Književne novine
-
- N | _
knjigu Kola
miliona
na, napoličara i bezemljaem Juga ispoljio se u Italiji ojom oštrinom. Seljaci eu se velikoj ofanzivi krvavo borili i onda je Generalna konferada (kojom rukovode komuOr ana OCEM | a sporazum s Velepos ma. Sporazum je bio pun obečanja koja naravno, latifunđisti nisu ispunili. i su opet pošli u borbu, oktoyra, na cijelom Jugu pokret je opet Bogo u decembru bio ugušen u kri. Tog istog decembra 'oljati je izjavio na plenumu CK KP Italije da ž seljaka nije bio predviđen ni ___pripremljen« i da je iznenađio funkcionere Partije. Mnogi od tih funkcionera prali su ruke i odricali se svake akcije seljaka koja bi mogla da »izazove incidente« ili da poremeti »zakoniti red i mir«. Javno su žigosali imena - najhrabrijih lokalnih rukovodilaca po=
| kreta koji su se tukli se policijom: _ Pa ipak, seljaci Južne Italije u ove dane ponovo vođe borbu za zemlju i napredak, Ta se borba više n” ograničava na zahtjev za neobrađenim ze' mljištima veleposjednika nego hvata
| ___ problem đublje i namečc ızmjenu sO=i cijalnih i ekonomskih odnesa. T opet: r sekretara nacionalnog Saveza poljo-
privrednih radnika Ilia Posi, kako piše milanski »Unita«, još uvijek začuji đuje spontanost | Šir:na pokreta koji oni »nisu mogli predvidjeti čak ni poWlije jesenašnjib akcija.« Taj isti list avlja i o novim mrtvim borcima: Ni-
la Matia i Kozimo Mandjoko.
Ne vrijed, slijepu m'gati, kaže se kod nas, No čudna je sljepoća kominformista. U Italiji, kao i drugdje, ne vide i ne mogu da predvide ono što im se događa pred nosom, nu zato, u Jugoslaviji, recimo vide i nevidljivo.
Ima jedna knjiga koja je u Italiji doživjela već nekoliko izdanja, a preveđena je i skoro na sve evropske jezike, To je knjiga o seljacima Južne Italije a napisao ju je Karlo Levi, na-
\ predni italijanski: književnik i slikar, koji je kao antifašista bio konfiniran pre rata u provinciji Lukaniji. U toj knjizi, na vanredno plastičan ešejišti-
- Čki način Karlo Levi opisao je život južnoitalijanske sirotinje, u teškoj zaostalosti i najstrašnijem mneznanju, I danas, kad su seljaci Juga zamijenili „ svoju vjekovnu crnu zastavu, .zaštavu tuge, briganata i smrti — crvenom zastavom svijesti i slobođe, — borba njihova dobija još veličanstveniji zna> čaj a odgovornost naprednih ljudi Ita-
lije postaje tim veća,
Karlo Levi nazvao je svoju knjigu »Hristos se zaustavio u Eboli-u«, ta-
'. mo, gdje cesta napušta obalu Salerna i more pa še uvlači u puste zemlje ' Lukanije, Tu nikad nije stigao »ni Hristos, ni vrijeme, ni nađa, ni veza između uzroka i posljedice, ni pravo, mi Istorija«. Tu prolaze godišnja doba · i vjekovi nad savijenim leđima seljaka, u doba Levijeva boravka među . njima kao i tri hiljade godina prije
