Književne novine

đa marksistička katezahtijeva nedvosmislene o Oe u njoj utvrditi humani= taa a OSa za je-

bat

vanju kriterija sa stvar-

dejstvo kad se radi o slabostie« i bilo koje stvarnosti, on = da sve uznosji u »svome«, kao 8

ne treba sve da proglašuje Pi rijedtaln { manje lijepi Iito

alo negdje 6 drugu stranu grace, Pravo mjerilo e (audi?

tičkog procesa.

| Otkud može da takva kategorija lijepog uzme svoje najcielishodnije odbe? Besumnje tamo gdje je jarkom svijetlošću obasjana suština istorijskog puta čovječanstva, Karl Marks, iznoseći veliko programsko djelo komunima, izrazio je tu suštinu ovako:

| „Komunizam kao pozitivno

___uništenje privatne svojine, posmatrane | kao samootuđenje, čovjeka, te

stoga kao stvarno ela ljudskog bića od strane jeka i za čo___vjeka, prema tome kao potpuno, na O| mnovu saznanja i uz očuvanje svih bo____gatstava roethodnog razvitka izvršeno | __vračamje vieka sebi kao društvenom, to jest čovječnom čovjeku«, | . Marks: EBkonomsko-{ilozofski rukopisi iz godine 1844, citat iz knjige Karl Marks-Fridrih Engels: O književnosti i umjetnosti, str, 99, izd. »Kulture•). Ovgdje se nalazi sve ono što treba ugraditi u temelje mar} :ističke estetike, što pretetavlja njen vrhovni ___princip, što đaje bogat i pun život kaae. tegoriji lijepog, bez čega je ona prazMia = ma i lažna, Lijepo, pošto je u wvojoj o: muštini humanističko, teoretski zasnivano u duhu navcdenih Marksovih rie Ječi, koje najdublje i najpotpunije odrežavaju unutrašnji &amjer društvenoistorijsko! procesa pretpostavlja kao svoje nerazdružive elemente: stalno prišustvo opšteg ideala i njegove žive reflekse u stvarnosti, | borbeni dinamizam koji postepeno potiskuje elemente samootuđenja potiskujuči njih, unapređuje i ubrzava proces »prisvajanja ljudskog bića \ od strane čovjeka i za čovjeka; širok front ispoljavanjn „čovječno#ti; beskrajno polje akcija za ostvarenje cjelovitog čovjeka; svjesno ostvarivanu revolucionarnu istoričnost koja nalazi e&voje pravo

