JUS standardizacija

— otpornost prema toploti, vatri i stvaranju provodnih staza,

— Ootpornos prema koroziji, |

— opasnost od zračenja (npr. kod mikrotalasnih pećnica), od trovanja i sl.

iz ovog pregleda se vidi da standardi za električne apa-

rate za domaćinstvo ne sadrže samo zahteve za zaštitu

od električnog udara, nego propisuju zahteve za bezbe-

dnost ovih aparata kompleksno i u celini. Do sada je

atestirano preko 200 raznih aparata za domaćinstvo,

u glavnom domaćih proizvođača. Atestiranje se sprOvO-

di po postupku |I prema JUS A.K2.003 na osnovu tip-

skog ispitivanja uzorka iz proizvodnje, a rok važenja

atesta Je pet godina.

2.2 Atestiranje proizvoda koji prouzrokuju radio-fre-

kvencijske smetnje

Obavezno atestiranje proizvoda koji prouzrokuju radio-frekvencijske smetnje prema novom Zakonu o standardizaciji stupilo je na snagu 30. septembra 1979. godine. Pošto je ovo atestiranje bilo već prilično uhodano, ı ako bez zvaničnog ovlašćivanja laboratorija koje mogu vršiti ispitivanja za potrebe atestiranja, glavni zadatak posle izdavanja odgovarajuće naredbe [,,SI. list SFRJ” br. 13/1979) bio je da se proveri osposobljenost i rad laboratorija i izdaju ovlašćenja. Ovlašćenja su izdata za 6 laboratorija.

Atestiranje se sprovodi po postuku Il prema JUS A.K2.003 na osnovu ispitivanja uzorka, a rok važenja atesta je pet godina (dok je bio , prema povučenoj naredbi, tri godine).

S obzirom da ovo atestiranje obuhvata sve proizvode koji mogu prouzrokovati radio-frekvencijske smetnje, od aparata za domaćinstvo preko mernih, predajnih i prijemnih uređaja i aparata, do benzinskih motora s visokonaponskim paljenjem smeše, broj godišnje izdatih atesta redovno prelazi 1500. Pošto se ovo atestiranje izvodi ukupno već preko 15 godina, steklo se dovoljno iskustva, a i proizvođačima i uvoznicima su njihove obaveze poznate tako da se smatra da većih problsma nema i velika večina proizvoda dolazi na tržište atestirana. Manje nejasnoće se pojavljuju samo u vezi sa označavanjem atestiranih proizvoda, jer se označavanje tokom vremena menjalo i postoje preklapanja rokova

važenja pojedinih oznaka, te se istovremeno nalaze na

572

tržištu proizvodi raznih datuma proizvodnje sa svim postojećim načinima označavanja.

Kao što je rečeno, atest se izdaje na osnovu ispitivanja

uzorka, slično kao kod atestiranja aparata za domaćin-

stvo, i važi pet godina, naravno pod uslovom da se na proizvodu u ovom periodu ne izvrše nikakve promene, a nikakva kontrolna proveravanja nisu predviđena. Ovo znači, da se atestom potvrđuje u stavri samo io da konstrukcija i izrada ispitanog uzorka proizvoda odgovaraju standardima na osnovu kojih je vršeno ispitivanje, dakle, da je proizvođač sposoban da proizvodi taj proizvod saglasno ovim standardima, dok se proveravanje, da li proizvođač trajno proizvodi proizvode sa utvrđenim karakteristikama, ostavija njegovoj

savesti, odnosno represivnoj kontroli organa inspekcije.

2.3 Atestiranje eksploziono-zaštićenih električnih uređaja namenjenih za rad u prostorijama koje ugro-

žavaju eksplozione smeše

Atestiranje eksploziono zaštićenih električnin uređaja namenjenih za rad u prostorijama koje ugrožavaju eksplozione smeše prema naredbi od 24. aprila 1980. godine (,,Sl. list SFRJ” br. 25/1981) stupilo je na snagu 24. februara ove godine. Za razliku od atestiranja aparata za domaćinstvo i proizvoda koji prouzrokuju radiofre: vencijske smetnje za koje ateste izdaju ovlašćene laboratorije nakon uspešno provedenog ispitivanja, kod atestiranja eksploziono zaštićenih uređaja zadržan je princip komisije formirane kod Saveznog zavoda za standardizaciju kojoj treba podnositi zahteva za atestiranje. Atesti se izdaju prema postupcima Il, III, Vi i VII, zavisno od toga, da li se radi o ispitivanju tipa, ispitivanju uzorka iz domaće serijske proizvodnje, ispitivanju uvezenih uređaja koji se dobavljaju po partijama, odnosno ispitivanju pojedinačno proizvedenih ili uvezenih uređiaja. Ateste izdaje Savezni zavod za stadnardizaciju, a atestima se prilaže izveštaj o .. „itivanju overem potpisom ovlašćenog radnika ovlašćene organizacije koja je izvršila ispitivanje i pečatom te organizacije.

Atestirani proizvodi označavaju se standardnim atestnim znakom i slovima NS — koja označavaju grupu i podgrupu jugoslovenskih standarda kojima pripadaju ovi uređaji — šifrom organizacije ovlašćene za ispitivanjei slovom () u krugu. Proveravanje da li su

eksploziono zaštićeni uređaji iz proizvodnje jednaki

Standardizacija 1982/br. 11—12