JUS standardizacija

znakova 4 do 5 miliona dinara u devizama. Svesni smo takođe, da bez tih ulaganja nije moguć nastup na stranim tržištima.

Naravno, to je samo osnova. Na taj način pokrivamo samo osnovne zahteve u odnosu na bezbednost aparata, koji na nekim područjima sadrže takođe funkcionalne zahteve. Međutim, sa takvim načinom nikako ne možemo probiti bariere koje zbog zaštite domaćih prizvođača i tržišta postavljaju pojedine države ili grupacije država za proizvođače izvan tih okvira. Od stepena razvijenosti pojedinih država zavisi uticaj, na ovlašćene institucije koje, zbog ,,više sile”, postupke atestiranja vremenski produžavaju usvajanjem različitih internih dogovora u odnosu na metode i zahteve propisa. Isto tako u nekim slučajevima traže nepravilnosti u tehnički nedefinisanim tačkama propisa i postavljaju dodatne kriterijume u odnosu na potrošnju energije, šumnost aparata itd.

Zaključak

Sa svojim kratkim izlaganjem hteo sam još jednom napomenuti da se prilikom izvoza proizvoda na strana tržišta susrećemo sa brojnim problemima. Dok su jedni sasvim tehničke prirode drugi proizilaze iz zaštite pojedinih tržišta i proizvođača koji pripadaju tim tržištima.

Upravo na tom području bi se dalo u Jugoslaviji još mnogo uraditi. Primenom Zakona o standardizaciji i uvođenjem sistema atestiranja, smatramo, da je bio napravljen prvi potreban korak. Naravno na području standarda, za sada, još nije tako kao što bi trebalo da bude. Još uvek imamo neobrađeno skoro kompletno područje pojedinih električnih komponenti. Smatramo da bi se uključiva-

452

njem u bilo koji međunarodni sistem atestiranja, upravo na tom području, moglo najviše dobiti. U sadašnjoj situaciji kada većina evropskih država usklađuje svoje nacionalne propise na bazi IEC, i kada smo svakodnevno suočeni sa novim zahtevima i problemima koje nam zbog tih izmena postavljaju pojedine strane ispitne stanice, odnosno instituti koji su ovlašćeni za dodeljivanje pojedinih nacionalnih znakova, smatramo, da bi aktivno uključivanje u neki međunarodni sistem našim proizvođačima moglo prilično koristiti. Na taj način bi bili pravovremeno informisani o svim novostima koje pripremaju pojedine grupacije država učlanjene u pojedine sisteme, kako tehničkim, tako i onim koje su donete sa ciljem zaštite pojedinih tržišta.

Literatura

1. RULES for the CEE CERTIFICATION SYSTEM CEE Pupbl. 21. April 1979

2. Procedure concerning a rational utilization of the Nordic testing resources at the testing of electrical equipment manufactured outside the Nordic countries (Copenhagen procedures) Translation of Circular KL 76—75 Helsinki 1975

3. Approvals Procedure of the VDE Testing and Approvals lInstitute as of 1 st January 1974 with Appendix 1/4.80 and 2/2.72 (PM 102 E December 1981)

4. MEMORANDUM NOg Hersteller — Leitfaden fur die Anvendung des Cenelec — Zertifizierung — Abkommens (CCA) CENELEC Juli 1981

5. E. Jeromel Opšta problematika atestiranja proizvoda u OUR „Gorenje“. Referat na savetovanju ,,Organizovanje ı upravlja-

nje integralnim kvalitetom proizvoda“, Beograd mart 1979

Standardizacija 1982./br. 9—10