RTV Teorija i praksa

Dr Boško Tomašević

STRATEŠKE ILUZIJE TELEVIZIJSKE AVANGARDE

I Unutar jednog jedinog estetičkog pojma, kako, bi rekao Renato Pođoli (Poggioli) l , jedva da bi se moglo govoriti o televizijskoj avangardi. Zašto? Pre svega zato što je televizijski medij, in nuce, polifon medij koji u okviru svoga specifičnog televizijskog jezika korespondira sa više jezika i kodova. Prvi i osnovni jezik „elektronske prizme” bio bi tehnologijski jezik, onaj, dakle, jezik kojim televizijski mehanizam obuhvata jedan trenutak egzistencije koji se zbiva „upravo u trenutku kada ga posmatra udaljeni gledalac”. Nametnuta tehnologijska racionalnost i terorizam onoga „sada”, jednog, dakle, realnog vremena, jedne „konkretne stvarnosti” sudbinski je k6d televizijskog jezika tehnologijske, podvlačimo, provenijencije. Doduše, emisija, kako veli Boris Grabnar u studiji „Televizijski jezik” 2, „može biti snimljena ina magnetoskopsku traku, ali ova uopšte ne menja njen oblik i ostale karakteristike”. Ne menja, hoče se reči, gledaočev utisak realnog vremena. Ovaj najopštiji jezik televizijskog medija - tehnologijski - omogućava druge jezike koji su mu u svakom momentu uzajamno podređeni. To su: ideologijski jezik, empirijski jezik društveno-političke prakse, estetičko-poetički jezik, psihologijski jezik na nivou formalizacije masa i, konačno, semio-lingvistički komunikativni praxis jezika samog.

1 R. Pođoli, Teorija avangardne umetnosti, „Nolit”, Bcograd, 1975, str. 45. 2 8. Grabnar, „Televizijski jezik”, „RTV-teorija i praksa”, br. 29/82, str. 155.

5

TELEVIZIJA