Arhiv UNS — Stari listovi — Bivša Jugoslavija

ХУДОЖЕСТВОТО КАЈ НАС

Во довчерашната тежина на робството во Македониа која не беше само економско, политнчко а и кул турно, еден от иајболните прашанја за кое никој пат нс се позволи да се нокрене, беше развијанјето на художеството. Со исклјучение на неколко таланти кои успева да се со помокјта на своите сопствени усилиа и нлениа жертви издигнат, и това не само во рамките на својата околиа, веке н по културните средини на Европа, секое покренуто прашанје за художественото васпитание, за стваранје на нови генерации, остануева глуви. Таква поробена художествена-Ма кедониа влезе во редовите на народната ослободителна војна за да си ослободи покрај правата на слободата на својата татковина на својот народ, и правата на култур но-художествена слобода на толку измачен народ, а со неја и влегуванјето во редовите на култур. ните европејски држави. После ослободуенјето ни, тие кон до чера се бореа со пушка, денеска зимаат задачата да во својата ослободена земја покажат патот на по младите. Они се по број мно

гу малку. Навистина малку, ама со големо искуство во својот пат во художественото минало кое не беше само една тежнја и индивидуал но развијанје, ами и полно со солзи за својата немокј во своето желание а својот народ поли со таланти даде това што со право очекувава отпив: отарлуенје на културните робски синжири-воспитаванјето и издиганјето на својот човек. Тие синови са денеСка слободни. Слободни во својте идеали и амби ииЛ\, кој до сега бева угушени. Да создават културната Македониа. И тие синови ке дадат се, ке уложат се, за да покажат на целиот свет дека оваја земја ие е сиромашна во духот си, дека поробителите не успееја да го угаснат огинот иа столетните традиции, на тој златен период кога Македониа беше колев ка на културното художество, кај иас е денеска малко. Оио малко ама е силно. Снагата му е јака за да може во најкраток период да пружи на младите синови воспитанјето со кое ке покаже дека Македониа не само што беше колевка на културата ами ке биде.

И. Мартиноски

Чествуенето на Сталин во Велес

На 21 о. м. во 9 часот сабајле во нашиот град се одржа сеобшт народен митин" по случаЈ родениот ден и 56 годишнината на гениЅалниот водач и стратег, маршалот на Велика Русиа—другарот СТАЛИН. Митиигот се одржа на градскиот илоштад на ко) беше се собрал хилЈаден народ да го приветствуе и ирослави светлиот ден. Митингот го откри со кратко слово др. Боро Коробар от Н.О.О. По това пред микрофонот се изредиа неколку другари и другарки, коЅ зборуева за значението, делата и заслугите на др. СТАЛИН Присуствуева и сите представници на власта, женската и младински организации. Исто беше и сета војска от велешкото подручие. Школските деца бѕЈа убаво поредеии со трансперенти со разни пароли, со коЈ се манифестираше лЈубовта и приврзаност кон намјиот Велик ослободител и иокровител. Непрестани акламации при споменуенето на името на др. Сталин го оглушуева плоштадот. Радос и тржественос се покажуеше от стра на на народот, коЈ Ја изразуеше лЈубовта кон др. Сталин. Митингот се одржа во нај.голем ред во знак на признателност кон водачот на сите поробени и миролубиви наро. ди. ПЕТАР П. СТОЈАНОВ, учител

Југословенските деца се примаат на секаде во Бугариа

Во канцелариата на ЦМК при НК на ОФ (Отечествениот фронг) се получуват трогателни писма и телеграми, со кои лица, институти н отечественофронтовски комитети сообштуат, дека примаат Југословенски деца. Во с. РусулЈа велико-трновско, 6 уреден за таЈа цел пансион во ко> ке бидат настанени 100 деца, во гр. Кнежа 100 деца, гр. Перник 400 деца,*

Курсот за учители от Егејска Македониа

На 20 о. м., во Битола започна учителски курс за 50 интелектуалци от 1 ударна бригада на Македониа под Грциа. Курсот раководен от областниот училишен инспектор Лјубен Лапе, кој ке има за цел, да ги подготви горните интелектуалци, за да можат истите, след ослободуенјето на егејскиот дел на Македониа, да послужат на својот заостанал народ во културнб-просветно одношение. ' На курсот, кој ке трај 15 дена, ке се преподават следните предмети; историјата на македонскиот народ во врска со денешната борба, психологијата на детето, методика, дидактика, обшта педагогија и иеенје. Курсот беше отворен во свечаиа обстановка со кратко слово от гимназиалниот учител Кеременджиев, кој пожела на курсистите успех во работата и истакна за нивната света мисија во проведуванјето ли. нијата на просветата во неослободениот дел на Македониа. (ТАНЈУГ)

