JUS standardizacija

STANDARDIZACIJA "52"

1 BILTEN SAVEZNE KOAMISIJE ZA STANDARDIZACIJU STRANA 1- 50

UDAJU LUCI

CEVI I FAZONSKI KOMADI OD LIVENOG GVOŽĐA ZA VODOVE POD PRITISKOM

Predlozi standarda koji se u ovom broju biltena stavljaju na javnu diskusiju pretstavljaju deo serije standarda o cevima i fazonskim komadima od livenog gvožđa za vodove pod pritiskom; preostali deo standarda biće objavljen u kraćem roku, u nekima od sledećih brojeva biltena. Pb

Cela serija ovih standarda izrađena je na osnovu preporuke ISO/R13, 1955 god., Međunarodne organizacije za standardizaciju; asortiman obuhvaćen u ovoj seriji nešto je manji od odgovarajućih proizvoda koji su dosad kod nas u praksi; međutim, dovoljno je širok i obezbeđuje njihovu potpunu zamenu, a prema predviđanju omogućuje izvanredno velike uštede u proizvodnim preduzećima.

Opseg nazivnih prečnika, prema preporuci ISO/R13, nalazi se u granicama od DN 80 do DN 1000; u predlozima JUS on je dopunjen nazivnim prečnicima DN 50, 65, 1100 i 1200 a, sem toga, još i nazivnim prečnikom DN 450 koji kod preporuke ISO/RI13 nije predviđen; potkomisija SKS, koja obrađuje ove predloge standarda, pretpostavlja da će predloženi opseg nazivnih prečnika uopšte biti dovoljan za naše prilike, što treba da potvrdi praksa.

Prema podacima navedenim u preporuci ISO/R13, do 1939 god. cevi su se proizvođdile sa nekoliko debljina koje su odgovarale različitim internacionalnim klasama B,A i LA. U svakoj klasi debljine su bile fiksirane dogovorno u skladu sa lokalnim običajem i bez logičnog smisla. Najveći deo cevi klase B većih prečnika nije bio dovoljno debeo. S druge strane, kod srednjih prečnika, razlike u debljinama između cevi klase A i klase LA bile su neznatne, u izvesnim slučajevima samo 0,5 mm, što je nesumnjivo nedovoljno da opravda koegzistenciju ovih dveju klasa.

Stoga je glavni cilj preporuke ISO/R13 bio da se precizno dovedu u sklad debljine zidova raznih klasa cevi.

Prema ISO preporuci, cevi klase LA uzete su kao osnova, pa su njihove debljine određene matematičkim putem tako da pokazuju linearan odnos prema nazivnim prečnicima. Ove debljine su uopšte ekvivalentne sa debljinama koje su bile u upotrebi do 1939 god.

Cevi klase A i cevi klase B, za sve nazivne prečnike, imaju povećane debljine zidova za 10%, odnosno za 20%" u odnosu na cevi klase LA. Nazivni prečnici cevi klase B, u granicama od DN 100 do uključivo DN 350 potpuno su jednaki sa naz. prečnicima koji su bili u upotrebi pre 1939 god. Van ovih granica, odgovarajuće debljine cevi su logično stepenovane i mešto su veće od onih koje su bile ranije u upotrebi.

|____ Za specijalne primene postoji mogućnost da se ustanove klase C,D,E itd. sa odgova– rajucćim povećanjem debljine zidova za 30%, 40%/o, 50% itd. u odnosu na klasu LA.

U JUS C.J1.021 (biće naknadno objavljen) navedeni su nazivni pritisci za pojedine vrste cevi, koji su veći od dosad primenjivanih u praksi, u skladu sa poboljšanom tehnikom livenja i povećanom otpornošću materijala.

| Pazonski komadi konstruisani su, po pravilu, sa najmanjim mogućim merama. Spojnice obuhvaćene predlozima standarda JUS C.J1.040 i JUS C.J1.042, pošto se često koriste u podzemnim prostorijama, imaju najmanju moguću dužinu. | ___U predlozima standarda JUS C.J1.040 — 060 — 0O61 — 062 — 063 — 070 koji su objavljeni u ovom broju biltena, privremeno nisu navedene slike br. 2, za tipove odlivaka koji Imaju naglavak sa navojem. Tip ovoga naglavka objaviće se naknadno u jednom od sledećih brojeva biltena. ~— ;

Inicijativa da se izvrši standardizacija cevi i fazonskih komada od livenog gvožđa za vodove pod pritiskom, kao i koncepcija da se naši odgovarajući standardi dovedu u sklad sa preporukom ISO/R13, potekla je od željezare »Ilijaš«; u ime željezare »Ilijaše nacrte predloga standarda obradio je ing. Čendo Ranko i predložio ih potkomisiji SKS. Ovu potkomisiju sačinjavaju sledeći pretstavnici:

— pretstavnik željezare »Ilijaš« — ing. Čendo Ranko, — pretstavnik željezare »Store« — tehn. Sruk Vladislav, — pretstavnik željezare »Vareš« — ing. Mirković Cvijan,