Borba, 29. 07. 1994., str. 19

+ ee

BORBA PETAK 29. JUL 1994.

H. Odgovornost

176. Kada su Srbi preuzeli vlast u Opštini Prijedor, odmah su proglasili postojanje Kriznog štaba Srpske Opštine Prijedor. Među članovima tog Kriznog štaba bili su vojni komandanti pukovnik Vladimir Arsić i major Radmilo Zeljaja; i drugi rukovodioci okruga, kao što su major Slobodan Kuruzović; šef policije Simo Drljača; gradonačelnik Milomir Stakić, predsednik Izvršnog odbora Skupštine Prijedor Mićo Kovačević; predsednik Srpske demokratske stranke u Prijedoru Simo Mišković; i predsednik Crvenog krsta u Prijedoru Srđo Srdić.

177. Vojno uništenje nesrpskih naselja u Opštini Prijedor dešavalo se kad je ovo područje bilo

· pod komandom pukovnika Vla-

dimira Arsića i majora Radmila Zeljaje, u tesnoj saradnji sa pretpostavljenih vojnim licima, bar u regionalnoj prestonici Banja Luci. Jedinice stacionirane izvan Opštine Prijedor pomagale su u vojnom razaranju, što su radile i paravojne jedinice Čiji su napadi bili vremenski usklađeni tako da se podudara sa artiljerijskim napadima i manevrima jedinica regularne vojske.

178. U već pomenutom intervjuu, objavljenom u „Kozarskom vjesniku“ 9. aprila 1993. godine, Simo Drljača je izjavio: „Oni su (snage policije / uključujući tajne službe/) izvršavali moja naređenja i naređenja CSB (Centra službe javne bezbednosti) Banja Luke i ministra unutrašnjih poslova.

...saradnja je bila odlična sa Vojskom Republike Srpske i sa oficirima te Vojske. Ta saradnja se ispoljavala u zajedničkom čišćenju terena od izdajnika, zajedničkom radu na kontrolnim punktovima, zajedničkoj grupi za intervencije protiv remećenja javnog reda i u Ssuprotstavljanju terorističkim grupama.“ 5

Tajna policija i vojna policija obezbedile su islednike i stražare u koncentracionim logorima. Za neke najstravičnije slučajeve torture i ubijanja zatočenika (гаžena je i pomoć paravojnih jedinica i nekih meštana. Kvazivojne jedinice za intervencije korišćene su da bi se pronašli i zarobili rukovodioci nesrbi. Te jedinice su samovoljno ubijale zarobljenike tokom transporta u logor Manjača i organizovale masovno ubijanje „deportovanih“ zatvorenika u području Vlašića.

179. Ostali članovi Kriznog štaba Srpske opštine Prijedor upravljali su zajednicom u kojoj su se dešavala sva ova kršenja. Oni su učestvovali u administrativnom odlučivanju. Mnogi lokalni Srbi delili su među sobom plen stečen raznovrsnim oblicima sistematske pljačke imovine nesrba.

180. Komisija eksperata raspolaže imenima stotina navodnih počinilaca na različitim nivoima i u raznim svojstvima.

24. Borbe za Sarajevo i njegova opsada (45)

182. Borbe za Sarajevo i njegova opsada počele su 5. aprila

- 1092. godine, uoči priznavanja

Bosne ı Hercegovine za nezavi-

Kakav je zarobljenički kazan: Prizor i Omarske

snu državu od strane Evropske zajednice. Tog dana, na hiljade ljudi izašli su na ulice na spontane mirne demonstracije. Najveća grupa demonstranata uputila se prema zgradi parlamenta i drugim zgradama koje su srpske snage navodno zauzele.Neidentifikovano naoružano lice tada je navodno pucalo u okupljenu masu. Potrvđeno je da je poginuo jedan demonstrant. Od tog datuma, opsada i nemilosrdno bombardovanje sa uzvišenja koja okružuju Sarajevo naneli su gromnu materijalnu štetu gradu i desetkovali njegovo stanovništvo.

A. Struktura i lokacija snaga u gradu ı oko njega

183. Od početka opsade, Prvi sarajevski korpus funkcioniše kao bosansko-hercegovačka odbrana u Sarajevu i oko njega. Po većini procena, Prvi sarajev- -ski korpus je. superioran po bro“ ju pešadinaca u odnosu na sna-

tim istim položajima do maja 1992. godine. Stab Romanij· skog korpusa nalazi se iznad grada, u Lukavici.Komandna struktura je pretežno ostala ista tokom čitavog perioda opsade.

