Ustavno pravo Kraljevine Srba, Hrvata i Slovenaca

88

НАРОДНА ОКУПШТИНА

Стављаље чиновника-посланика на расположеље има двојак значај: с једне стране, то је једна последица забране спајања чиновничке службе и посланинког мандата; с друге стране, то је једна привилегија за чиновника-посланика, привилегија, која се састоји у томе, што он не може бити ни отпуштен ни пенсионисан, него само стављен на расположење. Од кога тренутка настаје ова привилегија? По тексту Устава, она је везана за чин нзбора. Према томе, чиновниккандидат, који још није изабран за посланика, није заштићен ни од пенсионисаља нп од отпуштања. Влада има према њему сва она права која према осталпм чиновницима; чак не би морала да му одобри одсуство ради кандидатских путовања. Чиновник-посланик почиње уживати уставну заштиту од пенсионисања и отпуштања одмах од тренутка свога избора, а не тек од тренутка прпјема мандата. То је једно опште начело парламентарнога права, да посланичке привилегије (на пр. посланички имунитет) настају већ од тренутка избора; у осталоме, уставна заштита дана чиновнику-посланику од пенспониеања и отпуштања постала би сасвим илузорна, ако би га Влада могла пенсионисати, одн. отпустити у међувремену од његовог избора до његовог пријема мандата. Стављање чиновника-посланика на расположење бива тек после његовог прпјема мандата, јер, за разлику од осталих посланика, чпновник-посланик треба да примимандат изречним начином. Ова одредба налазп се у изборном закону, и било је изнето мишљење, да се она не слаже са текстом Устава, по коме се чиновник-посланик одмах после свога избора ставља на расположење. Текст Устава гласи: „Чиновници који буду изабрани за народне посланике, стављају се на расположење за време трајања мандата.“ По нашем тумачењу, Устав је хтео рећи само то, да чиновник који буде изабран за посланика, мора бити стављен на расположење: он није говорио о тренутку у коме стављање на расположење треба да се изврши, нити о томе, да ли he се од чпновника на расположењу тражити изјава о примању мандата. Све су то била детаљна питања, која је он оставио изборном закону. Стављен на расположење, чиновник-посланик не задржава право на своје старо место: опште је правило да чпновнпци на расположењу задржавају, у најбољу руку, само право на место истога ранга п исте плате; њпхово старо место, ако још постоји, може бити попуљено другим лицем. Докле траје његов мандат, чпновник остаје непрекидно на расположењу. Да ли може он сам прекинути то стање својом молбом за пенсију, или својом оставком на државну службу? Ми мислимо, да може. Смисао је Устава овај: примаљем посланичког мандата, чиновник губи дотадашње звање, али задржава дотадашњи чиновнички положај, који му се шта вшпе обезбеђује противу Владе за све време трајања мандата. Али на