JUS standardizacija

RAZVOJ SISTEMA OBAVEZNOG ATESTIRANJA PROIZVODA U SFR JUGOSLAVIJI

Zoran Milivojević, dipl. ing.

U Svetozarevu je 1. i 2. juna 1982. godine održano Savetovanje o obezbeđenju kvaliteta proizvoda i usluga na jugoslovenskom tržištu i pri izvozu. Savetovanje su organizovali Savezni zavod za standardizaciju i Savez za unapređenje kvaliteta | standardizacije Srbije za stručnjake iz oblasti proizvodnje, prometa, naučno-istraživačkog rada, koji se bave kontrolom kvaliteta, standardizacijom, metrologijom, atestiranjem odnosno homologacijom, kao i za stručnjake Koji rade u oblasti inspekcije. ~

Na savetovanju je izloženo 26 referata, a učestvovalo je preko 400 stručnjaka iz cele Jugoslavije, U toku Savetovanja organizovan je okrugli sto na temu „Tehničke barijere pri izvozu naših proizvoda i mogućnosti njihovog uklanjanja”, Zbog izraženog interesa i ograničenog broja Zbornika radova, Redakcioni odbor biltena „„Standarđizacija” je odlučio

d3 ovaj broj u celini posveti ovom Savetovanju.

i. Uvodne napomene

Zakon o standardizaciji (,,Službeni list SFRJ”, br.38/77 i 11/80) je utvrdio obavezno atestiranje kao deo sistema obezbeđenja kvaliteta proizvoda u prometu. Rad na njegovom sprovođenju odvijao se u skladu sa zakonskim odredbama, dogovorenom politikom i načinom sprovodenja, zaključcima Saveznog izvršnog veća donetim na osnovu razmotrenih informacija Saveznog zavoda za standardizaciju, kao i praćenjem, proučavanjemi korišćenjem međunarodnog iskustva.

Rukovodeći se zaključcima Saveznog izvršnog veća Savezni zavod za standardizaciju je pristupio sprovođenju sistema obaveznog atestiranja uz najširu konsultaciju zainteresovanih organizacija udruženog rada i uz neposredno uključivanje opštih udruženja i Privredne komore Jugoslavije.

U ovom poslu Savezni zavod za standardizaciju sarađuje i sa svim zainteresovanim organima i organizacijama Federacije, a posebno sa Saveznim komitetom za energetiku i industriju, Saveznim komitetom za saobraćaj i veze, Saveznim komitetom za zakonodavstvo, Saveznom tržišnom inspekcijom i Saveznom zajednicom za poslove cena.

Tokom realizacije utvrđenog programa rada na Sprovodenju sistema obaveznog atestiranja proizvoda objavljeno je 11 propisa o obaveznom atestiranju koji obuhvataju daleko veći broj proizvoda, jer se propisi često odnose

na grupe proizvoda (npr.: električni aparati za domaćinstvo, proizvodi koji prouzrokuju radio-frekvencijske smetnje, električni proizvodi koji rade u atmosferi eksplozivnih smeša itd.), a istovremeno je ovlašćeno 48 organizacija udruženog rada za obavezno atestiranje proizvoda. Do sada doneti propisi imali su prvenstveno za cilj osiguranije bezbednosti pri upotrebi preizvodai zaštitu života i zdravlja ljudi, kao i vrednih materijalnih dobara ili zaštitu ekonomskih interesa zemlje. Tu je potrebno posebno istaći: sprovođenje međunarodnog sporazuma o homologaciji motornih vozila, njihove opreme i delove, kao i

Naredbu o obaveznom atestiranju protiveksploziono zaštićenih električnih uređaja koji rade u atmosferi eksplozivnih smeša.

Cilj homologacije (atestiranja) motornih vozila je, pre svega, ostvarivanje bezbednosti u saobraćaju, ali i olakšanje izvoza naših vozila na tržišta drugih zemalja i zaštita domaćeg tržišta od uvoza nekvalitetnih vozila, kao i zaštita čovekove sredine, ušteda energije i sirovina.

Obim ovog posla najbolje ilustruje činjenica da je do sada ECE (Komitet WP 29) usvojio preko 40 pravilnika za homologaciju motornih vozila. Jugoslavija je prihvatila samo 15 (i to onih manje važnih sa stanovišta bezbednosti), što znatno otežava naš izvoz na tržišta drugih zemalja i utiče na smanjenje bezbednosti na našim drumovima. U cilju poboljšanja ovakve situacije preduzete su mere da se, u skladu sa izmenama i dopunama

303

e a mIIImI—I II mm "e: cc Im ––=z2Zg1—Ž–IsIIIm wiin . =2p1plT L n ____ Tr O

Standardizacija 1982./br. 7—8