185. Iako odbrambene snage izgleda da imaju premoć po broju pešadinaca, snage koje vrše opsadu superiorne su u Vatrenoj moći.Moguće objašnjenje za to što se menjaju lokacije sa kojih se otvara vatra sa planinskih područja koja okružuju Sarajevo može da bude to da se ljudstvo koje opslužuje artiljeriju prebacuje sa jednog položaja na drugi.Drugo objašnjenje za tu pojavu mogao bi da bude režim dotura municije.Međutim, ne uočava se nedostatak municije.lako srpske snage koje opkoljavaju grad imaju superiornost u naoružanju, primećeno je da je krajnje neverovatno da bi one mogle praktično da preuzmu kontrolu nad gradom.To zapažanje se posebno temelji na činjenici da bosanske snage imaju više boraca.Pored toga, kontrolisanje grada ı njegovih brojnih zgrada i ulica moglo bi da se pokaže kao prevelik zadatak za srpske snage.Stoga su srpske snage usredsredile svoje napore na iznurivanje grada pomoću stalnog bombardovanja sa okolnih uzvišenja.

FOTO: A. STANKOVIĆ

Lokacija i karakter

186. U mnogim izveštajima o hronologiji piše da granatiranje, u principu, vrše artiljerci raspoređeni po brdima koja okružuju · grad. U nekim izveštajima opisuju se razne oblasti koje drže Srbi. U izveštajima o artiljeriji i · drugom naoružanju, od teškog do srednjeg, koje se koristi u "napadima i za opsadu, broj oruада varira od 600 do 1.100 komada, ali se ne raspolaže prove? renim podatkom o njihovom tačnom broju. Te procene ne obuhvataju veliki broj tenkova.Deo naoružanja nalazi se na fiksnim položajima, ko što su bunkeri po pošumljenim brdima i planinama, koji okružuju Sarajevo i

ge koje vrše opsadu, ali je očigledno inferioran po vatrenoj moći. Štab Prvog sarajevskog korpusa nalazi se u Sarajevu. Hrvatsko vijeće obrane (HVO) i Prvi sarajevski korpus borili su se zajedno u odbrani grada tokom najvećeg dela opsade, uprkos tome što su se ove snage međusobno sukobljavale u Mostaru i drugim delovima BiH. Međutim, 10. novembra 1993.

godine, raspuštena je Brigada HVO i deo njenih boraca priključio se novoj hrvatskoj brigadi Prvog korpusa.

184.Sarajevsko-romanijski korpus predstavlja snage bosanskih Srba u sastavu Bosansko-srpske armije (BSA). Ovaj korpus Je opkolio grad od početka opsade (*46). On je nasledio istu jedinicu JNA koja se nalazila na

njegovu periferiju. Zbog gusič šume, te položaje je teško otkriti iz vazduha, posebno leti.lako je bunkere teško uočiti sa puteva iznad ili ispod položaja, neke od njih je moguće otkriti. Međutim, vrlo je teško utvrditi da li se u bunkerima nalaze artiljerijska oruđa, minobacači ili puškomitraljezi, ili su tu samo snajperi sa lakim naoružanjem. (Nastavlja se)

(*45) Videti Aneks VI. Studija o borbama za Sarajevo i njegovoj opsadđi sadrži hronologiju po danima i dokumentuje događaje u gradu od 5. aprila 1992. godine do 30. septembra 1993. godine.Hronologija se zasniva na incidentima koji su ubačeni u bazu podataka, izvornim materijalima i izveštajima sredstava informisanja.Ona daje, onoliko koliko dozvoljavaju raspoloživi podaci, detalje o : svakodnevnim borbenim aktivnostima i granatiranju, aktivnosti snajperista; ukupnom broju ranjenih i poginulih.Hronologija takođe sadrži kompletan prikaz dnevnih vojnih aktivnosti i kompletne prikaze lokalnih i međunarodnih događaja koji se odnose na borbe i opsadu.Svrha ove hronologije jeste da opiše događaje i posledice borbi za Sarajevo i njegove opsade i da oceni očigledne obrasce kršenja humanitarnog prava.

(*46) Ima indikacija da je JNA, u početku opsade, učestvovala u borbama za Sarajevo.Bosanski funkcioneri su često iznosili optužbe da su se tenkovi JNA pridruživali bosansko-srpskim snagama u огуагапји vatre i da je INA pružala bosansko-srpskim snagama logističku podršku i zaštituu.U aprilu 1992. godine, Vlada Bosne i Hercegovine naredila je svim snagama JNA da se povuku sa njene teritorije.Vlada u Beogradu saopštila je da će povući iz Bosne i Hercegovine vojnike i oficire koji nemaju prijavljeno boravište u Republici.Pošto su većina pripadnika JNA u Bosni i Hercegovini bili po nacionalnosti Srbi iz Bosne, to povlačenje nije imalo velikog uticaja.Oko 80.000 jugoslovenskih vojnika prebačeno je zajedno sa tehnikom u sastav snaga Teritorijalne odbrane Republike srpske u Bosni i Hercegovini,(SRBiH).

____-__-__-__________-_______---- IT TIER: