Nova Evropa

oslobodila od službe interesima kapitala i eksploatacije masa; ona je raskovala lance i oslobodila nauku, i ona je u Sovjetskoj Rusiji postala glavnim pokretačem privrednog i kulturnog preporoda, postala uistinu i stvarno naukom radnih masa. Pred naučnicima su ofvorene široke perspektive slobodnog stvaranja, te ekonomskog i prosvetnog obogaćivanja. Oktobarska Revolucija povela je mase privrednoj, kulturnoj, i socijalnoj obnovi, postavivši pred nauku sasvim nove i komplikovane zadaće, u prvom redu: kako obezbediti radnim masama maksimium ma{ferijalnih i moralnih rezultata, koji bi ih doveli do stvarno slobodnog i srećnog Života, Tok istorije pozvao je ruske naučnike da aktivno sudeluju u tom velikom i značajnom izgradjivanju, te da s oduševljenjem pristupe poslu svaki u svojoj struci, a uporedo s ostalim trudbenicima k izvodjenju opšte zadaće, privrednom i kulturnom preporodu naše Zemlje, borbi protivu eksploatacije, siromaštine, boleština, predrasuda i sujeverja, i t, d,, Ko i može više i uspešnije raditi u ovome pravcu nego naučnik? ,.,

U stvari, sovjetski naučnici danas rade onako kako još do danas nisu radili, jer njihovo oduševljenje i njihov polet nikad nisu imali tako konkretnih i realnih mogućnosti kakve imaju danas, niti je ikad ranije pred njima bilo tako širokih vidika i prostora za radjanje i razvijanje misli i naučnih dela. Proglasivši nauku osnovom novog kulturogš i privrednog života, Oktobarska Revolucija je organski povezala novo državno izgradjivanje sa naučno-ispitivačkim radom, Organizacijona forma ove veze je Gosudarstveni Planovi Sovjet, pri Sovjetu Narodnih Komesar4, ili kraće »G o splan«, svoje vrste državna asocijacija natčnika-specijalista, u svima granama znanstvenosti, koji prethodno razradjuju, na širokim naučnim osnovama, ceo materijal koji se odnosi na dlavne probleme državnog izgradjivanja u svima oblastima narodne kulture i privrede. Ovo je naročita vrsta akademije nauk4, čiji se naučno-ispitivački rad razlikuje od rada drugih Akademija Nauk4 samo utoliko što je ova Akademija organski povezana sa konkretnim narodnim interesima i sa zadaćama sistematskog državno - gospodarstvenog izgradjivanja, te u svome radu polazi od ovih zadaća.,

Organsko uvlačenje nauke u ogromno delo državnog izgradjivanja izmenilo je potpuno i položaj nauke i opštu situaciju naučnika u Sovjetskoj Rusiji, Nauka se u Sovjetskoj Rusiji pretvorila u organ prvostepenog državno-društvenogS značaja; naučnik, koji je ranije u tišini svoga kabineta i laboratorija služio isključivo »čistoj nauci«, danas se pretvorio u Živu, aktivnu, stvaralačku, društvenu snagu, čiji se radovi polažu ju temelje novog kulturnog i privrednog života. Na ovaj način · oplodjena je nauka neiscrpnim izvorom novih snaga i stvara-

164