RTV Teorija i praksa

Ratomir Damjanović

JEZIK KOJI GOVORIMO NA RADIJU

Možemo li danas ovoj temi pristupiti sa mirom i superiornošću stručnjaka kao što smo to činili pre desetak godina? Možemo li spokojno govoriti samo o lepoti rečenice, o jezičkim normama, fonološkim, sintaksičkim, leksičkim i gramatičkim karakteristikama jezika na radiju, ili je potrebno ovoj temi pristupiti svestranije? Cinični je anahronizam govoriti jedino o lepoti rečenice, o leksičkim kvalitetima teksta, o gramatičkim modelima i o zvučnoj realizaciji jezika kao radijskoj specifičnosti. Svim tim aspektima jezičko-govorne organizacije raora se danas pristupiti drugačije. Nije dobro pitanje govorimo li pravilno, več kako i šta govorimo pravilno? Moiemo postaviti pitanje da li su misao-pitanje-tekst uobličeni jasno, da li smo upotrebili oveštalu frazu, izanđalu metaforu, nefunkcionalnu sliku, ili srao »stvorili" jezičku konstrukciju aktuelnog senzibiliteta, našli svežu metaforu, originalni jezički obrt, leksiku svežu i odgovarajuću, ali se moramo upitati da li je, pored toga što je uobličena u skladu sa jezičko-govomim normama, rečenica, tj. jezik na radiju, odgovarajuća slika stvarnosti i aktuelnih zbivanja. Uz obavezno pitanje: како smo sve to izgovorili? Klasičan pristup jeziku sa stanovišta stila danas je već prevaziđen, jer je lišen osećanja za integrisanje jezika u društveno-političku praksu. Moramo danas, kada se u sredstvima informisanja vodi pravi propagandni rat kao

39