RTV Teorija i praksa

rukama drugih, sredstvo koje postoji za druge (npr za medije i ono što se iza njih krije) da ne bi postojao radi samoga sebe Paradoltsalno je da se komuniciranje, na jednoj strani, izdvaja (izuzima) iz materijalne proizvodnje (baze) i stavlja u sferu duhovnog, a na drugoj strani se iz komuniciranja, kad se svede na medije, izdvaja upravo ono čime bi trebalo da se definiše - čovekov subjektivitet Kritike pozitivističke i funkcionalističke komunikologije takođe se često uhvate u tu „sjajnu izolaciju” komunikacijske sfere, u kojoj se sve objašnjava njom samom, iako istorija dovoljno jasno uči da se sve do kraja prošlog stoleča razvoj komuniciranja skoro isključivo zasnivao na društvenim promenama koje su bile prouzrokovane promenama načina materijalne proizvodnje, i tehničkim promenama (sredstvima transporta) izvan neposrednog zadovoljenja komunikacijskih potreba Vreme i prostor bili su u samom komunikacijskom procesu pobeđeni tek pojavom električne energije i elektronike Pri tome, opet, ne sme se zameniti relativna celina - informacijska delatnost - njenim delom (masovnim) komuniciranjem - i s time „zaboraviti” na neposrednu upletenost ekonomskih, vojnih i političkih interesa, profitersldh, upravljačkih i kontrolnih obzira u razvoj informacijske delatnosti - dakle, zavisnost razvoja komuniciranja od vladajućih interesa i dominantnih ciljeva u društvenim proizvodnim odnosima Ako to previdimo čini nam se da je, kao što kaže Makluan (McLuhan), „eiektrika stuoriia globalno selo”, da je, znači, tehnički preolcret u sferi komunikacije stvorio za čoveka potpuno novu mogučnost, kakva dotad uopšte nije postojala, da „sadržaj - to jest, kako upotrebljavamo medije” (Makluan), nema više uticaja na „oblike Ijudskog udruživanja”. 7

7 A Paskali, nav delo

13