| mjesto i utvrđuje karike u : velikom procesu vraćanja

i" čovjeka čovjeku; koja je tim | značajnija što više u sebi ovaploćuje

crte stvarne budućnosti; kriterij istinske stvarnosti koji je A tim više istinski i revolucionarniji što realnije i dublje postavlja humanističko načelo, što se odlučnije bori protiv prividnih tj. lažnih znakova i manifestacija Hjepog i uopšte čovječnog. Pokušati potražiti sve ove odredbe, ovaploćene u formuli »lijepo — to je i naš život« kao i uopšte u savremenoj sovjetskoj estetici prilično je nezahva– lan ' jalov posao, Pogotovu danas kad se u tu formulu mogu smjestiti i žive negacije lijepog. Jer, niti je stalno pnrisutan ideal (u protivnom, on bi opominjao za očigledna skretanja i izopačenja), niti je borbeni dinamizam usmjeren ka prisvajanju ljudskog bića od strane čovjeka i za čovjeka (u -- protivnom, ne bi bilo znakova obratnog procesa — s&amootuđivanja: raz vijanja samnje u humanističku sadržinu socijalizma, hegemonističke pretenzije sovjetskog „rukovodstva itd.), niti je polje dovoljno prostrano i šlobdidno za stvaralačko ispoljavanje ličnosti) inače ne bi bilo onih ubitačnih poštanovljenija koja unose strah i umrtvljavaju najdragocjeniju aktivnost a vijek socijalizma bi se gorđdio sad najvećim umjetničkim tvorevinama), niti se sadržina savremene po> litike sovjetskog rukovodstva i Dproi, gramske patrole estetike koje rezultira - ju iz te politike — mogu uvrstiti u | proces vraćanja čovjeka čovjeku (jer _ onda bismo i pojmove okrenuli na glawu, pa i dosad nezapamćeni pritisak ___na jednu slobodnu zemlju i slobodni - Ž li revolucionarnom, mjerom vraćanja čovjeka čovjeku i u tom tražilj ono što ne može naći i ečanska savjest — žarišta lijepog), ___ niti jo je mjerilo istinska , stvarnost | ___koja pokazuje pravu vrijednost tvrd| nji (naprotiv laž je postala. metod u” konstruisanju tvrdnje, pa. je otuda i _ sadržina tvrdnje lažna, poput one da. je socijalistička Jugoslavija prišla im_ Daleko od stvarno lijepog, daleko od umjetničke istine. čiji stožer.ono "pretstavlja — takva koncepcija savremene sovjetske estetike” izrasla neposredno iz jedmog pogrešnog: političkog kursa i izražena u često DOminjanoj formuli, samo je prividno revolucionama a u suštini antirevoluaarna, i e joj pozitivnu vrijednost | ne može posvjedoči stvarnost, jer _ joj ta stvamost poriče revolucionarnu | 6u meki iv i e suštinu bumanističkog procesa, ali ee, kao i 'jek, na PT eČka neumoljiva la objašnjenje i real-

sti

logu svake riječi, I nisu uspje= li, Je » Marks velikim riječima

zao Veliku istinu o čovjeku, Njegove | riječi otvaraju 8Ve horizonte, One 8u - napunile misao o čovjeku najljepšom sa poezijom, Kazane u XIX vijeku, u do-

kada su se udarili iđejni temelji cijalizma, kađa se komunizam javao cjelovita. naučna ideologija, e proći kroz sve vjekove, zapa] vuda iskre, i zasijati u čovjeku | vraćenom k sebi kome su i bile upu-

riječi - odjeknule 1 / humaniste Gorkog, 1906. „nligtresa u San Pranki

ne smiie imati neutra~ ~ ag{etik,

__ vremenoj sovjetskoj, | vremeno) sovi

+ dg

Čedo KISIĆ

Da bi se pravilno postavio predmet etike, mora se prončilti njen odnos prema istorijskom materijalizmu, kao njenoj relativno samostalnoj teoriji i osnovnoni, opštem naučnom metodu.

"Upravo istorijski materijalizam daje

pravilnu orijentaciju estetici i signali-

zira joj dvije pogrešne tendencije: ~

prenebregavanje opštih momenata razvitka i pretpostavljanje njima posebnih (slučaj sa sovjetskom estetikom), i druga, zapostavljanje posebnih i za odšnivanje estetike isklju-

| čivo na opštim momentima. Obie ten-

dencije su bezizlazne: jedna vođi u

realni ir-ilizam; druga u jrealni rea-

lizam, A čovječans'vo mora da nađe izlaz, Ali ga ono ne nalazi tako kao sovjetski časopis »Pitanja filozofije« koji sukob tri gledišta o predmetu catetike (predmet estetike — oblast umjenosti; pr~dmet estetike — stvar– nost; predmet estetike lijepo u stvarnosti), pledirajući za drugo i protiv trećeg, rješava uz ovakvo obrazloženje: s»Jer se u DORA odražava sva stvar-

nost u svoj njenoj reznolikosti: lijepo 1

štetno, i ono što se rađa, jača i zove nas

naprijeđ, k blistavim vrhuncima komunizma, i ono što se izrođava, umire čemu umjetnost opravđano izriče surovu presudu«. (sPitanja filozofije« 3/1948 str. 839)

Te riječi smo čuli bezbroj puta iz usta &ovjetskih estetičara i protiv njih, kao takvih, nemamo ništa, Ali budući đa je u šovjetskoj stvarnosti lijepo proglašeno vladajućim, to je

