Filatelista

Сриагеб ва

Vojin Višacki

LOGORSKA CENZURA U TZV. NEZAVISNOJ DRZAVI HRVATSKOJ

Posle aprilskog rata 1941.godine i okupacije Jugoslavije, nacistička Nemačka i fašistička Italija pored već postojećih zatvora, organizovali su čitav sistem koncentracionih logora. Svi ti logori formirani su radi logorisanja onih koji su se na bilo koji način suprostavljali naci-fašističkoj ideologiji i njihovom fizičkom i političkom teroru. Posle proglašenia tzv.NDH 10.IV 1941, ustaške vlasti sprovode hapšenja i logorisanja po rasnoj i verskoj osnovi Srba, Jevreja i Roma, a po političkoj, komunista.

Da bi se to ozakonjeno sprovelo u delo, ustaše su formirale niz koncentracionih logora. Prema službenim podacima Crvenog krsta, ti logori su dobili različite nazive: konclogori, logori uništenja, sabirni logori, veliki zatvori-mučilišta, mesta masovnog ubijanja, kola smrti itd. Međutim, svima je bio isti cilj, ubijanie i likvidacija svih onih koji se nisu slaqali ili su se suprotstavljali „novom poretku,„. U ovom sistemu konclogora najpoznatiji su bili: Danica u Корпупci, Lepoglava, Gospić, Lobograd, Jastrebarsko, Đakovo, a najveći Jasenovac i Stara Gradiška sa nizom njihovih stratišta.

Zapovjedničtvo tabirnih logora u Jasenovcu

2274 ar. 0

Službeno

Prngstn nd poštnrine.

FILATELISTIČKA DOKUMENTACIJA U okviru sakupljanja dokumentacione filatelije postoji „logorska pošta., tema koja se bavi sakupljanjem, proučavanjem i razvrstavanjem tog retkog materijala. Tema logorske pošte može se razvrstati u tri grupe: pošta ratnih zarobljenika, interniranih lica i konclogora. Od ove tri grupe, najreda je pošta zatočenika konclogora iz tog razloga, što je maii broj bio ubijen. S obzi-

Šalje: zatočenih br. ime i prezime: __3 Пи не OT. –

МА ај ЛЕ ду рељеб ee! AZ, xa AV; КА ~ Реј Ма а, ју :

бал ре | de yaya · ~ пер Је

пе > 194' E pisanje je nagrada za dobar rad | vladanje.

rom na to da je na našem području u toku rata postojao niz raznih logora i mučilišta, za sakupljanje ove pošte mogućnosti su velike, ali je, takođe, i materijala do naših dana ostalo malo. U većim logorima bila je mogućnost za pisanje veća, s obzirom na kapacitete logora (Jasenovac 3000-4000 logoraša dnevno) a i dozvola dopisivanja sa porodicama.

ORGANIZACIJA LOGORA Zajednička komanda svih logora bila je sve do 21.I 1943. „Ustaška Nadzorna Služba, (UNS-a) kada je ona ukinuta, a njene nadležnosti prešle su na „Glavno ravnateljstvo za javni red i sigurnost,. Prvi ured (I)-političko odeljenje, donosilo je ili potvrđivalo odluke o logorovanju, a treći ured (III)J-.Ustaška Obrana, (UO), imao je pod svojom upravom sve konclogore na teritoriji NDH.

Naziv „Sabirni i radni logor Jasenovac, usledio je Pavelićevom odredbom od 25.XI 1941. Međutim, ustanove i razne institucije NDH pišu „Копсјодог Јазепомас,. Prema tome, promena naziva sa dodatkom „radni, nije prihvaćen, jer se nije radilo ni o kakvom radnom logoru već o konclogoru smrti.

Kad je, pak, reč o konclogoru Stara Gradiška, njegov zvanični naziv je „IJstaška Obrana, Zapovedništvo sabirnih logora Stara Gradiška... Taj logor je bio tzv.„hrvatski logor„, a to znači da su u пјеmu bili, uglavnom, politički krivci, tj.najvećim delom komunisti.

ADMINISTRACIJA. Osnovana je u toku 1941/42, pa se kasnije razgranala i raširila. U logor Jasenovac dolazile su dve grupe zatvorenika. Prva je bila ona koju su sačinjavali upućivani sa redovnim odlukama o izrečenim kaznama. Druga grupa zatvorenika bili su masovni transporti. Prve je Zapovedništvo uvodilo u razne popise i kartoteku. Prema tome prva grupa je imala šansu da korespondira, a druga ne. jer je većina ubijana prvog dana posle pristizanja u logor.