Nova Evropa

uvjeta, Ako se britanski mandat nad Palestinom medjunarodno osifura, početi će nova kolonizatorna djelatnost uz industrijalnu izgradnju, Projekt ruskogča Jevrejina inženjera Rutenberga pribavit će zemlji iz velikih vodenih snag4 elektriciteta, uz amelijoraciju velikih re tla. Ali će trebati mnogo radničkih sila da taj projekt izgrade, Od svega toga biće i Arapima samo koristi, U istini, arapskopalestinska protucijonistička propaganda ne proizlazi od mase arapskog pučanstva, nego od male grupe hrišćanskih Arap4, koji su vrlo blizu Vatikanu, Njih vode, uglavnom, ekonomske i političke tendence, koje nijesu u skladu niti s panmuslimanskim pokretom na daljnjem i bližem Istoku, niti s ekonomskim potrebama arapskih гаtara u samoj Palestini, onih jadnih robova kojima vlada ono nekoliko efendija, Ti arapski ratari imali su već dosada samo hasne od jevrejske kolonizacije: našli su zarade po kolonijama, služe se cestama i sanitarnim ustanovama što su ih kolonisti podigli, djeca im uče u jevrejskim školama, naučili su moderne metode obradjivanja tla, i t, d, Tih koristi bit će sve više, čim se bolje bude zemlja 125таdjivala, a zbliženje Arapa i Jevreja može da postane opet prisno, upravo brafsko, kao nekoć, čim se taj sada neuki arapski ratar podigne do višega stupnja kulture, jer mu je novi tip mladojevrejskoga ratara već danas u socijalnom pogledu bliži nego njegov vlastiti gazda — efendija.

IV

Naporedo s agrarnim i uopće privrednim razvojem Palestine išao je i kulturni razvitak njena jevrejskog stanovišta, u smislu renesanse jevrejske kulture, Moderne jevrejske škole staju sve to više na mjesto zastarjelih ortodoksnih učiona, Herclova gimnazija u Tel-Aviva, a naskoro zatim, nova gimnazija u Jerusalimu, s jevrejskim nastavnim jezikom, već su plod modernizovane pučkoškolske nastave, baš kao i tehnička škola u Haifi, To su još predratne tečevine jednako kao i nekoliko zanailijskih škola, medju njima najuvaženija škola za umjetni obrt »Bezalel« u Jerusalimu, I misao, da se, kao najviša kulturna instanca, stvori jevrejski univerzitet u Jerusalimu, nastala je još prije rata, Razumije se da ovo nebi bila kulturna potreba za malu Palestinu, ali je potrebno da postoji neki najviši kullurni emporij vaskolikos Jevrejstva, koje svoje vlastite kulturne energije ne može danas nesmeftano da razvija, Ideja jevrejskog sveučilišta približuje se svome ostvarenju, Neki manji znanstveni zavodi već postoje (knjižnica, zavod za istraživanje ila, bakterijološki institut, i slično), a i medicinske ustanove i bolnice razvijaju se vrlo brzo otkako je, nakon britanske okupacije, udruženje jevrejskih liječnika iz Amerike organizovalo sanitetsku službu po cijeloj zemlji, i u najmanjoj koloniji, Sada su američki jevrejski liječnici osigurali već i svotu za medicinski fakultet, a jevrejski učenjaci cijeloga svijeta živo saradjuju na ovome poslu,

Ovakim razvojem stvari oživio je opet jevrejski jezik, koji danas vlada u lukama i po kolonijama, kod dječjih igara i u dokolici