RTV Teorija i praksa

poruke, signali se iz auditivnog centra prebacuju u Vernikeov, koji omogućava njihovo tumačenje dekodovanje. U psiholingvističkom modelu nastajanja govora koraci ostvarivanja govora su neuropsihološki. Oni su zapravo saradnički i teku na sledeći način; 1. prvo nastaje konceptualizacija govorne poruke, 2. zatim kodovanje u semantičke i sintaksičke strukture jezika (po nekima ova dva когака je teško razlučiti), 3. u trećem koraku nastaje fonološka reprezentacija poruke (distinktivne karakteristike, foneme, slogovi), 4. tada nastupaju programi motorne aktivnosti i kontrole mišića i vokalnog trakta, 5. sledeći korak je slušna kontrola (slušni fidbek) i, najzad, 6. kontrola telesnih pokreta. Ako poruka treba da je napisana, onda počinju da deluju viši stepeni kontrole svih aktivnosti. Uopšteno govoreći, reč je o vrlo složenoj delatnosti, naročito ako se tome doda kontrola disanja, rada glasnica, trajanja pauza, koji takođe utiču na dobar govor. Značaj disanja i trajanja izdisajnog kraka u govoru, uopšte pa i na televiziji, pokazaćemo na primerima jednog našeg istraživanja. 4 Ono se odnosilo na kvantitativna i kvalitativna govorna svojstva, pored leksičkih i rečeničnih struktura, stila i na opšta svojstva govorne poruke vezane za sliku. Mereći dužinu disajnog kraka pri govoru, došli smo do sledećih podataka:

Tabela 1. TRAJANJE DISAJNOG KRAKA SPIKERA, NOVINARA I OSTALIH UČESNIKA

Iz tabele se vidi da profesionalni spikeri odnosno govornici koji imaju duže iskuslvo govora na radiju

a Đ. Kostić, S, Vasić, V. Knaflić, „Jezik u emisijama TVDncvnika" , Studio program - Language in ~TV Dnevnik” Programs - Kopenhagen AILA, 1970.

57

Udesnici min s Broj izdisaja M irajanja Opseg u sekundama Spikcri 71.50 4.290.0 961 4,42 10.9-0.4 Novinari 74.03 4,353.6 1179 3.69 10.2-0.3 Gosii 22.78 1.413.0 460 3.03 8.5-0.2