ere, Potresna je istorija te đruge, poni» ne do jučer Italije, koju iznosi Levi, | On, kao internirac, „dolazi u nju.u vrijeme „Musolinijevog rata u Alrici, kad fašisti blokiraju izlaze iz mjesta. i zaseoka da onemoguće seljacima odlazak u polja i prisile ih da prisu> stvuju fašističkim zborovima, Aji seljaci izlaze, i tek oni rijetki koje su pohvatali, stoje na pliaci, crni i ne povjerljivi, Niko od njih nij bio upian u fašističku stranku. a sva gOospoi- da jesu. Stože | znaju: oni iz Rima nisu imali običaj da rade nešto za njih, znači, i ovaj rat, uprkos brbljanja, ima lu i cilj koji se njih ne tiče, A Stranka, Vlada, Država, Vlast to su za | Weljake »oni iz Rima«, to su oni koji _____neće da seljaci žive kao ljudi. To su · | __neizbježna zla kao što &u suša, mala| nija, nepogoda, bljeda, To su oni što _ im odnose sve iz kuća. Seljake, koje opisuje Levi, ne zani. maju politčke formule ni programi. „ To je za njih tuđ jezik i nemaju niKakva razloga da se trude kako bi ga ' razumjeli, Oni se brane pasivnom rezistemcijom, tamnim ćutanjem, resig-
_ nacijom. NI nije važno ni kakva šu poi _ litička mišljenja intemiranih antifai ista — gledaju ih 6 ljubavlju, sma_____ traju ih svojom braćom jer su { oni, ____ iz misterioznih za njih motiva, žrtve iste sudbine, L _ Kod njih ne postoje ni bogovi Države i gradova, Na ispucanoši jlovači, pubez trave i stabala, vlada još udrevni crni vepar, starinsk: bogovi pastira, jarac i žrtveno jagnje jure cestama i nema nikakve sigurne ce između onog što je ljudsko i što je misteriozni svijet njihovih vje-
royanja, Ljudi se noću pretvaraju u vukove, _ seljaci troše pola godišnjih prihoda da i svečanosti polja udđobrovolje svoju : Gospu crnog lica da im poštedi plodo- · PON 288 da je jedna žena kći krave, - mlja je puna duhova dobrih | lo. Šumskih i domaćih, vještice su vane kao majstori za pripremanje
__nxpitaka i izricanje čarobnih formula _ protiv bolesti, za ljubav, za povratak
ira, agpih. ii e Ćy ;
O Malarija kosi u tim krajevima hide ljudi a djeca blijeda, sa velikim m i žalosnim očima na voštanim
, 6a nađuvenim stomacima nad
ec ·
je sve moguće, tu cijelo selo
kad su “di fašisti i
| __Roksanda NJEGUŠ
Svog brda ili usječeno zemunicama u
njega, od kojih mnoga još nisu vidjela
_ ni točka, Pored đubokih jaruga i pro-'
valija, na bijeloj izrovanoj ilovači, stoje kućice kao da lebre u vazduhu i sva su vrata uokvirena crnim zastavama. Neke su nove, druge izblijedjele od sumca i kiše, Običaj je da se
crna zastava stavlja na vrata kad ne- .
ko u kući umre i da -e ne skida dok je vrijeme ne izbijeli, A vrijeme i malarija nose svakodnevno nove smr= ti. Tlovača, poslije većih kiša driješi se i klizi kao potok i kućice se ruše a lica ljudi postaju sve crnja.
