Topola

34

VI

Uprava Hrvatskog Etnografskog Muzeja u Zagrebu naložila je Ijetos meni, kao svom povjereniku, da obidjem nekoje krajeve u Srbiji a naročito da svratim u Topolu, kolijevku današnje vladajuće dinastije Karadjordjevića, te da za isti muzej prikupim što više gradje. Ja sam se tom povjerenju radosno odazvao tim više, što sam i sam čeznuo za tim, da obidjera Topolu i da se poklonim grobovima Velikoga Karadjordja i slavnog mu unuka kralja Petra Oslobodioca, koji obojica počivaju u svojoj zadužbini usred Šumadije. U današnjoj našoj državi ima vrlo mnogo lijepih i velikih gradova, još više sela i zaselaka, koji su dični ne samo sa svoje prirodne Ijepote i svog položaja, nego i za to, što su njihova imena čvrsto vezana za važne dogadjaje u životu našeg troimenog naroda. No od sviju ih je odvojila krasna Topola, jer je u njoj začela klica današnjeg našeg ujedinjenja.

U Topoli je, naime, Karadjordje zasnovao veliku misao, koja se uz pomoč njegovih drugova i vojvoda, a najzad njegovih potomaka, tako divno danas ostvarila. Topola je ono mjesto, u kojem je Karađjordje pregnuo, da se sa svojim čobanima ođupre silnoj rtloći turske carevine, koja je tada bila u jeku svoje snage i veličine.

Današnja Topola dijeli se na varošicu i selo Topolu. Varošica leži na podnožju brega Oplenca a naseljena je doseljenicima iz susjeđnih sela. Ima svega samo dvije ulice. Glavna ulica provlači se duž puta Kragujevac—Beograd a sporedna duž puta PalankaArandjelovac. Ulice se presijecaju pod pravim kutom. Selo pak Topola leži većinom na lijevoj obali rijeke Kamenice, no ima je i na desnoj obali sjeverno od Oplenca. Selo je podijeljeno na više krajeva, od kojih je zaselak Krćevac najudaljeniji, a krajevi Bor i Mitrovčić najbliži, na lijevoj naime obali Kamenice.