravati proizvod da li odgovara uslovima i zahtjevime· koji su propisani Zakonom, a to znači po svim točkama standarda JUS B.H3.139, od točke 5.1 do 5.218.

Budući da se ova motorna ulja i uvoze provjeravanje kvalitete prema članu 8.,obavezuje i uvoznike, odnosno zastupnike firme da kontroliraju robu na konsignacionom skladištu. Prema ođredbama stanđarda

JUS B.H8.011, uzorkovanje naftnih proizvoda se vrši tako što od svakih 1000 kantica treba uzeti 11 uzoraka i odrediti kvalitetu uzoraka prema tablici 2. Ako se u zemlju uveze samo jedanput godišnje tona motornog ulja od svakog poznatijeg proizvodjača motornih ulja (Shel-1, BP, Valvoline, Fiat, Castrol) u kanticama po 1 kg trebalo

na 1000 Cc, Cu pločica | JUS B.H8B.042

Tablica 2

Propisane metode ispitivanja

Vrijeme trajanja analize

JUS B.H.021 ASTM D 2602

JUS B.H8.024 JUS B.H8.034 JUS B.H8.601

ASTM Dp; 892

JUS B.H8.039 JUS B.H8.027 JUS B.H8.041 RSTM D 1549 CEC 1-101-A-69 CEC 1-201-A-69 CEC 1-103-A-70 DIN 51354

DIN 51382

PTMS 7916-3470

—_ _ _ IL o

bi godišnje odvojiti 5x11 uzoraka, odnosno 55 uzoraka samo za kontrolu uvezene rFobe. Apsurdnost ovakve nedorečene odredbe očita je, pa je skoro normalno da standarde svatko objašnjava kako kome odgovara.

Osim gore navedenog nedostatka u nedorečenosti standarda, ovaj standard ima još jedan ozbiljan nedostatak, a to je da nije aktuelan i ne odgovara medjunarodnom kriteriju ocJenjivanja kvalitete motornog ulja. Komisija za stanđardizaciju iz ove oblasti obavila je definitivnu ređakciju ovog standarda aprila 1973. što znači da Je nivo kvalitete ovog ulja bio i medjunarodni nivo od 1973. godine, tj. sve što Je tih godina bilo aktuelno u standardizaciji OVOg proizvoda na neki način je uključeno i u ovaj standard. U ovih seđam godina prilično se toga promijenilo u sagledavanju potrebne kvalitete motornih ulja, bilo zbog energetske krize bilo zbog novih saznanja u eksploataciji OVOg maziva (7), te se već nekoliko godina ukazuje potreba za izmjJenom ovog standarda.

Ovakvih primjera - nedorečenih standarda

- ima Još mnogo, neriješene tehničke regulative ima skoro kod svih proizvođa, a naročito u oblasti identifikacije proizvoda. KA _ _— __ı_,_,_,_, _,ı__,__—____________________ EE _365