U kući ili zemunici, koja uvijek ima samo jednu prostoriju, na ogromnom krevetu leži čitava obitelji, na zemlji životinje a u vazđuhu (u košarama o-
· bješenim o krov) dojenčađ. Vatru lo-
že korijenjem brnistre'ili sličnog žbu-
Slika na naslovnoj strani Mknjige »Hristos se zaustavio u Eboliu«., Rad Karla Levija
nja, a svijetla imaju toliko kolika su im vrata. :
To su alike iz Levijeve knjige o seljacima Južne Italije. S druge strane žive vlastela u dosadi ili u velikim gradovima i sitna degenerisana buržoazija koja nema dovoljno sredstava da živi gospodski, & potrebitim dekorom i zato pritišće seljaka i bori se da osigura u mjestu službe učitelja, farmacista, popova, karabinjera i edzekutora. Za nju je pitanje života i smrti da drži tu lokalnu vlast u rukama, da je otme od drugih, 1 sinovi te buržoazije spremni su na svako nedjelo: ubiti, ukrasti, špijunirati. „Brigadiri karabinjera, u nekoliko godina »uštede« masne pare primjenjujući zakon nad seljacima a egzekutor se tuži da više ništa nema u seljačkim kućama, da ne može čak da naknadi troškove puta i prevoza,
Bijeda je gonila te seljake u emi-
_graciju, Primjeri koje navodi Levi ilu~
struju i razmjere te bijede: Galjano ima 1200 stanovnika a u Americi se nalazi 2000 Galjaneza, Grasano ima 5000 stanovnika isto toliko u SAD. U mjestima i selima ostaje mnogo više žena. Po starinskom običaju nijedna se žena ne može lako približiti muškarcu. Ljubav je za seljake Juga snaga prirode kojoj ne možeš da se otmeš pa joj zato običaj otežava priliku. A ako do te prilike ipak dođe, niko ne prezire ženu jer — tako je moralo biti, Te običaje rastočila je emigracija, Veliki dio žena ima muževe u Americi, Oni se poslije godinudvije obično više i ne javljaju i tađa žene rađaju djecu s drugim, Većina djece su vanbračna, a autoritet majki neprikosnovenm. Ko je otac, u tim prilikama ne može da ima mnogo značaja — »osjećaj časti i osjećai očinstva podvojili su se«. Majke doje djecu godinama, nose ih, umotane u crne šalove stalno na leđima i dok rade najteže poslove, Z Ćutljivo i resignirano žive tako Levijevi seljaoi, i svi, i stari i mladi, ma o čemu počeli da govore 6kliznu na razgovor o »brigantaggiu«, ratu. brigana= ta, svojoj mračnoj epopeji. Kakvi su bili posebni motivi Burbona, Španije i Papas u tom ratu kog su potsticali, to seljaci ne znaju. Ne znaju ni da je taj rat istorija osuđila kao meprijatelja jedinstva Italijana u kompleksu italijanskog Preporoda. Oni znaju samo to da su briganti bili njihovi ljudi, da su ih branili od svih, za njih, i po njihovom „shvatanju „neprijateljskih država i našli su se kao nesvjesno Oruđe Istorije, koja se razvijala van
njih, da brane rđavu altvar i bili su
uništeni. ;
Levia: „Hristos se zaustavio u Eboli
iT
ovako veličanstveno pokrenu te do ju-
če anarhične-i resignirane mase selja-
ka Južne Italije. NE O AeeyA. -Y3 Na kraju svoje Knjige Karlo Levi,
tražeći rješenje pitanja „Juga smatra,
da je Država, kako je ona do danas shvatana, osnovna prepreka rješenja tog problema. On misli da između svih dosadašnjih koncepcija-države (uklju-
„ čujući tu i socijalističku) nema razli-
ke jer su sve centralističke i daleke. Smatra da se treba boriti za novu koncepciju države u kojoj će seljaci Juga da se osjećaju njenim dijelom, u kojoj Rim neće njima nametati ni svoju civilizaciju ni sv ju volju. Misli da u jednoj zemlji sitne buržoazije, kakvom on smatra Italiju — i u kojoj je Ssitnoburžoaska ideologija zarazila i rađne slojeve građova — pođ novim imenima, evolucijom ili revolucijom druge snage mogu opet da. stvore, kako to kaže Levi, koji ne ulazi u specifičnu uslovljenost fašizma — »vječiti ita-
lijanski fašizam«, »Bez seljačke re=~ .
volucije neće nikađ biti prave italijanske revolucije, i suprotno. Te dve stvari su identične, Problem Juga me može se riješiti unutar sađašnje Države ni unutar buđuće koja se ovoj ne bi rađikalno suprotstavila.., Niti se može riješiti samim snagama Juga... nego sam? djelom čitave Italije... Ličnost nije jedna zatvorema jedinka. nego odnos, mjesto svih odnosa... Ličnost i Država poduđaraju se u svojoj suštini i treba postići da se pođudzraju u'svakodnevnoj praksi, da bi oboje egzistirali. Ovaj preokret u politici, koji nesvjesno zre, šastavni je dio seljačke civilizacije.., Taj put rješenj” zove se autonomija, Država ne može da buđe drugo nego skup autonomija, organska federacija«. Uz odđuzimanje vlasti i posjeđa latifundistima i buržoaziji, uz samouprave ne samo sela nego i fabrika i svih formi života, Karlo Levi nalazi rješenje i problema Juga. .