·gvaka mjera koja se preduzme odo-

zgo, zasićena pretežno lijepim, i ona svojom imanentnom snagom savlađuje štetne ekscese. I dešava še danas upravo tako: jedna mjera pređuzeta od sovjetskog rukovodstva (koja u suštini muači sputavanje punog razmaha socijalizma u svjetskom mjerilu, podređivanje opštih interesa posebnim itd.), čija je osnovma tendencija, po strogom „revolucionarnom mjerilu, štetna — proklamuje še žarištem lijepog; »ekscesi« koji prate tu tenđenciju i koji se moraju, kad-tad, pretvoriti u bazu revolucionarne tendencije oglašuju e štetnim, 1I sad umjetnost treba da izreče surovu presudu pozitivnim tenđencijama, a negativne da slavi kao put ka blistavim vrhuncima komunizma! |

Takav je taj kameleonski pragmatini relativizam sovjetske estetike.

Upravo teoretičaru estetike koji sa gledišta istorijskog materijalizma proučava probleme lijepog — savremeni razvitak govori da je nemoguće razvijati teoriju lijepog, ako se zatvore oči pred činjenicama;

đa je sve šira platforma revolucionamih elemenata u svijetu; da je ljudsko društvo u cjelini učinilo snažne korako prema socijalizmu; đa istinski socijalizam ne može počivati na Wlimavim humanističkim principima; đa je potrebno maksimalno razvijanje posebnih unutrašnjih progresivnih rezervi svakog narođa ' njihovo revolucionarno usmjeravamje onštim tokom čovječanstva, đa tako razzvijanje i usmjeravanje pruža mogućnost da se Osjeti univerzalno lijepo; da je nastalo vrijeme koje pokazuje da i jedna mala socijalistička zemlja, zemlja koja se rukovođi čvrstim revolucjonarnim principima, može, da stane u odbranu istine, najavi plemenitu utakmicu čitavom socijalističkom avijetu i postane relativno najprogresivnijim faktorom u svijetu, ovaploćujući u sebi zahtjeve jedne više faze društvenog razvitka.

Sve če to dovesti marksističkog teoretičara do zaključka da je progres nemoguće zaustaviti i okretati ga po subjektivnom nBhođenju koje ne odgovara objektivnim tendencijama opšteg razvitka, da #&e cilj proleterskog humanizma — Cio čovjek, koji nastaje stvarnim ukiđanjem »ishidanosti ljudsk g poštojanja« (Lukač) — ne ostva= ruje odvojeno od opšteg toka razvitka čovječanstva. Žam Kasu se & pravom pita u svom članku »Revolucija i istina« — kako može socijalizam, koji je suštinski univerzalan da se muči da uđe kroz uska vrata “ovinističkog par~> tikularizma. Podređivanje opštih interesa interesima zemlje u kojoj je &ocijalizam najprije pobijedio ne može biti realna humanistička podloga lijepog. Stvarno lijepo izrasta na revolucionamoj širini i nije eklektički zbir manifestacija lijepog — nego je dijalektičko jedinstvo estetskih manifestacija pojedinačnog u cjelishodnom razvoju i opšteg koje čini jedinstvenom

beskrajnu raznovrsnošt životnih mani" ·

feslacija '3pučenih krivudavom linijom

| Socijalizam &tvara uslove za kvantitada 3

_i kvalitativan, porast manifestacija lijepog, Ali socijalizam podiže i kritenij lijepog. Tako se jedino mo„e i shvatiti da umjetnost sudjeluje u procesu vraćamja čovjeka čovjeku, Zahvaljujući ovom kriteriju koji mproističe iz. gledišta da je estetici suđeno da postane etika 'badućnosti, mnoge estetičke norme gubeći u socijalizmu svojstva čeznutljivosti i priželjkivanosti postaju realnim etičkim normama, A dvije nauke — etika i estetika — nastavljaju da žive i da še „razvijaju, da

služe ostvarenju ideala čovječanstva.

