Topola

153

дуппре иаметна човека, који зна како треба говорити, али кад и како треба ћутати\ Ми смо слушали људе од великог искуства где веле: како често жале што су некада ово или оно рекли, али још никад кад некада са нечим нису нзлетили. „Или ћути“ вели Питагора „или реци што боље од ћутања“. „Или говори паметно" вели Борђе Херберт „или ћути мудро". „Боље је“ вели Сан Франси де Сал- — „и сасвим ћутати него ли и саму истину пакосно изговорити ; јер то је као кад у какво добро јело помешаш хрђав сос“. Један други Француз, по имену Лакордер, карактеристично ставља говор на првом месту а ћутање на другом. „После говора“ вели он „ћутање је највећа сила у свету“. Па ипак, како ли је моћна реч у своје време\ По себи се разуме, да има прилика и тренутака кад је израз незадовољства не само оправдан него и нуждан. Ми смо дужни да вичемо на лаж, себичност и свирепост. Човек од истинитог осећања прпродно he горетп против сваке подлости и нискости; па he иу случајевима који га се непосредно не тичу дићи свој глас. „Ја не бих“ вели Пертис - „имао ништа са човеком кога пикаква неправда није кадра да заболе. У свету има више добрих но злпх људи, али ће зли владати само за то што су смелији. Нама се мора допасти човек одлучан у употреби своје снаге, и че■сто га волемо и само за то, што је тако од-