Na ove đobronamjerne, ali nedđovolj-
· no jasno izražene težnje Karla Levia,
koje bi mogle đa odveđu u skepticizam i nepovjerenje prema socijalizmu, mi možemo da protivstavimo čitavu praksu naše zemlje i riječi druga Karđelja povodom pnijeđiloga zakona o izboru narodnih poslanika, koje jasno pokazuju da istinska sooijalistička dršžšava jedino može da riješi i sve teškoće i protivurječja koja danas razdiru društveni život Italije: '
»Praksa razvitka socijalističkih zemalja je maime pokazala, da je takvu borbu (protiv birokratskih tendemnoija) potrebno voditi neprekidno, svijesno, kako odozdo, razvijanjem kritike i inicijative masa, tako i odozgo, stalnim suprotstavljanjem birokratsko-centralističkim tendencijama, Ako ta borba oslabi i prepušta se da stvari idu samotokom, onda birokratizam nadvladava i sputava razvitak i neophodno, stalno proširivanje narodnog samoupravljanja — a tu je onda izvor svih mogućih antiđemokratskih tendencija, uprkos društvemoj svojini nad sredsivima proizvodnje, Tu treba tražiti i korijene kominformovske reakcioname politike prema: našoj zemlji.
Naša Partija i naša vlađa na čelu sa drugom Titom uvijek šu wvijesno išle suprotnim pravcem, to jest prav-
· cem razvijanja sve šireg i ave dubljeg
· Poslije rata briganata, ove zemlje ži- ·
vjele su u nekom mrtvačkom miru, Ali 8 vremena na vrijeme, u pojedinim mjestima, seljaci kojima zakon nije pružao nikakve odbrane, dižu se ma smrt, pale opštinske zgrade, pale kasarme karabinjera, ubijaju gošpodu i, opet, resignirana odlaze u zatvore. Njihova vjerovanja „pletu priče oko briganata, oko blaga koje su briganti saknili po šumama i za koje maju &amo zemaljski sitna, vesela, prozračna bića što jure tamo-amo a najveći im je užitak da se
Nose na glavi crvene kukuljice. veće od njih samih i ako ih izgube sva se njihova radost izgubi i oni ne prestaju da plaču dok kukuljicu opet ne nađu, Ako mu uhvatiš kukuljicu, odvešće te 3o skrivenog blaga briganata, ; Ću(ljivo i res'gnirano žive ti selja-
"Oci ali kađa neko, u dubini njihovo
bića takne ohaj olemonftarn. osjeća? pravde, onda je njihova pobuna Btrašna i propada jer je spontana, izolira-
na, očajna.
duhovi, monakiki,'
' dobroćudno šale i šemnče s ljudima. ·
'Kođ njih je vrlo živ ljudski osjećaj
sobom: u svakom trenutku. u svakom testu života, u svim jednoličnim dani.