Jer svali vijek treba da znači korak naprijed u tom pogledu, a svaka godina socijalizma snažan korak ka Ostvarenju velike Marksove misli. Sto se u našem vremenu javljaju anahronizmi poput koncepcije lijepog u sB: ćstetici, to nije

borbom i pojačaidije. i Ći niukom slučaju na

anje, koje, kao što

: ? ,. PP A ~ ie himnu: Da ži | čovj ž 24 IN % Ali piksi Su oeinle bed odživa a Snažne _ Savremenoj sovjetskoj estetici, ___

dovesti čovjeka u zabu~

i or je obično

ŽEVNE NOVINE =

O | saramg Be toliko trpi bez,sna, | o 00 da po 7 ra M JV Mčče ı tećd Samo bes}iy} | še se izraziti midljenje da je pred- |) H8 Po tb IL treperi i

met socijalističke estetike ono Što je uzvitlana mržnja, lijepo u stvarrosti, što u sebi sadrži SO VOZI plamti u kostima · razvojne mogućfiosti, za” cjelo- | } Ok ae ETO NO A

Municije, municij

vito humanističko formiranje društvene ličnosti, što alttiviše + oplemenju= je čovjeka u borbi za iđep1, jednom riječi što, na svoj način. služi vraćanju čovjeka čovjek, a a aa. Nema humanog pa otud ni lijepo_ koje bi se dalo reigionanolno i nacionalno dijeliti. Lijepo je tekovina čitavog " čovječanstva, a zemlji u kojoj se ra'đaju njegove najpunije manifestacije, to čini čast i daje joj potstreka za davanje još većeg udjela u istoriski put čovječanstva. ju o · Socijalistička estetika je eminenina ” neuka, čiji su predmet, metod i zadaci okrenuti budućnosti, Ona naročito zahtijeva poznavanje dijalektike društvenog života, jasan kritički pogled i puno shvatanje Marksovih riječi o budućnosti čovjeka, Ona treba đa uvijek ima n sebi lovoljno prostora za novine koje život donese ali i enage da preodoli teškoće koje joj se stave na put. Ona, marksistička estetika, sva znači cjelishodan pokret ka ostvarenju velike misli o budućnosti čovječanstva, misli koja je u hiljadama varnica „najplemenitijih umova avijetlila, ali je postala neugasivim svetionikom tek u besmrtnom djelu klasika naučnog socijalizma —d Karla Marksa i Fridriha Engelsa.

A što se fiče naše stvarnosti, mi smo ponosni što imamo zdravo tle na kome možemo razvijati svoje lijepo i svoju estetičku misao i staviti je u službu mpumog procvata Umutrašnjih snaga naših naroda i opšteg progresa čovječanstva, »Put kojim mi danas idemo nov je u istorijakom pogledu, , jer njime nije išla niti zasada ide nijedna socijalistička zemlja, Mi smo hegelovska negacija poštojećeg štanja u soojjalizmu i samim tim kvasac i varnica njegovog daljeg razvitka (M, Đilas »Na novim putevima socijalizma«). Tako smo, za pojmove »velikih«, mala zemlja i mali narod, mi mamo do kraja služiti velikim idealima čovječamstva, mi mamo razlikovati lijepo od nelijepog, humanističko od nehumanističkog, napredno od nazadnog iu svojoj kući i van. nje. Trajna „zasluga za to pripada našoj · Komunističkoj partiji i drugu Titu, koji su sa najstrožijim revolucionarnim kriterijem prilazili stvarnosti i ocjenjivali pojave u njoj, što su i naše narode tako vašpitali i vaspitavaju da rađe. Naša zemlja danas vođi revolucionarnu borbu za istinski cjeloviti socijalizam, koji se ne ogleđa samo u razvijenom ekonomskom momentu i momentima koji iz njega neposredno proističu, nego u cjelini svih stvarno humanističkih, revolucionarnih momenata koji karakterišu socijalizam kao snažnu preokretnicu u evoluciji čovječanstva. Borba za cjelovit socijalizam, za njegove svestrane manifestacije, pretstavlja i borbu za cjelovito, neokrnjeno lijepo.

