JUS standardizacija
osnovne smernice i okviri srednjoročnog plana rada saveznog zavoda za standardizaciju za period
od 1981. do 1985. godine
Pristup izradi Srednjoročnog plana i njegovi osnovni elementi
Brz razvoj nauke i tehnologije u svetu nameće svakoj zemlji, koja u svom razvVoju idđe ka progresu, neophodnost organizovanja i intenzivnog korišćenja standardizacije. Bez razvijanja i primene funkcija i instrumenata standarđizacije praktično je nemoguće ili znatno otežano racionalno korišćenje savremenih rezultata nauke i tehnologije. Bez standardizacije, isto tako nemoguće je držati pod kontrolom eventualne negativne posledice tehničko= -tehnološkog razvoja. Bez brojnih instrumenata standardizacije nemoguće je u savremenom društvu ostvariti efikasnu zaštitu ljudi, prirodnih resursa zemlje, niti se može obezbediti racionalno korišćenje prirodnih bogatstava i biološka ravnoteža koju anarhički remeti industrijski razvoj. Bez standardizacije nije moguć brz transfer savremenih dostignuća nauke i tehnologije kao i usmeravanje OVOg procesa ka optimalnim rešenjima.
Borba za visokoproduktivnu proizvodnju i za viši kvalitet proizvoda ne može se zamisliti bez utvrdjivanja i sprovodjenja tipizacije, unifikacije i ostalih instrumenata standardizacije, kao i utvrdjivanja karakteristika kvaliteta proizvoda i metoda za njihovo kontrolisanje.
Bez razvijene standardizacije danas se skoro ne može ni zamisliti uključivanje neke zemlje u medjunarodnu podelu rada (uvoz i izvoz), kao i zaštita od savremenih oblika điskriminacije u medjunarodnom prometu, koji se javljaju u vidu postavljanja tehničkih barijera kroz propi-
se, standarde i sisteme atestiranja i pri-
hvatanja proizvoda.
Pred naše društvo se, kao prioritetan cilj u narednom periodu, postavlja ostva-– rivanje ekonomske stabilizacije zemlje. Medjutim, ekonomska stabilizacija može da se ostvari samo uz angažovanje svih subjekata društva, a osnovni zadaci u ovome su, poređ ostalog: jačanje naše privrede i njenog položaja u medjunarodnoj razmeni (veći izvoz, manji uvoz), izvoz baziran na korišćenju domaćih sirovina, jačanje uticaja kriterijuma tr-
žišta prilikom obrazovanja cena, SprOVOdđjenje mera štednje, povećanje kvaliteta i kvantiteta proizvoda, odlučno SPprOVOdjenje zakona, propisa, samoupravnih sporazuma, itd.
Prilikom rešavanja ovih zađataka od značaja je i aktivno učešće standardizacije. Naše društvo od standardizacije s pravom očekuje njen doprinos ekonomskoj stabilizaciji zemlje, a na to je obavezuje i Zakon o stanđardizaciji u kome je propisano da stanđardđdizacija preko standarda, tehničkih normativa i ostalih propisa nacionalne, granske i interne standardizacije, sistema atestiranja i homologacije, sistema znaka kvaliteta i uporednih ispitivanja, proizvodjačkih specifikacija, isprava koje prate proizvode u prometu, tehničkih uputstava, garancija, deklaracija, označavanja, OGbeležavanja, pakovanja, nadzora nad spxevodjenjem propisa,
itd., ima zadatak da ostvari tri Osnovna cil3a i” to:
- da obezbedi jedinstvo jugoslovenskog tržišta, kao i jedinstvo tehničkih i tehnoloških sistema, jačanje odbrambene sposobnosti naše zemlje, zaštitu života i zdravlja ljudi, zaštitu čovekove životne i radne sredine, zaštitu društvenih sredstava i imovine gradjana, kao i svodjenje rizika od primenjivanja naučnih i tehničkih otkrića na najmanju meru;
- da razvija i unapredjuje proizvodnju, promet, usluge i druge delatnosti udruženog rada, kroz tipizaciju i unifikaciju, racionalno korišćenje energije, sirovina i drugih materijalno-tehničkih sredstava i opreme, razvoj i unapređjivanje kvaliteta i asortimana proizvođa i usluga, unapredjivanje i razvijanje radnih procesa i postupaka, efikasno prenošenje informacija, otklanjanje tehničkih prepreka poslovno-tehničkoj saradnji, kooperaciji, specijalizaciji, prometu robe i vršenju usluga u SPRJ i sa inostranstvom, alyaYalt
- da zaštiti potrošače, posebno u pogledu: bezbeđnosti prilikom upotrebe pro= izvoda, pouzdanosti, trajnosti i dru-
81