JUS standardizacija

pravila za ovu vrstu znakova, neki elementi kao i neki od znakova. S obzirom ;ia činjenicu da vatra prerlstavlja posebnu opasnost i da na istu, u najvećoj meri, asocira crvena boja, kod nekih od ovih znakova sigurnosti preovladaće crvena boja.

3.1 Standardizacija znakova na mećđćiunarodnom nivou

Polazeći od težnje da se prenošenje poruka vrši vizuelnim sistemom, koji ne zavisi od jezika, nivoa kulture ili stepena obrazovanja može se zaključiti da se to može ostvariti samo ako su svi elementi tog sistema standardizovani na međunarodnom nivou. Zbog velikog broja aktivnosti i još većeg broja poruka u vezi sa njima, došlo je do stvaranja delimično zatvorenih sistema informisanja (saobraćaj, sigurnost u radnoj sredini, zaštita od požara, turizam itd.). Međurim, zbog međusobnog preklapanja koja su svuda prisutna saobraćaj može da bude i radna sredina i obmuto, turizam je u vezi i sa jednim i sa drugim, zaštita od požara mora da bude svuda prisutna itd., moralo se pristupiti međusobnom usklađivanju.

Da bi se prevazišao problem razlika u iskazivanju i

predstavljanju informacija (i upozorenja) bez teksta

putem grafičkih simbola, u okviru Međunarodne

organizacije za standardizaciju (ISO), osnovan je 1970.

godine poseban tehnički komitet (TC 145). Ovaj

komitet (TC 145 — Grafički simboli) ima za predmet rada:

— standardizaciju grafičkih simbola;

— Utvrđivanje osnovnih principa za razradu simbola,

— preispitivanje i koordinaciju postojećih sirmbc!a, onih koji su predmet izučavanja ili treba da budu usvojeni .

— standardizaciju novih grafičkih simbola, na zahtev drugih tehničkih komiteta, ili simbola koji nisu obuhvaćeni aktivnošću drugih komiteta.

Pored ostalih ISO/TC (preko 20 TC) ovaj komitet

sarađuje i sa TC 21 — Oprema za zaštitu od požara, koji

se pored opreme za zaštitu (i gašenje) od požara bavi i

standardizacijom terminologije, klasifikacije i simbola.

Kao rezultat aktivnosti ovog tehničkog komiteta (TC

21) urađeni su jedan standard i jedan predlog međuna-

radnog standarda iz oblasti grafičkih simbola: ·

a) ISO/DIS 6309.2 — Zaštita od požara. Znakovi sigurnosti

b) ISO 6790 — Oprema za zaštitu od požara. Grafički simboli za planove zaštite od požara. Tehnički uslovi |

Ovaj predlog je u fazi definitivnog usvajanja koje ne ide

tako lako, što se može videti i iz oznake (ISO/DIS....

· 2) koja pokazuje da je ovo druga verzija predloga ISO

standarda.

U ovom članku biće analiziran samo predlog standarda

ISO/DIS 6390.2, a kasnije ako bude interesovanja u posebnom članku biće analiziran i standard ISO 6790.

3.2 Kratak prikaz predloga standarda ISO/DIS 6390.2

izrada ovog predloga standarda započeta je 1975. godine i do danas se došlo samo do druge verzije predloga standarda, za koju je glasanje o prihvatanju od strane zemalja i organizacija članica ovog TC nedavno završeno (još nisu poznati rezultati poslednjeg glasanja). Ovako dug put do usvajanja jednog: međunarodnog standarda dovoljno govori o razlikama u stavovima i interesima, kao i o značaju koji se ovom pitanju pridaje na međunarodnom nivou.

3.2.1 Predmet standarda i područje primene

Ovim standardom se utvrđuju znakovi sigurnosti za

upotrebu na području zaštite od požara. Njegovo

područje primene.se proteže, što je moguće šire, na sve

situacije gde je to neophodno, ili poželjno, za javno

označavanje mesta i/ili pojava:

a) na sredstva za uzbunu i ručno uključivanje;

b) na mogućnosti za spasavanje od požara,

c) na opremu za gašenje požara,

d) na uređaje za sprečavanje širenja vatre (požara);

e) na zonu ili materijal koji predstavljaju posehnu opasnost od požara.

Kao što se vidi iz navedenog, područje primene je

veoma široko, međutim ovaj standard ne obuhvata,

odnosno ne primenjuje se na grafičke simbole koji se

koriste na kartama i planovima koji se definišu dru-

gim već pomenutim standardima (ISO 6790).

3.2.2 Veza sa drugim standardima

Oblik znakova utvrđenih ovim standardom u skladu je sa principima koji su izloženi u sledeća tri međunarodna standarda: ISO 3461 — Grafički simboli. Opšti principi za prikazivanje (njemu je identičan JUS A.A0.060) ISO 3864 — Boje i znakovi sigurnosti odnosno: ti. Opšte odredbe JUS Z.S0.002 — Znakovi sigurnosti. Znakovi zabrane JUS Z.S0.003 — Znakovi sigurnosti. Zna kovi obaveze | JUS Z.S0.004 — Znakovi sigumosti. Zna kovi opasnosti JUS Z.S0.005 — Znakovi sigurnosti. Zna kovi koji se odnose na zaštitu ili spasavanje

408

JUS Z.S0.001 — Boje i znakovi sigumos-

Standarrdizacija 1987./br. 5 — 6