Naše lijepo raste u &urovoj stvar nosti borbe kakvu svijet još nije vidio, Teška borba protiv mnogih neprijatelja, mnogobrojne prepreke usred, kojih je izrastalo, velika revolucionarna ideja koja ga je nađahnjivala sve mu je to dalo izvanrednu snagu i potstrek za smion put naprijed. Naše lijepo nije zatvoreno nikakvim nepokremim granicama: osim snage odbojnosti (da suprotstavi onom što mu je po prirodi tuđe), ono raspolaže i snagom prijemčivosti, upijanja svega Onog stvarno lijepog ma gdje ' ono nastalo, ne ođričući se pritom ni za jedan trenutsk svojih revolucionar=nih načela, Ono je svoju &amosvojnu ljepotu oplemenilo „nepokolebljivim humanmističkim stremljenjima i borbom za istimški internacionalizam, Po bezbrojni put čuće se riječi koje će naše lijepo opovrgavati, ali te riječi nikad nisu mogle izdržafi sukob sa činjenicama, sa istinom. Jer je jatina najbolje mjerilo bilo koje riječi. 'bilo koga puta, .

—– —- I -–-––––-— _-- - -ZZ–-T_7;.. Rn T ——z—

ZA DDBRANU MIRA

· Manifesti.i lanci, komentari i Fovori · izgubljeni su dimovi. „. oi i magle naštampane. Kakav bol zbog papira što ga vetar nosi,

Napredni španski pesnik Rafael Alberti rođio se u Puerto de Santa Maria, provincija Kađigs (Andaluzija) 1902 godine. U početku se bavio slikarstvom sa uspehom.

OSVIIT JVA ENJEGIF;

Ime Sinklera Luisa davno nam je znano. Dela ovog velikog američkog realiste koja smo do sada imali prilike da čitamo ukazivala su nam na vrlo interesantan i protivrečan put razvitka „Sinklera Luisa. Dok. njegovi prvi, rani roma»i objektivno pretstavljaju apologiju kapitalizma (Naš mister Ren, Sokolov let itd.), dotle u kasnijim i zrelijim delima Sinkler potpuno pre” lazi na pozicije kritičkog „realizma (Glavna ulica, Bebit, dr. i dr.);

Ono što naročito odlikuje Sinklerovo književno stvaranje jeste majštorstvo realističkog slikanja sredine, lica, događaja koje nam on daje na stranicama svojih dela, Majstorstvo psihološkog slikanja ličnosti, prost i jasam stil, — to je ono što svakom Sinklerovom romanu daje posebnu draž, što čitaoca nateruje da knjigu čita sa pravim zađovoljstvom otkrivajući u njoj pokušaj pisca da odgovori na pitanja što mu ih postavljaju život i društvo u kojima se on kreće i koje slika. Izlišno bi bilo u ovakvom nap!su davati konačnu ocenu đa li je Sinkler uspevao da pruži pravilan, celovit i snažan odgovor na š&va ta pitanja, Činjenica je, međutim, da u nje= govim delima nalazimo sliku Američkog Načina Života,. likove i naravi prosečnog Amerikanca najrazličitijih profesija, Potrebno je reći da Simkler uvek slika određeni društveni sloj Amerike, U njegovim delima nećemo naći socijalni presek Kroz američko društvo, u njima ne vidimo čitav 60– cijalni mehanizam Novog Sveta, ali zato se upoznajemo Sa slojem srednjeg, prosečnog Amerikanca koji je u Sinkleru našao talentovanog, satiričnog i zanimljivog hroničara. Malo je kome od američkih pisaca pošlo za rukom da sa takvom snagom i tako realistički opiše onaj pogubni ) kapitalističkog sistema na čovečiju ličnost, na kulturu, na duhovni život mase srednjih Amerikanaca. Pa alto u njegovim delima ne vidimo, pretstavnike radničke klase i borbene, na-

. predne elemente, ako ne viđimo motorne snage društvenog, razvitka njihovom punom razmahu, ako otkri-

