Vojin

402

беседл

нашли да 1е самовоља надменост и насиље било увек само на 1едно1 страни, а на друнн нужна самообрана? Ни 1е тако бивало , нити бива и данас ; чест« налазимо ми код обе завађене стране неко право, по коме скака од њих и мисли и доказу1е да се у рат упушта само но нужди, само за обрану свошх светих права. (види маниФест дара аустртског и талшанског краља) Вечни саобрашта1 и међусобни одношаш народа рађату и покрећу нова пит ања, нове спорове, кошх 1е расправа таво тешка е тако замршена, да се и иа1мирољубивиш народи немогу да сагласе и измире. Они се дакле заваде и посвађају и врховну иресуду њиове ствари оставља1у оружту. Нашовит догађа1и, ко1и се пред нашим очима збише,, говоре о томе нанаснше. Долазе дакле и настају времена, кад се рат избећи не може, а то зато. што он има сво1у клицу у основним условима живота народа, па у колико сваки народ друго начело права и политике представља, друге обича1е заступа, у толико и тежња да сво1е одржи а туђе истисне. Но нше само то истина, да наста1у времена кад се рат не може да отклони, него тш и више , рат 1е и нуждан и потребан 1ер 1е развиће рода човеческог без рата не могуће. У миру се истина развша1у науке и художества, подиже трговина а с' њом и благостање народа, али дуги мир угушу ^е племениту и иатриотску готовост на пожртвовање отвара поље себичним и парташким тежњама, допушта да се на место добрих нрави и иросте честито-