RTV Teorija i praksa

То su pitanja i odgovori ne samo sabesednika nego i samog istraživača, traganja u koja je, kako sam kaže, ugradio i „niz referencijalnih stavova i mišljenja dmgih autora koji su se bavili ovom problematikom". Ističući važnost proučavanja fenoraena režije, autor podseća da je ona prisutna u raznim aspektima svakidašnjeg života. Režija je sadržana i u svakom našem kolektivnom činu, ona je društvena delatnost, jcr po Jevrejinovu čovek ima instinkt za teatralizaciju. Režira se svuda: u politici, u crkvi, u sportu, na narodnim proslavama, u porodici, u dečjoj igri. Često poželimo da budemo i organizatori a ne samo statisti i glumci. Lazić ukazuje i na narodnu teatraliku, na režiju koja organizuje radove ali i igru i pesmu. Narod ima i svoje rituale i obrede kao i svoje samobitno pozorište. Još 1893. Laza Kostić je pisao o „narodnom glumovanju”, odnosno o pojavama „samoniklog narodnog teatra što ih izvodi prosti, nepismeni narod, koji nije nikad vidio umjetne pozomice ni čuo za glumce vještačke". Kao primer narodne režije autor navodi i orgijastički ritual koji je sve donedavno održavan u istočnoj Srbiji. M.M. Vasić piše da su tu, kao i u Evripidovim Bahantkinjama, žene bile protagonisti Dionisovog kulta. Ulogu i zadatak reditelja u usmenoj narodnoj režiji autor definiše koristeći se analizom prigodnog teksta Tvrtka Čubelića i poredi mesto i značaj reditelja usmene režije i modernog reditelja umetničke režije ističući da je „narodni reditelj prenosilac kolektivnog pamćenja i osećanja rituala i pravila igara, dok je moderni reditelj stvaralac pozorišuog umetničkog dela". Gledišta autorovih sagovornika uglavnom su se polarizovala oko uloge teksta u izvedbi dramskog dcla, odnosno oni su se deklarisali ili za preferencijalnu ulogu literature u teatru ili za rediteljski teatar. Po prvima u pozorišnom činu je najvažniji književni predložak, a po drugima režija je duša predstave. Mada Lazić ne želi da se opredeli ni za jedan od ovih stavova, on ipak smatra da .kao što je vrač stariji od pesnika, i režija je starija od litcrature".

236