JUS standardizacija
U prvom slučaju, dolazi do dupliranja šifara proizvoda, a samim tim i do dupliranja nomenklaturnih brojeva oružanih snaga, pogotovo kod onih proizvodjača koji proizvode po stranim licencama. Obično su tada prve serije proizvoda označene na OSnOVu licencne dokumentacije. Medjutim, potrebe internog informacionog sistema u OOUR, prethodne oznake menjaju i na tržište se izlazi sa novim šiframa proizvoda.
To su objektivne nužnosti i potrebe, ali ih treba dosledno u praksi sprovoditi, to jest da sva naredna izdanja "kataloga" i ostale tehničke dokumentacije kod proizvodjača treba da sadrže stare i nove šifre. Moramo reći da kođ većine proizvodjadja to nije slučaj, čime se stvaraju veliki problemi. Upravo se zbog toga često kod nekih organizacija administrativnc javljaju "kritične" potrebe, mađa u maga · cinima postoje rezerve sredstava koje se ne koriste i nepotrebno se troše novčana sredstva, upravo zbog gornjeg, a osnovni cilj nomenklature materijalnih sredstava je da to onemogući i spreči.
U drugom slučaju, kada su u pitanju rezervni delovi proizvedeni po važećim standardima, problem je još veći.
Suština problema je u sledećem:
Pravilo je da svako materijalno sredstvo, odnosno svaki deo proizveđen po zahtevima odredjenog standarda mora nositi i oznaku moeja je tim standardcm propisana, koja se obavezno primenjuje u tehničkoj i drugoj dokumentaciji, u trebovanju , isporukama
i drugim materijalnim dokumentima. Istina, radne organizacije koje proizvode materijalna sredstva na osnovu standarda propisno ih i označavaju. Medjutim, radne organizacije koje standardna sredstva nabavljaju na tržištu radi ugradnje u svoje proizvode najčešće te delove označavaju po svom sistemu šifriranja i prodaju ih kao svoje proizvode.
Razloga za takvo ponašanje ima više, ali tri su najčešća.
Prvi razlog je što je oznaka propisana po standardu često glomazna i neprikladna za već usvojeni interni sistem šifriranja i praćenja za interne potrebe organizacije. Zbog toga se tada standardizovanom delu daje sopstvena oznaka u skladu sa već usvojenim sistemom šifriranja proizvoda.
Drugi razlog je čisto komercijalne prirode. Proizvodjač koji standarđizovanu oznaku zameni svojom, a pri tom ne prikaže njihovu medjusobnu vezu, primorava kupca da kod njega nabavlja i ta "nestandđardizovana" sredstva, iako su ona na tržištu kao standardizovana sigurno jeftinija.
Treći razlog je promena oznake standardizovanog materijalnog sredstva i tretiranje istog kao sopstvenog proizvoda, što dovodi do toga da jedno standardizovano materijalno sredstvo ima onoliko oznaka u koliko je složenih sredstava ugradjeno. Na medjunarodnom planu taj broj oznaka se još više povećava.
212
3. FUNKCIJA STANDARDIZOVANIH OZNAKA PREKO SISTEMA NOMENKLATURE
Naveđene probleme nomenklatura materijalnih sredstava u oružanim snagama rešava uz pomoć sistema stanđarđizacije, kako nacionalne tako i medjunarodne.
Navešćemo primer "Identifikacije i označavanja bakarnog zaptivača sa azbestnim uloškom" (C10x16 JUS M.C4.500 Cu.azb)- slika br. 1. Identifikacija je izvršena na Osnovu prikazanih slika i tabela, uporedjivanjem potrebnih dimenzija, materijala itd. Ovđe je data uporedna tablica za JUS M.C4.500 i DIN 7603. Zbog ograničenog prostora nije data tablica za GOST 4516-48.
Pomenuti zaptivač (slika br. 1) upotrebljava se u Jugoslaviji, SSSR-u i Z. Nemačkoj i ugradjen je u šest Bloženih osnovnih sredstava i kao takav označen je na jedanaest različitih načina (slika br. 2) i povezan sa nomenklaturnim brojem.
Ako izmedju njih ne bi postojala veza, pri nomenklaturnoj obradi, svaka interna oznaka zaptivača dobila bi poseban nomenklaturni broj sredstava oružanih snaga.
Potrebnu vezu za jeđinstveno nomenklaturno označavanje materijalnih sredstava obezbedjuje oznaka propisana standardom. Ta standardizovana oznaka materijalnih sredstava najpre na nacionalnom nivou uspostavlja vezu izmedju internih oznaka (šifara), a zatim utvrdjivanjem istovetnosti potrebnih elemenata ostvaruje se veza izmedju naciDnalnih standarda na nivou nomenkiature materijalnih sredstava u oružanim snagama. Tako ostvarenom vezom obezbedjuje se da standardni zaptivač, na GspDovu nazivnih dimenZ.Lja, okblixs i materijala, aoznazen ua jedanaest različitih načina, đobije jedan nomenklaturni broj (slika br. 3).
Ovaj nomenklaturni broj je sada jedina oznaka (šifra) sa kojom se dotični zaptivač
prati u svim fazama i procesima upotrebe u oružanim snagama.
Iz naveđenog primera vidi se da je oznaka materijalnog sredstva po odredbi standarda osnovna i jedina veza koja čitav konglomerat oznaka svodi na jednu a to je nomenklaturni broj materijalnih sredstava Oružanih snaga.
U cilju sprovoqdjenja jedinstvene oznake, preko nomenklaturnog broja, imperativno se postavljaju ođredjeni zahtevi i u vezi sa standđardizovanim označavanjem materijalnih sredstava,na primer u pogledu:
- definisanja oblika,
- odđredjivanja nazivne mere,
- vrste i kvaliteta materijala i –- površinske zaštite.
Ovi zahtevi moraju biti obuhvaćeni i postavljeni tako, da predstavljaju univerzal ni princip označavanja na nacionalnom niVOU. -