- ma Što protiču u ovoj pustoši, TI ta:
je osjećaj, vjerovatno pomogao. po
_ slije iskustava Drugog svjetskog rata, ajevima haračili i doma- · ijemci { Marokanci da se
ad su RET
- zajedničke sudbine, ne izražava 86 U” · govorima niti u riječima, ali se nosi 88
samoupravljanja naroda, sve tješnjeg slivanja državnog aparata sa narodom«, [
Seljaci Južne Italije zamijenili su svoje vjekovne cme zastave crvenim zastavama svijesti i slobode, i one vijore krvave na njivama Juga. Ali Komunistička partija Italije nije još uvijek na tim zastavama „izvezla ni jednog slova borbene lozinke koja bi značila rukovodstvo danas i perspektivu za sutra, Ona se još uvijek čudi otkud na Jugu pod tom zastavom toliko ljudi i ne zna da ih je toliko samo zbog toga jer vjeruju da je to za&tava &lobode i revolucije, budućnosti čovječanstva, 7
IZLOŽBA ŠVAJCARSKE GRAFIKE U VINTERTURU
U Zanatskom muzeju u Vinterturu otvorena je izložba nove Švajcarske grafike. Izložbu su priredili članovi »Udruženja za potsticanje umetnosti« gđe zajednički sarađulu umetnici i radnici rrafičke struke.
Kritika se pohvalno izrazila o toj izložbi, Primećeno je đa su cene izloženih radova veoma niske.
| la; nasilje sa nečoveštvom i | s jatima fantoma, uobraženim zave-
UDE V au M O Op LT SOS AVA ay“ act DN a Or
) NM ' % | vi, kao i ljudi, rođake i prijatelje, svoje r
(ge, nijedan ne. stoji usamljen. —" Istina ide s ponosom, junaštvom, s verom u pobedu visoko uzdignuta čezločinom, rama, špijunima i ostalom gamadi; a
laž, laž uvek ide s glupošću. I to, da |_ · je laž uvek i-glupost, i da je glupost
sve veća ukoliko je laž bezočnija, to
"i jest glavna »karakterna« crta ove | ~
ljudske izopačenosti i informbiroovske ortodoksnosti. A druga, isto tako markantna crta lažljivca i laži ie da. se moraju stalno kuvatii prekuvavaki, dolivati i mućkati, ne bi li ma kako i ma jednom na sopstvenoj baruštini zatreperila i neka privlačna slika, nešto u šta bi se moglo i poverovati. Mirovanje je smrt za laž, preko nje
se odmah hvata žabokrečina.”. m aj Na već prilično debeloj, ustajaloj |
žabokrečini Informbiroa nedavno se pojavio još jedan mehurić. U nizu
"onih bezbrojnih, koji se slažu već dve
godine, ovaj najnoviji nije ni primetan, ali ga beležimo koliko statistike radi, kao još jedan podatak za glupost laži. Taj mehurić izduvao je, ra-
zume se, Radđio-Moskva. A đa bi ga |
izbacili na površinu, da sami ne bi bili ođ gose bačeni na dno kaljuge u kojoj su već do guše, i nešto preko nje, svu snagu najamnika morali su da napregnu' dobro poznati Šaronja” Golubović i potpuno nepoznati Njikitin, biva — Jugosloven i Rus, simbolični pretstavnici dvaju naroda koje je izdala, već zna se ko, 'Titova klika. i
A znate u kojoj je formi sada ta klika od sedamnaest miliona izdala — zna se šta! — marksizam, interna-
' cionalizam, socijalizam, vekovno pri-
jateljstvo ruskog i srpskog naroda, itd. itd.? Pa zato, brate, što je izdala Svetozara Markovića!
— Kako? yo:
— Šta — kako? Klika Tito—Ran– ković izdala je Svetozara Markovića, pa kvit. Čemu tu: kako? kako? Glavno đa je — izdala. A zato što je »izdala« Svetozara, izdala je i marksizam, socijalizam, interna...
Dobronamerna naivčina htela bi da postavi moskovskom telalinu niz pitanja, — na primer: Ko to spase plemenito nasleđe Svetozara Markovića, Šaronje i Njikitini, sovjetski teoretičari ili — neko drugi? Pa, zašto se u gestapovskoj zemlji izdaju dela Svetozareva? Ko to u sovjetskoj »Literaturnoj enciklopediji« (tom VJ, Moskva 1932) napisa da se »Marković javlja kao ideolog malograđanskog Wtopi-
stiškog. socijalizma u Srbiji«, a ko o-
svetli u drugoj, pravoj svetlosti njegov revolucionarni lik? Bezazleni čovek hteo bi još da zapita: zašto moskovski radio ne reče da se Svetozar borio protivu Bakunjinovog anarhizma, da li ne reče možda zato što je Bakunjin Rus, a svi Rusi su oduvek bili — staljinisti!
