Filatelista

Zbog obimnosti teksta ı neophodnog broja priloga sa karakterističnim elementima, u ovom broju časopisa kroz poštanske objekte obrađujemo samo upotrebu poštanskih maraka. celina i dr. koji elase na srpski okupacioni dinar, a pripadaju periodu koji u istorijsko-poštanskom smislu možemo tretirati kao prvi deo perioda države DFJ.

Brojni zadaci su bili pred nama u pristupu ovoj temi, od pitanja kako ga vremenski ograničiti. odnosno šta treba prikazati kao početak te formalno još nepostojeće države — nefrankirana pisma sa žigovima pošta iz dela Srbije koji je oslobođen i pre 20. oktobra, partizansku poštu s jeseni 1944. sa žigovima vojnih jedinica, poštanske karte Vuk Karadžić od 1,50 din bez pretiska nove države i pre tog. nazovimo ga „kritičnog”, datuma — 6. decembra 1944. godine. Naravno, ovde baš i nema preciznih odgovora. s obzirom na stvamu-ratnu i formalno-pravnu situaciju. Teško pitanje bilo je vezano za prikupljanje odgovarajućih poštanskih objekata koji reprezentuju taj period poštanske istorije na najbolji način. no zahvaljući nekolicini kolega. nadam se da će taj deo obrade biti više nego zadovoljavajući.

Zatim, nedostatak naše stručne literature o poštanskim tarifama iz tog perioda, nadoknadili smo zahvaljujući ljubaznosti i razumevanju Biblioteke Skupštine Republike Srbije. na čemu smo veoma zahvalni. Kada se radi o poštanskim tarifama u međunarodnom aviosaobraćaju. situacija je komplikovanija, no o tome ćemo više u obradama narednih perioda. počev od 1946. godine pa nadalje. Da samo podsetimo da je na početku — rani period 1945. godine. pošta upućivana avionima savezničkih vojnih misija prema Bariju, Parizu i Beču. Takođe. sva pošta prema SSSR-u upućivana je avionskim putem. U sledećem Javljanju ćemo sve eventualne propuste u navođenju ili tumačenju tarifa razjasniti. budući da Je u međuvremenu naš PTT muzej ponovo dostupan. posle obimne adaptacije.

Obradu teme u ovom broju časopisa nastavljamo prezentacijom poštanskih tarifa, važećih do sredine Januara 1946. godine, odnosno do ustavnih promena s kraja 1945. i proglašenja FNRJ. Da ne napominjemo ponovo da ne možemo utvrditi šta bi se moglo smatrati početkom perioda koji obrađujemo — da li datumi izdanja poštanskih vrednosnica sa nazivom nove, formalno još nepostojeće države — prvi dani decembra 1944. godine ili i poštanski objekti još iz oktobra iste godine. Prve poštanske vrednosnice i poštanske tarife nove države glasile su na zatečeni novac u upotrebi na teritoriji ondašnje Srbije – srpski okupacioni dinar. Pretpostavka je da je i prva poštanska tarifa nove vlasti počela formalno da se primeajuje od 6. XII 1944. godine. Ta prva poštanska tarifa objavljena je naknadno u „Službenom listu” br. 5 od 16. februara 1945. godine. str. 56/57 pod tačkom 87. Poštanske takse. s pozivom na Odluku Povereništva saobraćaja. Glavne uprave pošta. telegrafa i telefona br. 252, 257 ı 361/44god.

U nastavku ćemo prikazati ovu poštansku tarifu sa što potpunijim opisom originalnog teksta. pa i sa delovima, koji u današnjim uslovima više ne čine funkciju pošte. Mi filatelisti. a ı šira Javnost. stičemo

ime potpuniji uvid u značenje pošte u tom vremenu. Tarifne stavove. koji nas filateliste ponajviše zanimaju i koji maju najveću frekvenciju, istaćićemo boldovanjem.

POŠTANSKE TAKSE

(Prva poštanska tarifa države DFJ u srpskim okupacionim dinarima)

1. PISMA

a) pisma u mesnom (lokalnom) saobraćaju_____5.- din. b) pisma u međumesnom saobraćaju

- do težine od 20gr____10.-

- preko 20 do 2150gr 1 - preko 250 do 500gr___25.-

- preko 500 do 1000gr__40.-

- preko 1000 do 2000gr _50.-

4] '

| 4] '

2. DOPISNICE