Nova Evropa

и по а 422419./1810) 1

по ова Европа

Књига ХХ. Број 7. 26. септембра, 1929

Шако Шакомл6.

Medju predratnim hrvatskim intelektualcima bilo ih je malo koji su dolazili u neposredan doticaj s Evropom, s onim njezinim dijelom koji je u prvome ređu bio ovlašten da predstavlja evropejštinu kao zbir svega što je najkulturnije, najcivilizovanije, i najnaprednije, Djaci iz banovinske Hrvatske, uglavnom sinovi siromašnih roditelja, imajući u domovini sveučilište, zadovoljavali su se vaspitavanjem u Zagrebu; a malen dio onih kojima bi bilo roditeljska pomoć bilo vladina stipendija omogućili da prekorače granice domovine, išao je obično u Beč, Peštu, ili Berlin, Tamo je hodočastila i hrvatska buržoazija; tamo su upućivale naše tadanje političke i privredne prilike, — ti gradovi bili su i cilj naših snobova i izvor utjecaja, povoljnog doduše u pogledu izvjesnog odgoja i civilizacije, ali često kobnog za razvoj našeg mentaliteta, Omladina iz .dalmatinske Hrvatske, nakon što je prestala polaziti sveučilišta talije, pošla je takodjer istim putem, samo što je na ljude tih naših obala vršilo uvijek jak utjecaj more, koje im je približavalo nesamo Evropu nego čak i Ameriku i sav ostali svijet, Tek za posljednjeg decenija predratnih godina počeo je Prag igrati jaču ulogu u duhovnom životu naše omladine i inteliбепстје uopće, dok je ostali, najvažniji dio Evrope ostao našim predratnim generacijama više-manje nepoznat; oni koji su poznavali Francusku ili Veliku Britaniju iz vlastitog iskustva bili su iznimke, pa se radi toga na njih gledalo s udivljenjem, Kod pokojnog Stjepana Radića, naprimjer, isticalo se tada najviše to da je učio u Parizu; a Matoš je postao senzacijom tadanjega vremena više možda uslijed toša što je toliko godina živio u Framcuskoj negoli radi osebujnosti svoš pisanja i pustolovnog svog Života, Medju onom, dakle, predratnom hrvatskom inteligencijom, koja je neposredno poznavala pravu, veliku Evropu, i to i Francusku i Veliku Britaniju i Švicarsku, isticao se je naročito i Dr, Hinko Hinković, On je u tim zemljama proveo lijepi niz бофша svog već muževnog doba. Tamo se je taj Hrvat osjećajem a Židov porijeklom razvio do potpunog i istinskog Evropejca, malne kosmopolita, ali kosmopolita Кој

193