Ali, zalud začuđen naivčina drži širom ofvorena usta. Pitanje ne može da postavi, jer se o Jugoslaviji iz moskovskog CK neprestano štekće, kleveće, krekeće, a mehur po. mehur na informbiroovskoj žabokrečini diže se jeđan za drugim, zeleni i stapa sa istim takvim, bezbrojnim.
NAPREDNI ŠVEDSKI JAVNI RADNICI U JUGOSLAVIJI
Ovih đana su otputovali za Švedsku napredni javni radnici pesnik Pit Karlson i publicista Lars Erikson, koji su preko dve nedelje boravili u Jugoslaviji,
Pit Karlson je već 1948 bio u Jugoslaviji, Kao član Nacionalnog komiteta za odbranu mira Švedske usprotivio se isključenju Jugoslavije iz međunarodne organizacije za mir. Kada je Jugoslavija ipak isključena, on je demonstrativno napustio švedski Komitet. Lars Erikson je u oktobru prošle godine bio kod nas sa grupom mla>dđih švedskih novinara, Obojica su došla da
onovo na licu mesta viđe kako Jugoslavi-
a izgrađuje socijalizam,
Posle pošete Beograđu, Sarajevu, Jablanici, Dubtovniku Cetinju, Budvi i Titogradu oni su se najpovoljnije izrazili o svemu Bto su videli,
•e..•”.
MUZEJ FRANCUSKIH 'SPOMENIKA U PARIZU
U palati Šajo otvoren je Muzej francuskih spomenika. Muzej je uredio Pol Dešan (Paul Deschamps), honservator sa glavnim arhitepktom palate Žakom Karliom (Jacque Carlu). ' ; OR U Muzeju se nalaze mnogobrojni od čuvenih nadgrobnih spomenika, crkvenih portala i drugih dela francuske srednjevekovne umetnosti, Naročito se ističe zbirka romanskih fresaka koje pretstavljaju značajno muzeografsko ostvarenje.
ile i dra- |
" plod izrašla je
joj pomaže, Naročito
1 De, ali je
Jerži.
m!
ok BU. z tj e. jedan
a drugi violinu, ; a Ir gradskim dvorištima | ili pored naherenih
. dva slepa siromaška orila se pesmica vesela. .
pesme vesele,
- Slušajući
i uz muziku on je bivao
oči su ljudima bivale dok se zenica širila,
d I što su toplije svirali 0 sve 8u se više zenice ništa, baš ništa izgubile.
UI. Dva slepa siromaška,
" s) ma svoju toplu muziku | | po krajcaru bi dobili.
ba muzikanta išla || O ne hajuć' za daljinu je imao harmoniku
ljudi su videli svet u ruhu novom | ZIM
koji su ljude lepotama sveta vodili
LO Jirži Volkeru 0
· (Povodom pedesetogodišnjice rođenja) ~ i
[UZIKANTA
1
VOLKER i
ograda sela su 8virali, epa _eeoeikeaeijan |}
sve lepši,
da se čak i vazduh pritajivao pred lepotom njegovom.
1 što su duže šlepi svirali,
ko]
đa svu lepotu sveta upije.: i
ax S širile, · fee 3 0 UL 2 da ne bi ođ lepote velike, i i |
_ (P- veo M. M, Parunovac} 50
\ Ždji
Olina KREJČOVA duh
Češka literatura posle Prvog svetskog rata razvijala se u punoj vezi 6a borbom radničke klase, Kao prvi njen velika književna vrednost —' delo Jirži Volkera, To delo direktmo veliča »stvarmost najstvarni-
- ju« — radnika i radničku klasu.