Спорт

■ч Денеска ио пладне во 2 часот на спортното игралиште „Македониа“, ке се сретнат тимоите на с. к. „Ма кедониа“ и с. к. „Шар“. Двата тима кѕ кзкочат во полниот си састав, Интересот за овоа сретнуене во скопската спортна публика е голем оти последиото сретнуене мегЈу тиа два тима даде равен резултат 3 на 3. От друга страна с. к. „Шар“ во последните си сретнуенЈа со другите скопски тимови се покажа како много сериозен противник и затова при дѕ. нешното сретнуене „шарците“ ке вложат сите усилиа да изтргнат по-добар резултат от прошлото сретнуене.

ТАЛАНТ И МИРОГЛЕД

Позната е вистината, оти за да бидеш творец-градител.создател ■ оило во ко)а гранка на искуството е да имаш талант. Гледаш |да речеме, кадрата на Рубенса, или слушаш Реквиемот на Моцар та, или стоиш пред граидиознит? статуи на Микел Анджело, или четеш вечно живиот Фауст на Гете, ти трпнеш и немееш. Сите тие творби ти зборуат право на срцето со некаков таинствен Јазик Окото ти е наполнето, а срцето на. ситено. Јасно ти е како бел ден длабочината на иде Јата. Јасно ти ; е како бел ден, дека това нешто не може секоЅ да го владее, дека то. ва нешто се носи со рагЈането и от неговото отгледуенЈе зависи и неговата сила. Но това е само о'дражение на една деЈствителнос! или на една епоха. Но това се ли је? За едно произведение не е само I нужно да имаш талант, т. е. спојсобнос да предаваш или да одразаваш по.еден нов, неповторен начин мислите си, чувствата си, новото кое го носиш и го кажуеш за прв пат на светот; нужно е да имаш Јасно политическа концеп-! циа, за да може талантот да се оформи и излее во завршени творби.Галантот е руда, нужно е кован\е денонокЅно работенѕе над. него за да стане метал. Само талант без работа, без издигнуенЅе културно ке пропадне, ке се преврти во мсханизам за пустословни работи н во игра на думи. Парнасовцитѕ некога мислева оти талантот решава се. Идеологот нивни Стефан Меларме кога го прашале што требе да четат поетите за да се издигнат, им одговорил, речник да четат. Поетите не се нуждаат от престави ами от речник, от думи. Ние викаме не само талант решуе, но талант и култура. Значи, покра l талантот требе да се има Ѕасен, здрав, определен мироглед. От талантот зависи каква ке биде силата на произведението, а от мирогледот зависи какво ке биде содржанието на произведението. Мѓирогледот е нешто што за една ноф не се добива. Нужна е системна и неуморна, посто Јана ра бота. Оти да живееш во една епо. ха, како што е нашава, каде на бо! ното поле се сретнуат два света, два противо положни мирогледа и да не можеш да Ја разбереш за. това би те осудиле поколениата. А за да го разбереш се това требе да имаш здрав барометар. ТоЈ барометар би бил диалектичкиот ма. териализам. Ние се навогЈаме во градината на новиот художествен реализам, коЈ вее от чудната и широка Советска страна. Во таЈа .градина наЈ-големиот даб е диалек тичкиот материализам. Он е таЈа магесна прачка што каже како требе да ѕа разбереш материата, светот и лугето. Гениалниот Маркс по повод на Фоербаха во знаменитиот десети тезис вели, оти философите до сега само го обЈас. нуеле светот, дека тоЈ постоел, но работата е таму како светот да се измени. Ете една вистина ко!а требе да стане евангелие за творците. Штом „писателџте са инжинери на човешката д уша“, тога! неопходно е да бидат и неЈзиниот водач, вос. питател и пресоздател, значи писателите требе да помогне- <~о сво.

