JUS standardizacija
Međunarodna organizacija za standardizaciju !SO u okviru Tehničkog komiteta 35 izdala je; zaključno sa prvom polovinom 1964, godine, 86 međunarodnih standarda od kojih 18 !SO-standarda pokrivaju sirovine a 68 ISO-standarda metode ispitivanja premaza i sirovina, Svi ovi standardi objavljeni su u periodu od 1972. do 1984. godine. Trenutno u postupku revizije nalazi se 20 ISO-standarda starijih od 5 godina, dok su ostala 62 ISO standarda objavljena u periodu 1980. do 1984. godine. U postupku revizije rialazi se 20 !SO-standarda, i to onih objavljenih u periodu od 1972. dc 1983. godine. U toku je postupak donošenia 46 ISO-standarda koji su planirani da budu objavlisni u periodu od 1934. do 1988. godine.
Tahnički komitet Međunarodne organizacije za standrdizaciju ISO/TC 35 do sada nems nijedan standard za tehničke uslove iz oblasti premaznih sredstava.
Sirovine i pomoćna sredstva za potrebe proizvodnje pre-
maznih sredstavs, u Međunarodnoj organizaciji za stan-
dardizaciju ISO,pokrivaju delimično sledeći Tehnički ko-"
miteti: ISO/TC 28 — proizvodi od nafte i sredstava za podmazivanje, ISO/TC 47 — hemija i ISO/TC 78 — ugljovodonici aromatičnog reda. U okviru ovih tehničkih komiteta, međunarodni standardi koji pokrivaju sirovine i pomoćna sredstva odnose se samo na opšte preporuke i metode ispitivanja, dok tehničkih uslova ner:s,
/ Standardizacija evropskih zemalja sa najrszvijenijom standardizacijom S
U zemljama Zapadne Evrope najrazvijeniju standardizaciju imaju Zapadna Nemačka, Velika Britanija i Francuska. Od zemalja istočne Evropgs (sa centralnim planiraniem) SSSR se može uzeti kao najvažniji predstavnik.
Nagicnalna standardizacija Zapadne Nemačke (DIN) aktivno učestvuje u radu Tehničkog komiteta Međunarod-
ne organizacije za standardizaciju ISO/TC 35 i nosilac je .
12 sekretarijata potkomiteta i radnih grupa. U okviru nacionalne standardizacije ove fehnološki razvijene evropske zemlje trenutno je na snazi oko 237 DIN-standarda. Od ukupnog broja DIN-standarda u oblasti premaza i sirovina, 180 standarda pokriva metode ispitivanja. Pored ovako velikog broja nacionalnih standarda, u ovoj obiasti nacionalna standardizacija Zapadne Nemačke preuzela je jedan broj standarda Međunarodne organizacije za standardizaciju ISO i oni nose oznaku DIN ISO i broj odgovarajućeg ISO-standarda. Svi ovi DiIN-standardi u oblasti premaznih sredstava i sriovina objavljeni su u periodu od 1960. do 1984. godine.
Nacicnalna standardizacija Velike Britanije nosilac je 9 sekratarijeta potkomiteta ! radnih grupa u okviru Tehničkog komiteta Međunarodne organizacije za standardizaciju ISO/TC 35. U oblasti premaznih sredstava, nacionalna standardizacija Vejike Britanije objavila je 180
Stanrardizaecli}a 1985./br, 5—10
BS-standarda za metode ispitivanja, Oko 30 BS-standarda za tehničke uslove, zajedno sa metodama ispitiva> nja, objavijeno je za sirovine i pomoćna sredstva u ovoj oblasti.
Nacionalna standardizacija Francuske (AFNOR) aktivna je u oblasti terminologije | nosilac je Sekretarijata Potkomiteta | Radne grupe u okviru Tehničkog komliteiz Međunarodne organizacije za standardizaciju ISO/T7:: 35, Međutim, u okviru nacionalnih standarda ove tehnološki razvijene zemlje, u oblasti premaznih sredstva trenutno su na snazi 1 NF-standard za klasifikaciju, 2 NF-standarda za terminologiju i 122 NF-standarda za metode ispitivanja u ovoj oblasti. Za pigmente trenutno je na snazi oko 23 NF-standarda. Svi ovi navedeni standardi objavljeni su u periodu od 1965. do 1984. godine.
Za razliku od gorenavedenih tehnološki razvijenih zapadevropskih zemalja, nacionalna standardizacija Sovjetskog Saveza utvrdila je 90 GOST-standarda za tehničks uslove, zajedno sa metodama ispitivanja, ] 63 GOST -standarda za metode ispitivanja u oblasti) premaznih sredstava. Svi ovi GOST-standardi objavljeni su u periodu od 1970. do 1983. godine.
Zaključak
Dosadašnji rezultati najrazvijenijih evropskih zemalja (osim SSSR-a} u oblasti standardizacije premaznih sredstava i sirovina pokazuju da je težište standardizacije na standardnim metodama ispitivanja. Ovakav način standardizacije ostvarila je i Međunarodna organizacija za standardizaciju ISO u okviru svog Tehničkog komiteta ISO/TC 35. U našoj zemlji je osnovna karakteristika mali broj donetih jugoslovenskih standarda i slab interizitet rada na izradi novih i reviziji donetih standarda.
Imajući u vidu činjenicu da u oblasti premaznih sredstava egzistira veliki broj gotovih proizvoda za tačno utvrđenu namenu i veliki broj vrsta istih proizvoda, što zavisi od potrošača do potrošača, jugoslovenska standardizacija bi trebalo sada prvenstveno da radi na donošenju jugoslovenskih standarda i drugih propisa, u skladu sa Zakonom o standardizaciji („Sl list SFRJ“, br. 38/77 | 11/80), za tehničke uslove sirovina i pomoćnih sredstava, zajedno sa metodama Ispitivanja u ovoj oblasti. Na ovaj način bi se utvrdio kvalitet sirovina i pomoćnih sredstava, koji bi u svakom trenutku bio na raspolaganju industriji premaznih sredstava.
Paraleino sa ovom akcijom trebalo bi da se odvija | aktivnost na donošenju jugoslovenskih standarda za termilnologiju, uzimanje uzoraka i metode ispitivanja u oblasti premaznih sredstava.
Sve gorepomenute aktivnosti odvijale bi se u okviru Ša« veznog zavoda za standardizaciju. Savezni zavod za stan-
· dardizaciju bi u potpunosti podržao ove aktivnosti, utvr-
đene prioritete uneo u svoje godišnje | višeaodišnje pla-