JUS standardizacija

kvalitet i atestiranje

ATESTIRANJE PROTUE KSPLOZIJSKI ZAŠTIĆENIH ELEKTRIČNIH UREĐAJA KOJI SU NAMIJENJENI

ZA UPOTREBU U PROSTORIMA UGROŽENIM EKSPLOZIVNIM SMJESAMA

Prof dr Nenad Wiarinović

Fieferat ssopšten ma Savetovanju „„,ATESTIRANJE — PRINCIPI I PRAKSA”, Beograd, 4. [5.april 1985. godine.

Atestiranje ovih proizvoda u našoj zemlji ima veoma dugačku tradiciju, jer je započelo odmah nakon drugog svjetskog rata 1949, godine jednom posebnom naredbom Ministarstva teške industrije pri čemu je za ta ispitivanja ovlaštena ispitna stanica i formirana posebna stručna komisija koja treba da vrši nadzor nad tim ispitivanjima. Ovaj postupak je urodio odgovarajućom tradicijom i doveo do određenih ustaljenih procedura koje su konačno utvrđene Naredbom o obaveznom atestiranju koju je doneo 1981. godine Savezni zavod za standardiza-

ciju, a koja je stupila definitivno na snagu 1982. godine. ·

Paralelno s tom naredbom formirana je S-Komisija koja je nadležna da prati i kontrolira ispitivanja, a ujedno da provodi i postupak atestiranja ovih proizvoda u našoj zamlji. Cjelokupnu proceduru atestiranja u Jugoslaviji možemo podijeliti u tri osnovne grupe. To su:

1. Domaći proizvodi

2. Inozamni proizvodi za koje je proveden potpun postupak tipskog i pojedinačnog atestiranja

3. Inozemni proizvodi koji ulaze u zemlju a na kojima nije proveden regularan postupak tipskog ispitivanja od strane naše ispitne stanice.

Prema gore navedenom redu obrazložit ćemo navedene postupke koji su nastali tradicijom a koji su ozakonjeni gore navedenom Naredbom.

1. Atestiranje domaćih S-proizvoda kao i proizvoda proizvedenih u kooperaciji sa domaćim proizvođačima

Ovaj postupak je i po svojoj tradiciji već veoma ustaljen i zahtijeva podnošenje odgovarajuće dokumentacije kao i uzorka ovlaštenoj ispitnoj stanici odnosno laboratorijima Instituta ,,Rade Končar” koji su ovlašteni za takva ispitivanja u Jugoslaviji. Na osnovu rezultata provjere dokumentacije kao i rezultata ispitivanja uzorka određuje se i atestira proizvod atestom «„ščiji prilog čini izvod iz kompletnog izvještaja o ispitivanju koji samo daje os-

Standardizacija 1985./br. 5—

novn8 karakteristike uređaja i određuje njegovu izvedbu kao i uvjete pojedinačnog ispitivanja i odgovarajućeg označavanja uređaja radi njegove upotrebe. Uređaji koji su proizvedeni naosnovu ovakvih atesta kojima dajemo pridjev „,tipski atesti”, jer su atestirani na bazi atestiranja tipa u toku svoje proizvodnje moraju se držati svih propozicija odobrene dokumentacije i svi proizvodi moraju biti u potpunosti istovjetni sa uzorkom na kom su provedena tipska ispitivanja. Samo takvi proizvodi, kojima su, pojedinačnim ispitivanjima, utvrđena odgovarajuća svojstva protueksplozijske zaštite, mogu biti po postojećoj terminologiji pojedinačno atestirani iako se za njih ne izdaje nikakav atest. Proizvođač izdaje dokumenat koji se zove „pojedinačno ispitivanje” a na osnovu standarda JUS N.S8.011 koji detaljnije definira uvjete pod kojima se takav proizvod označava i stavlja u promet uz prije pomenuti dokument ,,pojedinačno ispitivanje”.

2. Inozemni proizvodi

Inozemni proizvodi mogu biti također atestirani na jednaki način kao i domaći proizvodi a to znači da je podnesena odgovarajuća dokumantacija, da je provedeno tipno ispitivanje uzorka i da je za takve proizvode inozemni proizvođač dobio samo izvod iz dosjea o provgdenim tipskim ispitivanjima pod nazivom ,,Izvještaj o ispitivanju” i sklopio ugovor o provođenju pojedinačnih ispitivanja. Ovaj postupak zahtijeva prvo detaljan pregled proizvodnje, utvrđivanje sposobnosti odgovarajućeg proizvođača da proizvodi takav uređaj a istovremeno i njegove sposobnosti da provodi pojedinačna ispitivanja propissna standardima i „,Izvještajem o ispitivanju” tipa. Sa takvim se proizvođačem sklapa pojedinačni dogovor i utvrđuju uvjeti na koji način proizvod treba biti priređen za jugoslavensko tržište i koja ispitivanja obavezno mora proizvođač provesti i potvrditi posebnim pismenim dokumentom kojega će za svaki proizvod poslati S-Komi:siji. Takav uređaj kad dođe u Jugoslaviju, za njega jugoslavenski korisnik podnosi zahtjev S-Komisiji za atestiranje koje se provodi na osnovu provedenih pojedinačnih ispitivanja prema ugovoru sa stranim proizvođačem i kon-

145