Nova Evropa

morfološke, ı klimatske osobme пјебоуа ila, uočio Je, да и tim raznim sredinama žive i ljudi sa različitim psihičkim osobinama, Očigledno je, da izmedju dinarsko8 pastira i panonskog ratara imade neke razlike u duševnom pogledu, Tim psihičkim razlikama, koje je Cvijić svojim dugogodišnjim ispitivanjem upoznao u majtanjim nijansama, dao Je on naročitu važnost u antropogeograflij, mnogo veću nego anfropološkim i amtropometrijskim metodama, On je, na osnovu rezultata svojih ispitivanja, pokušao da dade psihičku klasifikaciju Južmih Slovena, Grupisao ih je u četiri tipa, koja se podudaraju i sa geomorfološkom raspodjelom onog dijela Balkanskog Poluostrva na kojemu oni žive, Ovi se opet tipovi raspadaju u varijetete, Sintezu fih svojih ispitivanja dao je u drugoj knjizi svoga »Balkanskog Poluostrva«, koja je koncem 1931 izašla u mome prijevodu (u nakladi Gece Kona u Beogradu), Pojmljivo je, da antropogeograliju, kao nauku o živim bićima, ljudima, interesiraju u prvom redu živoine manifestacije naroda, a tu su svakako majvažnije psihičke osobine, Zato je za naučno sistematiziranje raznih ljudskih grupa u aniropogeograliji važnije i značajnije, da ih se klasitficira po psihičkim osobinama u psihičke tipove nego li po antropološkim u anfropološke rase, gdje se po mnijenju većine samih antropolog4 malazimo na vrlo labavu i nepouzdanu terenu. U tome baš i jeste važnost Cvijićevih movih metodA4, o kojima se veliki česki geogral, pok, Dr, Jirži Damneš, profesor Praškog lJniverziteta, na slijedeći način izrazio: »Ispitivanje psihičkih osobina po Cvijićevim uputstvima, sastavljenim na osnovu duSogodišnjih naučnih iskustava, znači шпобепје поуоб ејеmenfa u naučno ispitivanje ı bolje razumijevanje antropogeograiskih problema ,.,. Ni apstrakcije Vuntove ni metodi francuskih socijolog4 misu bili u stanju da prodru u suštinu stvari. Suviše su suvi, suviše daleki od predmeta koje ispituju. Cvijić је uvidio, da u tome maučnome poslu nije mogućno doći do sigurnih rezultata bez dubokog i mfimnog poznavanja duše raznih geografskih i društvenih cjelina, Za psihologiju tih cjelima treba iznijeti naučne podatke,., Od svih dosada upotrebljenih metoda na tom polju, njegove su najsvestranije, i idu najdublje u suštinu stvari«,“)

I drugi svjetski naučnici slažu se sa Danešom u ocjeni ovog Cvijićeva rada i njegove važnosti, Tako je Galoa (Lucien Gallois), profesor Pariskog Univerziteta, rekao za njegovo djelo »La Peninsule Balkanique, Geographie Humaine«,

*) Studija o Cvijiću, u 46, svesci zbirke »Spisy vydavanć pžfirodovčdeckou lakultou Karlovy University«; a prevedeno od Dr, M, Dragića na maš jezik, i štampamo kao prva sveska posebnih izdanja Geografskog Društva u Beogradu, - |

83