Ime Jirži Volkera 6 pravom se ubraa među najveća književna imena Uu
eškoj, Njegovo ime treba staviti pored imena Jana Neruđe i S. K. Najmana, Na dan 29 marta navršilo se 50 godina od pesnikovog rođenja.
Jirži Volker bio je poreklom iz imućne građanske porodice, ali on nikad nije voleo komotni gospodski život &voje klase, Naprotiv, već u prvim njegovim pesmama — iako još sa puno sentimentalnosti — u centru njegove pažnje je takozvani »mali čovek«. . i
|/#
pn
Jirži Volker
Volker kao pesnik, kao neobičan talenat raste veoma brzo — i umetnički i politički. Kao da oseća da mu nije dato da živi dugo, Događaj od odlučuSUVO OOAOĆS za njega je Oktobarska revolucija, Odnos umetnika prema njoj — to je merilo koje u to đoba oštro deli napredne i reakcionarne umetnike u Češkoj, A Volker se svesno, bez kolebanja i kretanja stavlja na
'Btranu Rusije, koja se teško i krvavo
bori za socijalistički poređak, Stoji na njenoj strani kao umetnik i kao javni radnik u redovima studentske omlađine. Brzo izbija na čelo napredne umetničke generacije dvadesetih godina. O njegovom rastućem mačaju i uticaju svedoči i to, da buržoazija
„i njene stegonoše na umetničkom polju čine velike napore da Volkera o- .
malovaže ili ućčutkaju, Ali Jirži Volker poštaje ipak,
S. K. Najmana „starog i iskusnog komunističkog pesnika i borca, najomiljenijim, najpoznatijim pesnikom naročito mlađe radničke generacije tih godina. Iako se buržoazija trudila da, PSU rot. Volkeru digne svoga Karla
redbe radničke omladine, ni jednog
radničkog kulturnog društva, gde se
ne bi recitovale pesme Jirži Volkera, Volkerova poezija gubi brzo &voju
+ gemtimentalmu žicu | sve više i više po-
staje poezija čistih tonova borbe i sve-
· Sti, poezija koja pomaže radne ljude u borbi protiv nepravednog kapitali-
stičkog poretka, u borbi za bolji ži-
“vot, za pravedan svet, za avet bez
eksploatacije. Ali zajedno sa borbeno= šću prožima Volkerovo delo neobično duboka ljubav prema radnim ljudima, radničkoj klasi, koja je »pozvana da pogon čovečanstvu ka istinsškoj sloodj i stvarnom miru | Breći«, Tako
| _na primer u poznatoj »Baladi o sm; | Volker peva radnicima o tomo da Go
vek sanja samo o onom, čega nema i da treba ubiti lepe snove time što čemo ih ostvariti, Ne treba se bojati, 'raže pesnik, jer »kad se veliki snovi ibijaju, uvek mnogo krvi teče«,
AJI Volker ne piše samo ] 020. godine sve više Ža i BoviGas a „pojavljuju njegove lritike buržoaske umetnosti i principijelni članci o književnosti, o umelnosti koja treba da sloji uz radničku klasu, koja treba da še altivr Volkera pojačava kad kao Wiyacl a erzitet.,
lazi u Prag na univ:
Volker je jedan od organizat. grupe komunistički usmerenih uPheto
PP. e
nika »Devetsil«. On postaje <
tijom, najsvesnijom ličnošću ove gru? kad se njena, većina
peka, nije bilo ni jedne jedine pri=
umetnički i politički srozava u blato oportunizma. Volker se i dalje bori.
svesno i principijelno za jasni, mark-.
