Filatelista

Dž. Dejvis (Davis). Ime su dobila po vikontu od Foklanda 1690. god. Aprila 1764. god., francuski moreplovac Bugenvil (Bougainville) ih je proglasio francuskim posedom i nazvao ih Malvinska ostrva (Iles Malouines). Već sledeće godine zaposeli su ih Britanci i osnovali malu naseobinu. Zatim ih pri-

= vremeno osvajaju Špamci, ali Englezi ih vraćaju 1771. god. U toku borbi za oslobođenje Južne Amerike od španske vlasti, Republika. Buenos Aires ih 1820. god. proglašava svojim posedom i koristi kao bazu za napade na brodove SAD. Na to američka flota osvaja ostrva i proglašava ih nezavisnom teritorijom. Velika Britanija ih ponovo zaposeda 1833. god., a 1843. uspostavlja civilnu upravu. Otada su ostrva ostala britanski posed, premda Aregentina to osporava, tako da je problem Foklandskih ostrva više puta bio razmatran u okviru OUN.

Teritorija se sastoji od 2 veća ostrva: Istočnog Foklanda (površine 6682 km?) i Zapadnog Foklanda (površine 5278 km') sa ukupno oko 2000 stanovnika, najviše u glavnom naselju Port Stenli (Port Stanley). Oko ovih glavnih ostrva, nalazi se još oko 200 manjih ostrvaca. Foklandska ostrva su brdovita i ostatak su nekadašnjeg prakontinenta Gondvane. Klima je hladna i dosta suva. Zbog jakih vetrova uopšte ne raste drveće već postoje samo travnjaci i tresetišta. Dobri pašnjaci doveli su do razvoja stočarstva. Na ostrvima ima preko 600.000 ovaca, pa je ovca ušla i u grb ostrva. Stanovnici se bave lovom na ribe, kitove i tuljane.

Do 3. III 1962. god. pod upravom guvernera Foklandskih ostrva nalazile su se i podložne oblasti (Fakland Islands Dependencies): Južna Džordžija (South Georgia, 4144 km sa oko 100 stanovnika), Južna Sandvička ostrva (South Sandwich Islands, 372 km), Južna Orknijska ostrva (South Orkneys, 1320 km), Južna Šetlandska ostrva (South Sheilands, 2300 km') i Grahamova zemlja (Graham Land) istureno usko poluostrvo na kopnu Antarktika nasuprot Južne Amerike. Od. gorepomenutog datuma, Južna Džordžija koja je jedino stalno nastanjena, odvojila se kao posebna teritorija, dok su ostala područja ušla u okvir nove oblasti BA7 Britanske Antarktičke Teritorije (British Antarctic Territory). о

Pre prvih maraka koje su izdate 1878. god., pisma su se poništavala samo poštanskim žigom. Broj izdatih maraka bio je u prvi mah vrlo mali: za 50 godina (1878 — 1928) izdato je svega 48 raznih maraka, u proseku manje od 1 kom. godišnje! Kasnije, kao ı svuda, taj broj počinje da raste. Tako je na pr. između 1970. i 1974. god., tj. za 5 godina, izdato 53 marke, oko 10 kom. godišnje. Ovde treba međutim uzeti u obzir da je 15. II 1971. god. došlo do promene monetarnog sistema u Vel. Britaniji (prelaz na decimalni sistem, i F = 100 p) pa je na pr. redovna serija iz 1968. ecd. sa motivima flore (Yv. br. 160 — 173) prvo ponovljena sa pretiskom u nove vrednosti (Yv. br. 191 — 203), a 1972. god. ponovo u novom sistemu (Yv. br. 201 — 216) što već iznosi 26 kom. maraka više. Starija izdania maraka Foklandskih ostrva su prilično skupa, pa na pr. redovna serija iz 1933. god. kotira sa oko 1,5 miliona starih dinara.

инд

Тако pod upravom guvernera Foklandskih ostrva, arhipelag JUŽNA ĐDŽOMDŽIJA je počela da izdaje sopstvene marke još od 1944. god. Ovaj poseban položaj Juž. Džordžije dolazi zbog postojanja stalnog naselja Gritviken (Grytviken) na ovom ostrvu sa oko 600 stalnih stanovnika, čiji broj preko leta znatno poraste usled dolaska kitolovaca i ribarskih brodova. S obzirom da potrebe za markama nisu naročito velike, izdat je do sada relativno mali broi serija sa svega oko 50 raznih maraka. Prva sopstvena redovna serija izdata je 1963. god. Zbog promene monetarnog sistema, sve vrednosti sem 1 Funte su 1971. god. izdate ponovo sa pretiscima novih vrednosti. Ova serija se još i danas koristi.

Ostale gore pomenute podložne teritorije koristile su do 1962. god. marke sa oznakom »Fakland Islands Dependencies«, a dobivši status posebne kolonije koriste sopstvene marke sa oznnakom »British Antarctic Territory«. Za ove oblasti je između 1944. i 1975. god. izdato ukupno 124 marke.

Na približno istoj geografskoj širini dalje prema istoku nalazimo u antarktičkim vodama Indijskog okeana na FRANCUSKE ANTARKTIČKE TERITORIJE — TAAF (Terres Australes et Antarctiques Francaisses). Sastoje se iz arhipelaga Kergelen (Kerguelen) i Kroze (Crozet), ostrva Novi Amsterdam (Nuvelle-Amsterdam) i Sen-Pol (Saint-Paul) kao i Adelijine zemlje (Terre Adćlie) na antarktičkom kopnu.

(Nastaviće se)