· vamo znatne idejne slabosti (bespeTr" spektivnost, malograđanški individualizam, standardna mišljenja i osećanja itd., ipak ne smemo potceniti značaj onog materijala koji nam se pruža na stranicama dela ovog uistinu velikog Dio “Budući Coo te o

ioktivne ograničenosti u slikanju GTUee a nedostataka ko-

štvenih pojava i svih

| eti da stvorimo jasniju sliku o jedđ| OP MH društva, životu i ljudima a zemlje gde cveta buržoaska dđemolraNacionalni komitet Jugoslavije za tija, S TELU i odbranu mira izdao je brošuru na” »Kraljevska i O cete francuskom. {i engleskom jeziku o u- godine i ona še uneko: češću naše zemlje u svim jbaE za P deka Sinklerovih romana. „mir počev od” Međunarodnog kongre- i ed vdšno prigutni, malo pođrugljivi sa intelektualaca u Vroclavu 1948, osmeh kojim je pisac izražavao odnos Kongresa naučnih i kulturnih radni- prema junačima OSA Sinka u Njujorku 1940 do Svetskog kon" ala, zabi a 1A Bovi, gresa pristalica mira u Parizu 1949 ~ roma pojava u današ NAJ APG, e Pad Brošura sadrži govore naših delegata ~ one nisu nastale juče, koje će zabrinuna tim kongresima, podatke o prošla- čove– vi Drugog Ohtobra — Međunarodnog

___dana mira u našoj zemlji, 6 radu našeg –

od ni

njih i da se povede

_Naclonalnog Komlteta kao 1 pisma L „T. _ ve 0000 OV0i 0; Memorandum posle nepravednog i5- ginkler Luis: Mr: krv, Prosveta —. _ Beograd 1950, atr, 348, cena 88 dinara, >

" \

ijučenja iz Svetskog kongresa,

M aan

KTURNO -——

A sada trpim zbog beđe |

1936) najbolje

Arvrausmit ·

su još i danas veoma alttuelne. i Americi XX veka Crnci su formalno · pritisak.

ii se uz to pojavljuju, mi čemo ipak ~

napisana je 1947

Sinklerovof lica nestao.

pomalo zami”.

ti svakog poštenog i razumnog

Gaa će izbrisati skeptički osmeh,

'koje zahtevaju da se digne glas protiv borba protiv sve”

reg i *.

'Kakav bol zbog Što da voda br ı Municije,

icije, |

i siromaštva 1 tuge CO i; nesreee -i smrti grla

koje bi sa dna vog govora htelo da klikom klikne ono što je nemogućeyr ra 'pa zato ćuti, a ja Oseć

·da &u noćas reči život izgubile.

Municije, municije, Iz ciklusa »La capital đe la glorla«, Ma·

( "rid 1936—1938B) · (Preveo R. NIKOLIĆ)

(Đ. Andrejević-Kun: Skica iz španskog građanskog rata) BO Go: ub: Ba aden !

Godine 1018 priređio je u Ateneu u Madridu izložbu svojih slika. Rađi bolesti na plućima morao je đa ode u planine, na Gvadaramu, i tamo je počeo da piše svoje prve pesme. Njegova prva zbirka pesama »•Mornar na zemljl« dobila je prvu nagrađu

- za literaturu 1924 godine. U žiriju je uče~

stvovao i poznati pesnik Antonio Maćado, koj: je umro u francuskim koncćentracio= nim logorima marta 1P38 godine, gđe je bio intemiran „kao španski emigrantanfifašista Alberti je do 191 godine štampao još nekoliko zbirki posama, 8 ODnda je objavio dve drame. Proputovao je zatim nekoliko evropskih i američkih zemalja. Prijatelji je ia velikom špamskom pesniku Peđeriku Garsiji Lorki, i slično njemu, obrađivao ie stare špansize roman= se i balade. Naročito je bio plodan Za Vreme građanskog rata kađa je napisao veliki broj pesama o borbi španske re} ublikan– ske vojske i o njenim rukovodiocima. Pesme iz ciklusa »Pesnik na ulici« (1981 do su Albertijeve pesme, To su romanse o borbi španskog naroda za slobodu i nezavisnost.