sistički pravac posleratne češke knji. ževnosti. . „ U jednom pređavanju održanom 1922 godine piscima koji &u se oku- || pili oko časopisa »Var« (izdavač Zdenek Nejedli) Volker je govorio: I »Mlađi umetnici ne žele samo kritikovati stvarnost. Niti slikati budućnost kao lepu bajku, Oni žele da ee za budućnost bore i ova horba je nji-· hova glavna veza između današnjice i sutrašnjice... Zbog toga je osnovno obeležje nove umetnošti revolucionar= nost«, MT
I dalje: tk
»U osnovima umetnosti leži još jed= na osobina... to je optimizam. Roman= tizam je razdelio Život na stvarnost i san. Proleterska umetnosti, koja nije. iznutra podvojena, je optimistička... O- |jh vaj novi optimizam ne leži u vefi savršenost postojećeg &veta negou ||! borbi u mogućnost njegove promene | Ja zovem u borbu!« S
Tako je Volker pisao i govorio u dvadesetim gođinama ovoga veka, kada je mlađa češka buržoazija došavši | na vlast-strepila, od. revolucionamih masa i besnela' protiv svega napred- | nog.
Ovom svesnom borbom, savakodnev- | nim približavanjiem životu, rađu i problemima radnog narođa Volker je o- | čigledno izrastao iznad svih dčeških | književnika i postao iako mlod — naj- || veća pojava češke literature. BI)
Ali Volker je postao borac koga je |" radnička klasa primila, usvojila, koga | uprkos zabranama reakcionarne cen- | zure nije bilo moguće iščupati iz srca |H češkog proletarijata, |}
· a
On sam je svestan toga, da je radni |,
naroda i za: njega lično nepresušiv iz- |. vor umetničkog života! U pesmi »Mo-_ re« on peva kako na našem ostrvu Krku (gde se jedno vreme lečio) nije. mogao ni more ja sagleda dok nije izišao iz hotela, dok se nije sprijateljio sa radnim ljudima, koji žive u, na moru: Nl
Na ostrvu Kr 9
more SRE Cražio test W0dHk Ja a
i more ne nađoh u svetu tom stidljivom, koji se sa čednošću sakriva u at
-
e E vom,., ek kad su zvona nad gradom oglasila · sedmi dan, ja sam pijanih očiju i zateturan 28 pošao &roz građ otvoren i radostan i ne kao gost više, već kao radnik nede-. om slobodan” I uveče u dimljivoj krž? nasred TRDJM ugledao sam more, kada sam preko sto! video vas „mornari i ribari dragi, i čuo.
ašu buku, i žuljevitih · ruku,
vas koji na sebi nošite tragove bura i n ana vrelih VP o te aaa anti abPraip ste smeli, (Preveo M. M. Parunovac) Nažalost — Volk više „mlad, Sam sebi Haba He. lt a »Ovđe leži Jirži Volwer, pesnik koji je strašno voleo lepote ovoga sveta 1 za pravicu zalar 1 el a ali pre nego je O eckeket KOR VOA A umro je mlad, u dvadeset i četiri leta„“ (Preveo M. M. Parunovad) . Teško je nagađati, šta bi mogao dirži Volker da da češkoj literaturi, šta bi značio u njegovom formiranju ovaj. izvanredn o talentovan „pesnik, da je poživio. Ostaje činjenica da ee do danas u češkoj književnosti nije pojavila ličnost njegove veličine, slična njemu po jasnoči pogleda, čvrstini i čistoti U“. čistoti ubeđenja, po nepokolebljivbsti u vernosti radničkoj klasi, Do danas. 'Volker primer pešnika, koji zaslužuje da ne bude zaboravljen, koji zaslužuje i pažnju jugoslovenske mjiževnosti. ———________ ________ _— '
PRIKAZIVANJE FILMOVA
O NAŠOJ SREDNJEVE- —
| KOVNOJ UMETNOSTI ~
U PARIZU ~
Prija etnos Amis đe PATE
Se Gogor Fred ı OR ridčeai
: darobi o Jzložbi jugoslovanuia> “srednje”. (fekOVne umetnosti u Parizu, ovo ji
jedan dokaz velik patike publike ca aaa era al Metode
vi braćo tu majicama pocepanim