RTV Teorija i praksa

U kakvom odnosu su radio-dramska režija i druge medijske režije (drama, opera, film, televizija) ? Budući da iza sebe imam iskustva režije kako na filmu, televiziji, u pozorištu tako i na radiju, budući da sam učestvovao u realizaciji plesnih i muzičkih predstava, o ovome mogu da govorim. Mislim da inače postoje specijalizacije s obzirom na sredstva i tehnologiju i da industrija informacija (i estetskih) ove razlike još pojačava. Ali, u izvornom značenju uloga reditelja horega, koji rekonstruiše smisao (slike, zvuka itd.) nedeljiva je. Materijalizacija određene vizije, odnosno rekonstrukcije prostora smisia treba da u osnovi ima isto ishodište: artikulacija prostora kroz određeni medij ima iste pretpostavke - mora đa simuliše uslove telesne ili govome akcije kao smisaone i označujuće u dramaturgiji dubine prostora. Režija je zapravo simulacija prostora neke realne ili zamišljene akcije (govome ili fizičke) prema prostoru drugih. Pri tome su samo definicije prostora različite (akustička dubina radija, slikovna dubina na filmu, arhitektonska dubina u pozorištu). Zato je radio-dramska režija samo po definiciji prostora različita od drugih, ali je smisao dramaturgije prostora (odnosno dubinske slike prostora) podjednak i kod dragih medijskih režija. Treba poznavati samo tehnologiju saopštavanja i govora uključenih u ovaj prostor kao i specifičnih izražajnih elemenata. Како je moguća estetika integralne režije ? Kakvo je naše interistorijsko iskustvo o samom našcm vremenu? 0 vremenu audiovizuelne medijske kulture, o vremenu tehnologija i medija saopštavanja? Svct doživljavamo na način pars pro toto. Već nckoliko decenija u naše predodžbene sudove raešaju se tehnologije pripovedanja u razvojnu, koje su diktirala određena otkrića u svetu nauke i koja su potom bila prenesena u upotrebne tehnologije medija saopštavanja. Isto tako, na našu svest o nama samima nesumnjivo veliki uticaj uvek iznova ima položaj čoveka-tvorca-pripovedača u vrcmcnu i prostoru ovog

195