Rafael Alberti je aktivno učestvovao u ratu protiv fašizma kao pilot u republikanskoj avijaciji. Posle Frankovog:dolaska na vlast, zajedno asa stotinama hiljada špamskih boraca, morao je đa napusti svoju đomovinu, Ziveo Je najpre u Argentini, a sađa je u Francusico]. 'uUređnik je časopisa »Inđependencia« Koji okuplja najnaprednije španske Kknjiževnike u emigraciji, „KRALJEVSKA KRV” SINKLERA LUISA

Džo Devidđson: Sinkler Luis

ga onoga što ih porađa. Jednu od tih pojava — rasnu diskriminaciju Crnaca — Sinkler je video i uzeo je za temu svog romana,

»..Svako zna., da je opšti položaj Crnaca u Americi neđostojan civilizovane zemlje: ' kapitalizam ne može

ii potpuno ošlobođenje miti pak potpunu jednakost. Š

Nek je sram Ameriku zbog položaja Crnaca!l...« (V. I. Lenjin: Dela, tom ŽIVIIL, str, 509 — na ruskom), tako je pisao Lenjin 1913 godine, a ove reči U

priznati za slobodne građane, ali. se stvarno još nisu. oslobodili robovskih lanaca. Ako na Jugu rasna diskriminacija uzima oštrije i varvarskije oblike nego na Severu, to ne mnmači da je ona ma u kom delu Sjedinjenih Držšava blaža ili da je nema, Diskriminacija ide po svim linijama političkog

i ekonmskog života, I ne mora ona da.

se ispoljava samo u linču pa da pokaže svoje užasno lice u pravoj boji. Diskriminacija je poprimila sve mo-

guće oblike. Evo šta o, njoj kaže krotka Cmkinja Meri Vulkep, junakinja . | Ovog romana: »...govore nam da smo.

potpuna ljudska bića, bodre nas đa se nadamo i da mislimo, a posledica toga je đa neprestano osećamo sitne na

goveštaje o tobožnjoj inferjornosti, iz. · loženi smo nehatnim poniženjima, i to nam teže pada no strah od linčova=–

nja našim južnjačkim rođacima. Poniženje! To je reš o kojoj bi treba! da vi beli znate nešto!« ol : febalo

Crnci ne mogu đa stanuju zajeđ sa belim ljuđima, Javne : UpterO

kancelarije, fabrike, trgovine — sve je

'to namenjeno beleima, dok Crnci mogu đa ih posećuju i rađe u njima Če

· ako na njihovim ulazima stoji tabla

»Za Crnce«! Ma kakvo obrazovanje

· stekao, čovek crne puti bi i 4185 - Šan vratar, čistač Spol radnik u | · pfedrazude ioje-ed:60 dvzbilo uo glac ar vu prosečnom Amerikancu, Shvatanje . o rasnoj inferiornosti Crnaca dovodi. do apšurdnih zaključaka koje evestan | i mapređan čovek teško da može raza-

društvu belaca

- (Nastavak na četvrtoj atrani)

56 Skica iz čšnanskog građanskog ra

Pret. i klpvetničkih vagi makedonskom knjižniku V, Markovskam ·

U duhu neprijateljske kampanje koju već skoro dve godine vode pro tiv naše zemlje rukovodstva inform. biroovskih zemalja i kompartija, bu, Marska “tempa donela je ovih "razne provokatorske i klevetničke e_ sti o nekakvom »teroru: koji se spro. vodi nad Venkom Markovskim, U o„. :im klevefmičkim napisima tvrdise je: »On danas stavljen pred izuzeinn težak ubistvem režim«, »bez ika! sredstava za opstanak, bez pravi se kreće slobodno«. Da je »od 'prol 1048 godina stavljen pod kućni pritvor, izložen gradi i neviđenom teroru«, da su »njegove pesme zabranjene u OR Malkeđoniji« Da je u 1948 godini ot štena iz službe i njegova drug Piljkn i lične besmislice. ~

U tome smislu u »Rabotničeskom delu« od 26 marta štampan je »ap nekolicine bugarskih književnika „spasavanje Venka Markovskog. kako javlja Rađio-Sofija u Bug je održan i niz mitinga Za »Sp nje« Venka Markovskog od » koji &še navodno nad njim vrši.”

