RTV Teorija i praksa

Vladan Radovanovič,

kompozitor, rukovodilac elektronskog studija RTV Beograd

MUZIKA ZA RADIO I PRELAZNI RADIOFONSKI OBLICI

Mada pojam muzičkog radiofonskog nije dosad iscrpnije teorijski određivan, u praksi se to neprekidno čini: obično se pod izraz „radiofonsko" - čije značenje podrazumevaju, recimo, radio-ustanove koje ga upotrebljavaju - podvlače različita ostvarenja koja, opet, otkrivaju kako taj izraz razumevaju njihovi autori. Nedovoljno objalnjavano, a još manje objašnjeno, muzičko radiofonsko se u praksi menjalo ne čekajuči teorijsku analizu lako veoma udaijeni od teorijskog razmatranja, neki primeri klasifikovanja radiofonskog i promena u klasifikovanju pokulaj su globalnog praćenja promena u praksi. Tako se, na primer, iz publikacije izdate povodom godišnjice Pri Italije vidi: da je radiofonsko muzičko isprva bilo oštro odvojeno od dramskog; da se, zatim, pojavijuje radiofonsko sa naglalenim muzičkim elementom, odnosno dramskim; da stereofonija kao tehnička inovacija, dalje, utiče na uvođenje nove grupe stereofonskih ostvarenja (stereofonsko se tada shvata kao tipično radiofonsko), a ista grupa se ukida čim je stereofonija postala uobičajeni sastojak i muzičkog i dramskog. Na kraju se ovo globalno pračenje zbivanja u praksi radiofonije, kao zamoreno, ponovo svelo na grubo razhkovanje radiofonskog muzičkog i dramskog, dok su se u njihovim okvirima našla ostvarenja sa tragovima mena koje su snašle ne samo muziku i tehnologiju radiofonije već i umetnost uopšte; te mene su: pomeranje granica umetnosti, spajanje i stapanje njenih rodova pod vidom mikstmedija, muitimedija i intermedija, prelasci jedne umetnosti u drugu (npr. poetskog u muzičko prenaglalavanjem foničkog), uvođenje novih medija (kompjuterska umetnost, holografija) i đr. Tako je muzičko radiofonsko, i na značajnijim forumima vrednovanja radiofonskog, ostalo samo formalna klasa koja je pokrivala neodgovarajuči sadržaj i mnoge zabune: uz tvorevine za radio našle su se i one koje su tek samo na radiju; uz tvorevine koje su ne-više-literatura ili tek-samo-zvuk našle su se i one koje su

50