ите творби, не само за об!аснуен)ето на светот, ами и за иеговото изменуенЅе. Средата, лугето, прили. ките помогнале писателот да се роди, но то) требе да помогне на истите за да се изменат. Грандиоз. ни са Египетските пирамиди, неиз мерен е музеЅот во Лувар, но повеличествени са строежите на Днепар. На нирамидите можеш да им се чудиш и да немееш от возхитение. При музеите можеш да бидеш скаменет. Со своите очи ке конста. тираш за огромното наследство на истечените векови и ке го видиш железниот чекор на историата.Това са врвови, това са етапи на наl. возвишеното и наЈ-забележително. го во човешкиот род. Но, они сз отражение, а не показалец за из. менение. Во Дпепростро) е изразена не само вол Јата на советскнте народи за светол и срекЈен живот, ами и начинот за изменение на деЈствителиоста. Советскиот човек е нов човек, затова и искуството му е ново.

И уште нешто покра) талантот и мирогледот нужна е чесност, до. блсстноет и решителност. Не можеш да бидеш поет или писател во ХХ-от век а да бидеш нечс-1 стен. Не можеш да бидеш голем поет или писател ако си подлизу- ј рец, ако се подмилкуеш. Не можеш да бидеш голем поет или писател ако немаш доблест, смелост и решителност да реагираш против неправдата бргу, на време н непокрлебливо. Вистинскиот писател 1 , творецот, инжинерот на човешката душа, обогатен со здрав диалектички метод на мисленЈе, неможе да биде нечестен. Нечестен ли е не може да биде голем писател или поет. Со арка не се влезуе во срце.

го на народот. Дилгтантите врсмето ке ги изрони и нема таЈа си.та што ке им помогне и ке ги-изоши. Траг во литературата не се остава со'туѓЈн нози. Новиот дух што нде да се наложи на светот е тврд и праволинееи. Штом се )авиш пред публиката ти си должен наЈ.напред да знаеш да свириш, и после да знзеш што свириш. От свиренјетокѕ знаеме што талант имаш, а пт содржанието ке знаеме што миро. глед носнш. Значи, талантот и ин. рогледот врват и требе да врват нераздедно. Ако е само талант без мироглед лесно може да се нспад. не во естетически формалмзам. Ако- е мнрогледот без талант, а;с. но мрже да се испадне во груб со. циологизам'. Искуството личи на едно шнроко боЅно поле на кое требе да побе. диш, но кое требе тво)а да биде послгдната дружина. Требе да би. деш Јуиак, требе да си здраво нао. ражен, борбата е со идеи, а не со куршуми. Нужен е мироглед коЈ ке те води при наЈ-трудните часови. Без мироглед и иаЈ.голем Iунад< да си, т. е. талант да си, ти без друго ке Ја изгубиш борбата. Нужен е метод на диалектичко мисленЈе. ,Секо) друг метод на мисленЈе' може да те заблуди, може да ги отапи ( твоите остриа на писател н граНа; иин. I ј Методот на диалектнчкото ми. : сленЈе учи за ослободуенЈе на све. I тот, за вечната дружба и лЈубов на народите, за новиот слободен човек, за едно вечно братско и солнцево обштество и е противо. положен на метафизичкиот идеализам! Венко Марковски

Сцена от советската пиеса „Силата на лјубовта”

КбЈа беше представена на тржест вената академиа во Народниот театр пр случаЈ 65 години от родениот ден на великиот Сталин,

Ленинградските писатели

Во Ленинград се састоЈи собрание на ленинградските писатели. Бил направен доклад от ко)и се гледа дека ленинградските писате. ли се дали во народно-ослободи. телната борба сите творчески енер гиЈи во полза на родината и Ленинград. Повеке от една трета от нисателите участвувале и во на. родно-ослободителната борба. Хил. Јади раскази и стихотворениЈа би. ле издадени во време на окупа. циЈата. Биле издадени повеке от 300 брошури.

ЗЛОЧИНЕЦОТ Дража Михајлович

„БОРБА“ објавуе соопштението на државната комисија за утврдуене на злочините који са направени от окупаторот и неговите помагачи во задарското подручје и Истарското приморје. „ПОЛИТИКА“ јавуе, дека комисијата е прогласила за злочинец и издајник Iража Михајлович кој е направил многу злочини не само во Босна и Херцеговима него и по други краишта. Стр. 4

Државна Штампарница, кннговезница и циикографиЅа „Гоце Делчев

НОВА МАКЕДОНИА

Бр. 24