Topola

(razapeti š.), castra (utaboriti se). Odatle tp. utemeljiti,- osnovati, pripraviti, podići, učiniti, pribaviti, judicium, accusationem, accusatorem, testes; c. amicitiam cum aiqo, sklopiti, e. pacem; imperium in alqm; c. sibi magnam auctoritatem; c. senectutem fundamentis adolescentiae. 3) urediti, stvoriti, rem publicam; civitates; rem familiarem; e. legiones, sastaviti, napraviti; pren., ineuntis aetatis inscitia senum constituenda et regenda prudentia est. upućivati, rukovoditi je treba. 4) odrediti, uredi, diem colloquio; pretium frumento ; aetatem ad consulatum, c. mercedem alcjs rei; Ms rebus constitutis; (Ter.) nuptias in hunc diem; c. de controversiis, odlučiti, presuditi; s ut.; s quaest. indir.; apsol. Odatle napose a) ugovoriti, uglaviti, alqd c. cum alqo, i alcui, inter se, apsol. b) tvrdo odlučiti, zaključiti, alqd; his rebus constitutis; s inf, s aco. c. inf., s ut; apsol.; očitovati odluku, s inf., Caes. b. Cr. 4,7, 5, b. c. i, 19, 2. constitutio, onis, f. [constitutio] 1) uredba, nstrajstvo, ustav, ista religionum; prima c. naturae, firma corporis; c. popull. 2) određenje, definicija; odredba, ustanova, c. summi boni, causae; ex nova constitutione senatus; (Tao.) an auctor constitutionis fieret, constitutum, i, n. [constituo] 1) u pl. naredbe, nalozi, za pdvijedi , alcjs, Tao. 2) dogovor za mjesto i vrijeme, dogovoreno mjesto, vrij eme, roči Ste, colloquia, locus, constitutum; c. factum esse cum servis, ut etc.; i o dogovoru pmćih se stranaka, da će doći, ad constitutum experiundi gratia venire; u šali constitutum habere cum podagra, ugovoreno vrijeme. , constftiitus, ndj. [partio, od constituo] sazdan, uređen, corpus, animus bene c.; viri bene a natura c,; qui sit ita moratus, ita animo ac vita c. (takav), ut ratio postulat, con-sto, stiti, stgjmn, 1. 1) mirno stajati, homines, Piant* 2) čvrsto stajati, po sto jan biti, ustrajati, acies c.; pugna illis c., održati se; color (ei) non c., promijeni se u licu; numerus legionum c.; mente vix consto, jedva sam pri sebi; ei sana non c. (nije) mens, ut etc.; oculis, auribus, svejednako oči, uši obraćati, upirati na što; fides ceteris constitit, ostali ostadoše vjerni; c. in sententia, ostati kod Ud.: constat alcui, tvrdo je odlučio, s quaest. indir. * sententia c. animo; * summa tamen omnia c, ; cuncta c. caelo sereno. 2) slagati se, sudarati se, alcui rei, cum alqa re, in alqa re; c. sibi, biti dosljedan; ratio c., slaže, se račun; -j- tp, (bez obzira na račune) slaže se = dobro je, u redu je. 3) slagati se, pouzdan, siguran biti, ot factum et no-

men c.; de Magio c.; odatle impers. constat, c. inter omnes, svi se slažu, sac. c. inf.; niliil nobis c. ; mihi constabat, uvjeren bijah. 4) biti, imati, antiquissimi quorum quidem scripta constent, -j- quorum singulare constiterat officium; (Qmnt. 10, 2,2.) omnis vitae ratio sic c., ut etc., u svim životnim prilikama ima, da itd.; sdstavljen biti od 6.; osnivati se na što, homo c. ex animo et corpore; exiguo tempore magno que casu totius exercitus salus constitit; auro argento que; -f- victoria c. in legionum virtute; penes eos summam victoriae constare. 5) stajati (o oijeni), constat dimidio minoris; -j-magno, f pluris c., * gratis milii c., ne stoji me ništa; tp. virorum fortium morte victoria c., stoji smrt = kupuje se smrću. constratum, i, n. [od 2. consterno] pokrov, constrata pontium Liv. 30, 10, 14. cou-strlngo, strinxi, strictum, 3. 1) stegnut i, svezati, sapeti, sarcinam, alcui manus, Plaut.; corpora vinculis, alqm; f nives perpetuo rigore constrictae, srnrzli, * trahere constrictos curru (o častohleplju, kao suznje za triumfska kola prikovane). 2) tp. a) ograničiti, zauzdati, sapeti, oslabiti (djelovanje), hanc tetram immanemque beluam constrictam legum sacratarum catenis solvit subito lege curiata consul; se constrictum a collega teneri; conjurationem constrictam tenere; orbem terrarum novis legibus c. h) o govoru, stegnuti, ukratko izreći, sententiam aptis verbis; rem dissolutam divulsamque ratione quadam. constructio, onis, f. [construo] 1) sklop, sazdan je, c. hominis. 2) kon struk ei j a (prikladno i blagoglasno spajanje) sa i bez verborum; apta et quasi rotunda c. (ne. Sto se danas zove konstrukcija). eon-strttoAstruxi, structum, 3. 1) zgrtati, zgrnuti, pecuniam; rebus constructis; (Hor.) divitias c., constructus acervus; * mensae constructae dapibus = puni jela. 2) sagraditi, sazdati, stvoriti, nidos, aedificium; mundum. , constuprator, oris,m. [constupro] s rdmotnjdk, jednom Liv. 39, 15, 9. con-stnpro, 1. obljubiti, osramotiti, virginem; tp. judicium emptum constupratum que, u kojem su bili suci obećanjem sramotnih sastanaka podmićeni. eon-suadeo, 2. (silno) svj eto vati, alcui alqd, Plaut. Consualia v. Consus. consuasor, oris, m. [consuadeo] savjetnik, jednom Cie. p. Quini. 5, 18. eon-sudo, 1. znojiti se. Plaut.

239

constitutio—consudo