Nova Evropa

koliko primera. Dodatkom iz 1927 osnovnom ugovoru sa jednom

osrednjom šumskom firmom, tako nazvanim zlatnim protokolom, umanjuje se državna šumska taksa za Din 3,445.995.94 godišnje. Sličnim dodatkom sa drugom firmom postizava se razlika u šumskoj taksi, na štetu države, od Din 13,250.000 godišnje, Svi ovaki dodaci vrede i za nekoliko godina unatraš, pa se firme oslobadjaju i ranijih obaveza po prvobitnim udovorima, a državna potraživanja umanjuju za neverovalne sume, Šteta koju bi naprimer država pretrpela po dodatku, sa боге зроmenutom drugom firmom, prema prvobitnom ugovoru narasla bi konačno kroz celo trajanje ugovora (25 godina) за 8% па Din 968,410.106, Ova golema razlika potiče otuda što se dodacima ugovoru kvalitet i cena drveta na panju obaraju do polovine faktične vrednosti, pa i niže, Treći primer: novim ufđovorom sa Jednom firmom država se opterećuje a konto svojih budućih potraživanja za Din 5,350,000 u korist firme, da bi joj olakšala investicijoni teret, jer Joj je unekoliko umanjila чбоуогпо роdručje; komisijski je utvrdjeno, da teret koji odgovara razlici radi umanjenja područja ne iznosi više od Din 776,865, preplaćen je dakle sedam puta. Ima primera velikih grešaka u obračunavanju (u jednom slučaju, za čitavih Din 1,700.000), spekulativnih valorizacija, spekulativnih zamena i proširivanja ugovornih područja, nedopuštenih otpisivanja, i t. d,. Raznim dodacima menjaju se iz temelja sve odredbe osnovnih ugovora, bez obzira i na kakve zakonske uslove i državne interese, a promene su po Želji firama bile tako česte i mnogobrojne, da je naprimer sa jednom firmom sklopljeno ništa manje пебо osam dodataka u tri Sdodine!

Šume su prodavane bez programa, Nikakav katastar, ni generalni plan za eksploataciju šum4A, nije izradjen, nego se 'prodavalo na parčad sve što se moglo prodati, tako da пета nikakvih većih rezerva koje ne bi bile prodate. U prodatim šumama vršena je eksploatacija raspikućavanja. Šume su sečene па 6010, ili sa tolikim intenzitetom da je budućnost eksploatisanih šuma posve u pitanju, Samo je jedan deo šumskih područja isečen umereno i sa poštedom šumske glavnice, — šume će se tu sklopiti i izrasti, ali ponovo seći ne može se više ni tamo za ceo jedan perijod. Mesto nepreglednih bosanskih prašum4, pojavljuju se na velikim površinama kržljave šume, zakorovljene strane, i puste goleti, koje zapremaju bez prekida na stotine i hiljade hektara, Kao da se sve dalo nato da se potroši i šumska glavnica i sve rezerve drveta koje su mnoge generacije uštedele. Zlo je utoliko veće, što je i neprosvećeno seosko stanovništvo požarima, neregulisanom pašom, sečom i krčenjem, naporedo sa državom radilo svom snagom da se što više šuma uništi, Kad se setimo da u Bosni i Hercegovini ima, i osim toga, ceo jedan milijon hektara neproduktivnog, krševitog, za-

92