JUS standardizacija
- Naredba o odredjivanju podnih zastirača mašinske odnosno ručne izrade za koje je obavezno donošenje proizvodjačke specifikacije (tepisi-podni zastirači sa florom, podni zastirači bez flora - ćilimi i podni pokrivači)
- Naredba o odredjivanju ođevnih tekstilnih proizvođa za koje je obavezno dono= šenje proizvodjačkih specifikacija (za odevne prcizvode izradjene od tkanina, pletiva i netkanih materijala, za sve
vrste čarapa, za kape i rukavice)
-– Naredba o odredjivanju tekstilnih sirovina - proizvođa za koje je obavezno donošenje proizvodjačke specifikacije (tekstilni regenerati, punila - perje, paperje, vlakna, sundjerasti sintetič-= ki materijali).
Sve naređbe su objavljene u "Službenom listu SERJ" „br. 17/81.
Naredbama o proizvodjačkim specifikacijama utvrdđjeni su jedinstveni kriterijumi po kojima proizvodjači navedenih proizvo= da, s jedne strane navođe specifikaciju vrednosti kvaliteta za svaki artikal iz svoje ređovne proizvodnje a s druge stra-
ne proveravaju da li se specificirane vrednosti nalaze u granicama đozvoljenih odstupanja od naveđenih vrednosti. Ovo proveravanje proizvodjači mogu'đa Spro= vode u sopstvenim laboratorijama, ili u drugim laboratorijama, ako nemaju svoje.
Proizvodjačka specifikacija se donosi za svaki artikal proizvođa obuhvaćenih naredđdbama. Poznato je da se za svaki artikal utvrdjuje i odgovarajuća cena, tržišna, a to znači da se prilikom utvrdjivanja cene uzimaju u obzir i specificirane vrednosti kvaliteta proizvoda - počev od njegovog sirovinskog sastava odnosno kvaliteta sirovina, zatim količine materijala za izradu datog artikla, načina izrade. Drugim rečima želelo se da se proizvodjačka specifikacija ozvaniči i kao dokumenat koji se koristi kao elemenat vrednovanja prilikom utvrdjivanja ce= ne proizvoda. Sprečiće se i mogućnost formalne promene naziva artikla radi utvrdjivanja više cene, a da se specificirani podaci u suštini ne promene.
Donesena je naredba o tekstilnim proizvo= dima iz uvoza koji u prometu moraju biti snabđeveni uverenjem o kvalitetu ("Službeni list SFRJ", br. 36/78). Naredbom su obuhvaćeni sleđeći proizvodi:
- tekstilne sirovine (reprođukcioni materijali) uključujući i češljane trake, · osim pamuka, vune i jute;
– predđdja i konac svih vrsta, sastava i namotaja; .
- tkanine i druga metražna roba - sirova, beljena, bojena, štampana i doradđjena;
- pozamanterija (trake, čipke, vezeni i slični proizvođi);
394
–- konfekcijski proizvodi i gotovi ođevni proizvodi uključujući i one koji predstavljaju kombinaciju tekstila sa kožom, krznom i plastižnim materijalima -— "veštačkom kožom";
- pleteni proizvodi i čarape;
- kanap, užarija, mreže i drugi slični proizvođi; – tepisi, ćilimi, podni pokrivači - zastirači i -_slični ij proizvođi;
- filčevi i drugi slični netkani tekstilni proizvodi.
Praktično, svi uvezeni proizvodi i sirovine, osim proizvođa iz uvoza koji se ates=tiraju (pamuk, vuna, juta), obuhvaćeni su ·ovom: naredbom. Ispitivanje uvezenih tekstilnih proizvoda rađi dobijanja uverenja
o kvalitetu vrši se po jeđinstvenim metodama ispitivanja kvaliteta, određjenim propisima o jugoslovenskim stamdardima, Uve= renje o kvalitetu izdaje organizacija ko= ja je registrovana u Jugoslaviji (organi= zacija koja u registrovanom spisku đelatnosti ima delatnost ispitivanja kvaliteta tekstilnih proizvoda).
Organizacija rađa na standardđizaciji i sa-
radnja sa udruženim radom
Jugoslovenski stanđarđi, tehnički normativi i norme kvaliteta se izrađjuju prema dđu= goročnim programima stanđarđizacije i gođišnjim planovima rađa koje utvrdjuje Savez=
ni zavod za stanđarđizaciju u sarađnji sa
udruženim rađom i drugim zainteresovanim Organizacijama. Dosađašnja iskustva upućuju na zaključak đa se standardizacija razvila do takvin razme= ra da samo đugoročno organizovana saradnja Saveznog zavoda za stanđarđizaciju i udru= ženog rađa može obezbeđiti praćenje i zadđovoljavanje svih zahteva vezanih za kvalitet sirovina, medjuproizvođa i gotovih proizvo= đa, a preko toga i zađovoljavanje uslova koje postavlja medjunarodno tržište.
Stoga planiranje i programiranje rađa na stanđarđizaciji nesme dđa se zaustavi u oOk= viru SZS već treba da nadje mesta u sređnjoročnim i gođišnjim planovima Opštih ud= ruženja odgovarajućih privređnih grana Ju= goslavije pri Privrednoj komiri Jugoslavije, a posebno u planovima Poslovnih zajeđnica kao asocijacija udruženog rađa.
Da bismo bili u mogućnosti kritički oceniti stanje sadašnjeg načina rada na polju standarđizacije tekstila i saradnju sa udđruženim radđom, nužno je postojeće stanje saradnje prikazati kao celinu i dati medjuzavisnost svih činilaca koji učestvuju u njegovom sprovodjenju. Takodje, nužno je prikazati i granicu koja đeli đelatnosti koje su isključivo.u nadležnosti Saveznog zavođa za stanđardđizaciju i onih koje ovaj Zavod organizuje u sarađnji sa udđruženim radom. Misli se na sledeće odredbe Zakona o stanđardizaciji: prema čl. 16, predlog