Nova Evropa

O mogućnostima razvoja naše industrije.

Tendencija razvoja naše privredne produkcije prelazi sve više iz praproizvodnje u fazu industrijske prerade sirovina, čime sve više dolazimo u položaj da povećavamo našu produktivnost, Ovaj prelaz vezan je za razne uslove, koje hoćemo ovde, u glavnim potezima, da iznesemo, i da uz to naročito ispitamo, da li i ukoliko oni postoje kod nas.

Kao prvi uslov za razvoj industrije smatra se izvesna gustoća stanovništva, Osim radnika, koje industrija neposredno uposluje, ona je u najbližoj okolini svoga dejstvovanja upućena nesamo na izvestan rezervoar radne snage uopšte nego i na čitav niz ljudi raznih profesija, stručnjaka, Komparativnim statističkim ispitivanjima koja stu u tom pravcu vršena ustanovljeno je, da intenzivniji razvoj industrije počinje tek na površinama Које broje na 50 do 60 duša po kvadratnom km,

Razlika gustoće našeg stanovništva po pojedinim krajevima toliko je velika (Crna Gora 24.2; Južna Srbija 37.3; Bosna i Hercegovina 37,7; Dalmacija 48.8; Severna Srbija 60.3; Hrvatska i Slavonija 61,7; Slovenija 61.9; Vojvodina 70; Medjimurje 120,.5), da bi pogrešno bilo prema prosečnom broju gustoće našeg stanovništva, koji iznosi oko 50.7, računati opet u mogućnost industrijskog razvoja cele naše zemlje, pa je pravilnije gustoću pojedinih krajeva, ра čak i pojedinih naselja, uzeti za osnovu pri ovakovu računanju,

Drugi uslov za razvoj industrije jeste dovoljna domaća potrošnja #dndustrijskih proizvoda, Na početnom stepenu razvoja, industrija je upućena ma lokalnu potrošnju, Carinski zaštićena, i sa srazmerno manjim prevoznim troškovima, ona može da se razvije sve do linije koja označava zasićenost domaće pijace, Što je domaća potreba veća, utoliko je dakako i mogućnost ovoga razvoja veća, No tek kada je domaća potreba pokrivena, industrija će sa ove sigurne Osmove, i iz ove робефпе faze, da podje korak napred ka drugoj fazi: izvozu k medjunarodnom tržištu,

Mogućnost razvoja naše industrije u ovoj prvoj fazi velika je, s obzirom na veličinu naše zemlje | na njene potrebe za potrošnju industrijskih proizvoda, Pretpostavljajući sve ostale uslove kao ispunjene, mogućnost razvoja s obzirom na domaću potrošnju majbolje pokazuje razlika, izmedju domaće pnroizvodnje i uvoza industrijskih proizvoda, O tome, koliko naša industrija proizvodi godišnje, u vrednosti dinara, nemamo. tačnih podataka; ali se zna, da uvozimo većinom industrijske proizvode. Od 8.310 milijona dinara, za koliko je uvezeno produkata u godini 1923, otpada bar tri četvrtme па industrijske prošzvode.

388