RTV Teorija i praksa

nemetaforička, jer se svodi na deskripipciju, u vremenskom i prostomom kontinuitetu. Filmski shvačena montaža, tzv. „kreativna montaža”, dakle, primenjena u televizijskom mediju, dovodi do negiranja samog dokumenta... Odgovomost televizijskog autora, prema tome, prema samome dokumentu, ogleda se, najpre, u poštovanju prave prirode izražajnosti televizijskog medija: čim se ta odlika zanemari, počinje manipulacija medijem. S obzirom da je na televiziji sve dokument (počevši od najsloženijih umetnićkih formi, do najmanjih informativnih čestica programa), osnovno i suštinsko pitanje koje se postavlja pred televizijskim rediteljem ie pitanje prava intervencije u materiju preuzetom iz svakodnevnice, bilo da je reč o direktnom sportskom prenosu, bilo da je reč o složenijim i autorski obojenijim emisijama tipa jednog Karavana. Televizija pretvara u informaciju, kako umetničke tako i neumetničke vrste programa, lišavajući nas tiranije tradicionalnih estetičkih merila, jer, dok umetnost već po tradiciji, pripada „odabranima” - informacija pripada svima: zato, umetnički film ili drama, prikazani na malom ekranu, takođe postaju neka vrsta informacije o samim delima i neka vrsta dokumenata o svome vremenu, dostupnih najširim slojevima, stajući na istu ravan sa vestima iz dnevnika i sportskim prenosima. Avangardnost televizije kao medija, upravo je u tome što gledaoca neprestano suočava sa različitim materijalima svedenim na ravan informacije i dokumenta, izlažući ga njihovom uzajamnom i globalnom dejstvu. Tako, gledalac koji prati dnevni TV program biva bombardovan činjenicama, informacijama i dokumentima, od direktnog sportskog prenosa do avangardne drame, od koncerta zabavnih melodija do prenosa operacije srca, od ratnog snimka iz Vijetnama do crtanog filma, od dramske serije do reklamnog spota. Ni jedna od tih emisija, pritom, ne deluje kao nezavisna čestica, več se sve one uzajamno osmišljavaju i prožimaju, na istom onom principu „intelektualne montaže atrakcija”, na kome počiva i avangardni film - od Ajzenštajna do Godara! Svakodnevni i konvencionalni televizijski program, dakle, ima onu otvorenu avangardnu strukturu, kao i najnekonvencionalnije filmsko delo (mada televizijski kritičari, koji naš program posmatraju i ocenjuju ,/ia parče”, to

[21