RTV Teorija i praksa

masovnog komuniciranja, masovnih medija, masovne kulture, mase itd. Pri tome ona obavještava čitaoca o vremenu i uslovima u kojima se javljaju ove socijalne kategorije i o objašnjenjima koja su davali poznati učenjaci. U tome je vidljiv osobit interes za pojam mase i masovnog, što je i razumljivo s obzirom da se u našem vijeku komuniciranje shvata kao masovno, kao veze koje se uspostavijaju sa masom, tj. neodređenim brojem nepoznatih osoba različitog socijalnog statusa i kulturnog nivoa. Da bi otklonila pejorativnost pri upotrebi tih pojmova, koja se inače često sreće, tj. da bi upozorila na neodrživost teza koje masovno komuniciranje svrstavaju u tzv. potkulturu, autorica ovog djela pojam mase pokušava da opservira sa klasnog, marksističkog stanovišta, što se može zaključiti i na temelju ovog njenog stava: Masovna kultura, mislimo, postoji kao specifičan oblik društvenohistorijske prakse i prije pojave sredstava masovnog komuniciranja. Mas-mediji su samo specifičan oblik ispoljavanja kulture u industrijskom društvu. Prije pojave mas-medija egzistirao je termin narodna kultura naspram termina elitna kultura. Elitna kultura bijaše inkorporirana u tzv. socijalnoj eliti, dok narodna, a kasnije masovna kultura obuhvata mnogo širi sloj društvene populacije. Zato možemo reći da pojam masovne kulture nije samo vezan za mas-medije nego i za šire društveno stvaralaštvo. Mas-mediji su produkt industrijskog društva, tako da bi se za tu vrstu kulture, koja se prezentira putem sredstava masovnog komuniciranja, moglo reći da je industrija kulture, industrija svijesti (Adorno, Encensberger) i time dopuštamo i dotadašnju egzistenciju elitne i narodne kulture, a ovoj novoj kulturi dajemo specifična obilježja modernog društva i mogućnost da u sebe sažme i jeane i druge spomenute kulture, te da nam, u isto vrijeme ponudi svoje nove i specifične sadržaje. I dalje: Tradicionalno shvatanje da je elitna kultura - kultura za intelektualce, a masovna za plebs, u ovom odnosu nove, industrijske kulture, moglo bi biti prevaziđeno. Brojni mislioci koji

252