Nova Evropa

је године 1920 на појединог становника наше државе долазило од оптицаја по 60 златних динара, а да данас долази тек по 25 динара, јасно је да је и знатно смањење фактичног оптипаја увелико утицало на појачање наше кредитне кризе,

емогуће је тачно утврдити колики је био предратни оптицај новчаница на нашем данашњем територију. Може да се утврди оптицај предратне (Србије, али се за онај део територије наше државе који је раније потпадао под бившу Монархију може о томе само нагађати, Ако узмемо у обзир да је оптицај новчаница Аустроугарске Банке пред Рат износко две-и-по милијарде круна, то би на појединог становника отпадало по 50 крунг, Узмимо да је, с обзиром на привредне прилике, оптицај у нашим крајевима био знатно мањи; али будући да смо пре Рата, осим банкнота, имали у оптицају и знатне количине златног, сребрног, и никленог ковца, то можемо рачунати да је предратни оптипај на нашем територију износио негде између 40 и 50 златних круна по становнику, дакле готово два пута више него што је то данас случај. Док је, према томе, код нас за последњих година фактични оптицај бивао све мањи, у другим државама он је, несамо номинално него и по својој правој, златној, вредности, стално растао (у Великој Британији порастао је, например, за скоро 300%0, у Швајцарској, Холандији, и Шпањолској — за 20000, а у осталим државама за. најмање 1009%/), и ово је утолико више оправдано што је нивб поратних цена бар за неких 50% виши него што је био пре Рата, те што је, као последица рата, кредитно пословање знатно редуцирано а плаћање у O далеко знатније него раније,

Међутим, на пад валуте утицала је, осим инфлације, и пасивност платежне биланце, будући да је јача потражња страних девиза неповољно деловала на развитак курсева, То поготово вреди за нас. Иако је код нас инфлација престала још концем 1921, пад валуте, услед пасивности платежне биланце (која је пасивност још године 1922 прелазила две милијарде динара), ишао је и даље, а поготово су цене, крај свег каснијег поправка нашег динара, све више и рапидно скакале. Онда је, завођењем дефлацијоне политике од стране Народне Банке односно Министарства Финансија, та наша криза још потенцована, Поставивши се на становиште, да је оптицај од пет до шест милијарда динара превелик за нашу привреду, инаугурисана је финансијска политика која је ишла затим да се новчани оптицај пошто-пото снизи; од шест милијарда новчанипа, колико их је данас у оптицају, око четири-и-по милијарда дошле су у оптицај било ради измене крунских новчаница у динарске било ради финансирања државних издатака, па је тек преостала једна-и-по милијарда динара уведена у промет есконтирањем меница, дакле услед потреба наше при-

529