JUS standardizacija
standardi ı propisi u juqoslaviji
TEHNIČKA REGULATIVA IZ OBLASTI GRAĐEVINSKOG KONSTRUKTERSTVA
Ksenija Ivanović, dip. ing. Radimir Bulat, dipl. ing.
Saopštenje sa 8. Kogresa Saveza društava građevinskih konstruktera, Cavtat, 7 — 10. april 1987.
Svrha ovog članka je kratko upoznavanje inženjera i tehničara sa radom na izradi jugoslovenske tehničke regulative kao i sa rezultatima postignutim u protekle četiri godine u ovoj oblasti.
Rad na standrdizaciji znači izradu, objavljivanje i praćenje primene u praksi standarda, tehničkih normativa, normi kvaliteta i naredbi o obaveznom atestira-
nju, kojima se propisuje tehnička regulativa za projek-.
tovanje, konstruisanje, izvođenje i održavanje građevinskih konstrukcija kao i objekata u celini. Standardizacija ima za cilj da preko svojih akata prati tokove jugoslovenske privrede, obezbedi jedinstveno jugoslovensko tržište i doprinese uklanjanju prepreka za izlazak na svetsko tržište. U osnovne kriterijume za izradu standarda i tehničkih normativa spadaju: Program dugoročnih mera za racionalizaciju, supstituciju i štednju energije; Program unapređenja standardizacije proizvoda, objekata i uređaja od posebnog značaja za narodnu odbranu i nekoliko posebnih programa izrade propisa; zatim zahtevi organizacija udruženog rada, kao i potrebe revizije postojećih standarda i tehničkih normativa u cilju njihovog osavremenjavanja, tj. Uspostavljanja odgovarajućeg odnosa današnjeg stepena nauke i tehnologije sa praksom.
1. Rad na izradi tehničke regulative u oblasti pouzdanosti građevinskih konstrukcija i opterećenja konstrukcija U Saveznom zavodu za standardizaciju već oko dve godine radi stalna Komisija za standarde iz područja pouzdanosti konstrukcija u čiji delokrug rada spadaju i
opterećenja nosećih konstrukcija. Komisija je imala u.
vidu da je u razvijenim zemljama sveta u pripremi, a negde već i u primeni nova tehnička regulativa u području nosećih konstrukcija u koju je ugrađena savremena teorija konstrukcija zasnovana na postupcima analize i dimenžionisanja elemenata i konstrukcija prema graničnim stanjima tj. teorija graničnih stanja. Kao prvi korak u izradi nove tehničke regulative u oblasti nosećih konstrukcija u Saveznom zavodu za
402
standardizaciju urađen je JUS U.C7.010 — Osnovni principi za proveru pouzdanosti MWonstrukcija, koji predstavlja osnovu za izradu svih budućih pravilnika za
'projektovanje i izvođenje građevinskih konstrukzijć
usvojenog nivoa sigurnosti, upotrebljivosti i trajnosti bez obzira na vrstu materijala od koga su te konstrukcije izrađene (botonske, čelične, drvene, zidane, spregnute). Stručni deo posla na pomenutom standardu je završen, standard se nalazi u tenničkoj pripremi za štampu a njegovo objavljivanje se očekuje krajem ove godine. Uvođenje teorije graničnih stanja je uslovilo i pojavu novih termina, s toga se odmah pristupilo izradi standarda JUS U.C7.001 koji daje najvažnije termine vezane za pouzdanost konstrukcija na četiri jezika naših naroda kao i na engleskom, nemačkom i francuskom jeziku sa odgovarajućim definicijama. Planira se da standard u ovoj godini dospe u fazu nacrta ij. biće stavljen na javnu diskusiju. Posebna pažnja je posvećena oblasti opterećenja nosećih konstrukcija s obzirom na tesnu povezanost opterećenja sa pitanjem sigurnosti konstrukcija odnosno uopšte pouzdanosti. Do sada je završen Pravilnik o tehničkim normativima za opterećenja nosećih gradđevinskih konstrukcija koji je dostavljen Saveznom komitetu za zakonodavstvo radi objavljivanja u službenom listu SFRJ. Ovim pravilnikom se utvrđuje način vrednovanja ,delovanja i uvođenja normativnog opterećenja u proračun. Pravilnik je opšteg karaktera, a pojedina opterećenja biće posebno obrađena pratećim standardima. Iz ove grupe standarda pripremljeni su sledeći nacrti standarda koji se upravo nalaze na javnoj diskusiji. JUS U.C7.121 — Korisna opierećenja stambenih i · javnih zgrada JUS U.C7.122 — Određivanje korisnog opterećenja tavanica u proizvodnim pogonima i skladištima JUS U.C7.123 — Sopstvena težina konstrukcija, nekonstrukcionih elemenata i uskladištenog materijala koji se uzima u
Standardizacija 1987./br. 5 — 6