U vezi sa najnovijim mahinacij bugarskih informbiroovaca, Ured informacije pri Vladi NR Makeđi ovlašćen: je da izjavi sledeće:

»Natpisi u bugarskoj štampi ni čemu me odgovaraju stvarnosti, i pret stavljaju samo najobičnije klevetn čke izmišljotine pužtene u list sa provide nim ciljem da se obmane bugal ška, javnost o pravom stanju u NR Makedoniji i FNRJ. Venko Markovski nije nikada dosađa bio uhapšen niti &tav i ljen pod kućni pritvor. On živi sa jom porodicom u svome stanu u ul Majakovšskog br. 1, gde Se uselio po sle oslobođenja kao državni &lužbenik, Ređovno prima svoju platu i to kraja 1948 godine od Ministarstva svete NR. Makedonije, a posle toga danas od Državnog izdavačkog pred zeća, iako već skoro dve godine bolesti potpuno otsustvuje 8a Došla, Njegov đeda koji živi zajedno ša njim nalazi se u državnoj &lužbi i ) prima &voju platu, Njegova žena Piljka napu:tila je na svoj li*ni zahtev službu u izdavačkom preduzeću »Kultura«, a sađa se kao Wtudent Filozofskog fakulteta nalazi pred završnim || ispitima. Njegov &in Mile uči redov. no školu i član je pionirsk grupe pri Centralnom đomu »Hristijan Karp

Niko u NR „Makedoniji nije liš Venka Markovskog sredstava za OJ stanak, već naprotiv, pored ređovm isplaćivamnja mesečnih mprinadležm vlasti su mu nekoliko puta uka: pomoć, "Takvu pomoć Ministarstvo nauku i kultumi dođelilo mu je u vom fromesečju 1950 godđine u iznosu, od 30.000 dinara. Markovski je dobio pomoć ođ Uđruženja književnika Makedonije u iznosu od 10.000 dinara, a |i makedonski Narodni teatar primio je || njegove prevode nelih pozorišnih ko- |: mada i operskih libreta i platio mu e 15.000 dinara. Od Državnog izda: vačkog preduzeća »Prosvetno delot Markovski je dobio za svoje zbirke pesama magrađu od okc 400 hiljada dinara, Za sve vreme bolovanja Mar- | kovSkog leči dr, Mulatovski, vanredni profesor „Muedicinskog fakulteta! U Skoplju. Niegove pesme niko u Makedoniji nije zabranio, tako da njegove izdate zbirke pesama, među kojima i »Robin«, »Porin«, »Glamnija »Klime« i druge mogu se kupiti ti 6vakoj našoj knjižari, Njegove pesme bjavljene su i u knjizi » Jugoslovenska poezija«, štampanoj 1949 gođine u Be" ograđu, ti. ekoro dve gođine posle 2 zolucije TInformbiroa, :

Nikakva ograničenja ili prepreke no postavljaju se pred VenFom Mari skim u njegovcm književnom # laštvu ni sa koje strane«,

(Tanjug)

_ Nova sezona SekSpirovos pozorišta u Stratfordu

Nova sezona Šekspirov pozorišta u Stratfordu otvorena PP BOBEUAGI marta trajaće do septembra. Ovogodišnji ! toar sačinjavaju dela: »Henrih IHI«, »Jul" SR OMA NA. ZO KP

· ađc režiraju jstaknu' : „čanski reditelji John Gleigud 1 19

a E ia

KNJIGA DOKUMENAT, "O BAJRONU: ~

Krajem januara izišla onđ J naslovom SA tobbrtrate Hi. pisat 8. dnevnika velikog engleskog pešnika DžO : a Bajrona. U knjizi je objavljen Vi ga Hosaga nčpožhatih dokumenata. bh B JL duzeće J, Murray. ONE | Š 5 gd

| Đorđe Andrgjević-Kumi·