JUS standardizacija

2.1 Geometrijski oblik

Znakovi za opšte informisanje, u sistemu vizuelnog prenošenja poruka, svojim geometrijskim oblikom prenose opšte značenje karakteristično za svaki oblik koji je (uglavnom) jedinstven za svaku vrstu znakova.

Geometrijski oblik, kao nosilac opšte poruke, u najvećem broju slučajeva ima utvrdjeno opšte značenje. Izuzetaka ima, ali u tako malom broju, da se u ovom slučaju mogu zanemariti.

Opšte značenje geometrijskih oblika je sledeće: :

a) krug - izričita maredba (sabrana {11 obaveza), b) trougao - opasnost v) kvadrat ı pravougaontk - obaveštenje.

Sva napred navedena opšta značenja standardđdizovana su za saobraćajne znakove,

a u toku je njiihovo prihvatanje i za znakove sigurnosti.

2.2 Boja

Utvrdjeno dejstvo pojeđinih boja na psihu čoveka iskorišćeno je prilikom izbora boja za znakove opšteg informisanja

i utvrdjivanja njihovog značenja. U principu koriste se dva tipa boja: boje

koje mobilišu i boje koje smiruju; prve drastično upozoravaju na opsanost i prosto naredjuju da se obrati pažnja na moguću opasnost, dok druge deluju umi r ujuće, pravovremeno informišući o predstojećim uslovima ili potrebama.

Opšte značenje boja, nije jedinstveno prihvaćeno. To se posebno odnosi na pila=" vu i zelenu boju, a može se videti iz . sledećeg pregleda opštih značenja boš3a:

-7 orvema — sabrma, zaustavljanje

b) žuta – pažnja, opasnost

V/; plava - obavoza, obaveštemje

37 selena — uslovi sigumostr, obavešongae.

Ukoliko se plava boja koristi na znakovima kružnog oblika ista ima značenje obaveze. Ostale boje koje se primenjuJu na znakovima, izuzev narandžaste ly ponekad, krem bele boje na znakovima opasnosti i zabrane, nisu nosioci po= ruke.

Boje moraju biti uočljive, a da bi se to postiglo mora se vođiti računa o kontrastu upotrebljenih boja što podrazumeva i elemenat medjusobnog slaganja pojedinih boja.

Svaka boja, nosilac poruke ima svoju kontrastnu boju:

crvena - belu žuta - crnu plava - belu zelena - belu.

Osim ovih, od boja koje se najčešće upotrebljavaju, kontrastna boja za be-

lu je crna, a za crnu — bela.

2.3 Simbol

Poslednji elemenat u procesu opažanja i razumevanja znaka -— nosioca poruke je simbol. U najvećem broju slučajeva simbol je i elemenat bez koga znak ne može da izrazi tačno odredjenu poruku.

Opšte značenje geometrijskih oblika i boja znakova opšteg informisanja samo uopšteno govori O nečem đa je zabranje=no, obavezno, opasno ili na raspolaganju; tek dodavanjem simbola ili eventualno, teksta poruka se tačno odredjuje. Prema tome znak dobija puni smisao kada ima i simbol. Pravilno ođabran i upotrebljen simbol (sl. 2 i 3) omogućava da se prenese jasna poruka, bez obzira na to u kojoj je kombinaciji oblika i boje simbol upotrebljen. Neđefinisan simbol, čak i na jednom odredjenom obliku i odredjenom bojom, ne može da prenese odredjenu poruku, što se može videti i iz datog primera (sl. 4) — slučaj sa znakom obaveštavanja koji ima značenje "hotelske informacije".

Sve napred izloženo navodi na jeđan zaključak, a to je da samo standardni likovni sadržaj simbola daje puni efekat prilikom upotrebe simbola umesto reči odnosno teksta.

3. Standarđizacija znakova na medju-

narodnom nivou

Znakovi opšteg informisanja primenjuju se U raznim područjima čovekove aktivnosti sa širokim spektrom poruka koje treba preneti od upozorenja na: odredjene opasnosti, zabrane ili obaveze u vezi sa odredjenim pravilima ponašanja ili radnjama do obaveštenja o lokaciji obJekata, predmeta i uslugama, koji su namenjeni OpStoem k-rišćenju.

Zbog velikog broja aktivnosti, i još većeg broja poruka u vezi sa njima, došlo je do stvaranja delimično zatvorenih sistema informisanja (saobraćaj, sigurnost u radnoj sredini, zaštita od požara, turizam itd). Medjutim, zbog medjusobnog preklapanja niti su

se aktivnosti mogle izdvojiti kao samostalne celine, niti su, pak, sistemi informisania mogli da opstanu kao BO= sebni sistemi. Ova preklapanja svuda su prisutna: saobraćaj može biti i radna sredina i obrnuto, turizam je u vezi

i sa jednim i sa drugim, zaštita od požara mora biti svuda prisutna itd.; geometrijski oblik znakova i njihovo opšte značenje, kao i boje, imaju slič-

ne ili iste funkcije; jedan isti simbol

često, ima, svuda, isto značenje.

Iako smo svesni ovih činjenica još uvek se nije pristupilo jeđinstvenom — kompleksnom rešavanju problema standardđizacije znakova opšteg informisanja. Još uvek svaka medjunarodna organizacija sprovodi stanđardizaciju u većoj ili manjoj meri, u okviru svoje delatnosti u ovom izlaganju biće dat osvrt na rad samo nekih od njih.

414 a —–—–I——mO __L_LL__LP O ___C__ HR _ _ _ JJ