RTV Teorija i praksa

Dometi animacije (crtani filmovi, kolaži, lutka filmovi, itd.) potpuno izmiču spomenutoj zakonitosti i njih možemo bez ikakve smetnje seliti s velikog na mali ili s malog na veliki ekran. Logično je zapitati se: zbog čega? Šta je to što animiranoj filmskoj slici omogučava, da tako kažemo, daleko širi radijus neometanog prezentiranja no što je to slučaj s igrano-filmskom ili dokumentarno-filmskom slikom? Najkraće rečeno, to je sadržaj tih slika, to je vrsta i kakvoća predmetnosti obuhvaćene tim slikama. Igrani i dokumentarni film, ne treba zaboraviti, nastaju postupkom kojim se na filmsku traku presnimava određena vrsta i količina događaja što se pred njihovim kamerama odvijaju; a ti događaji, bili izmišljeni ili iz života izvučeni, bili ostvareni u artificijelnom dekoru studija ili prirodnom poprištu stvarnosti, dijelovi su života i životne realnosti u kojoj obitavamo. Oni su na izvjestan način, veći ili manji, modificirani oblici tog života, te od početka do kraja ostaju povezani s vizuelnim (vidljivim) kategorijama i fenomenima tog života. Animirani film (crtani, kolaž, lutka itd.) ne raspolaže takvom životnom pojavnošću pred kamerom; objektiv snima mrtve crteže, slike, od izrezaka sačinjene figure ili lutke (male skulpture), pa im posebnom tehnikom, snimanja „sličica po sličica”, pridodaje i pokret i filmsko postojanje odnosno filmski život u cjelini, No da bismo precizno sagledali sve posljedice tog nedostatka životne pojavnosti pred kamerom, poslužit ćemo se iskustvima semiologa. Pozvat čemo u pomoć dr Dušana Stojanovića, eminentnog stručnjaka upravo te vrste, odnosno poglavlje Film i slika iz njegove knjige Film kao prevazilaženje jezika, Beograd, 1975. Ulazeći u komparaciju filmskog prizora sa vizuelnom slikom ~u smislu u kojem se ta reč upotrebljava u vizuelnim medijumima: slikarstvu i plastičkim umetnostima uopšte”, Stojanovič kaže: „Tvrdili smo da filmsku sliku približava svakodnevnom afilmskom opažaju postojanje u njoj gradijenta fakture i gradijenta pokreta kakvi postoje i na retini oka. To znači da filmski vizuelni prikaz liči na afilmsko perceptivno iskustvo po gradivnom i po pokretnom aspektu. Filmska slika prikazuje

59